نزدیک به ۲ هفته از شیوع ویروس کرونا در کشور می‌گذرد و پزشکان و پرستاران بیمارستان‌های کشور بویژه تهران، قم، اراک و استان گیلان با تلاش و فداکاری مثال زدنی سعی در کنترل این ویروس پر‌خطر دارند. در این مسیر که به خط مقدم جنگ علیه کووید ۱۹ تعبیر می‌شود تاکنون ۲ پرستار گیلانی و تهرانی جان خود را از دست داده‌اند و ابتلای ۲ معاون علوم‌پزشکی، ۱۰ پزشک و پرستار قمی هم به کرونا تأیید شده است.تست دکتر حریرچی، معاون وزیر بهداشت در ابتلا به کووید ۱۹ مثبت اعلام شده است.
پرستاران پیشانی پیکان مبارزه با کرونا
فریبا خان احمدی خبرنگار در روزنامه ی ایران نوشت: در حال حاضر چند استان از جمله تهران، قم، مرکزی و گیلان درگیر این ویروس شدهاند و کادر درمانی بیمارستان‌هایی که به‌عنوان مراکز اصلی پذیرش و نگهداری بیماران مبتلا و مشکوک به کرونا معرفی شدهاند فعالیت پرریسک و البته پرچالشی را از سر می‌گذرانند. اما پرستاران و پزشکان این بیمارستانها چه وضعیتی دارند؟
محمد شریفی مقدم دبیرکل خانه پرستار که این روزها حسابی درگیر مسائلی همچون مرتفع کردن مشکلات پرستاران بویژه پرستارانی است که در بخشهای ایزوله و اورژانس بیماران مشکوک و مبتلا به کرونا را رسیدگی می‌کنند درباره وضعیت آنها می‌گوید: «پرستاران پیشانی پیکان مبارزه با کرونا در کشور هستند چراکه بیشترین زمان را در بیمارستان و بخشهای اورژانس و ایزوله می‌گذرانند. آنها مدام وضعیت عمومی بیماران درگیر با کووید ۱۹ را بررسی می‌کنند و خطر ابتلای آنها به این ویروس بسیار زیاد است.»
وی می‌افزاید: ویروس می‌تواند از یک روزنه کوچک نفوذ و فرد را درگیر کند بنابراین اگر پرستاری لباس و تجهیزات و ماسک و روپوش کفشی در اختیار نداشته باشد یا اینکه تجهیزاتش ناقص باشد احتمال اینکه به ویروس آلوده شود دور از واقعیت نیست. باید بگویم پرستاران در گروه پزشکی، بیشترین خطر تهدیدشان می‌کند که این موضوع کاملاً علمی و اثبات شده است. باید به مرگ غم انگیز و تلخ ۲ نفر از پرستاران گیلانی و تهرانی اشاره کنم و بستری شدن چند نفر دیگر از پرستاران به‌دلیل ابتلا به این ویروس.
او در ادامه اظهار می‌دارد: ما از پرستاران خواسته‌ایم ابتدا خودشان حفاظت لازم از خودشان را داشته باشند و در مرحله بعد حتماً از تجهیزات مورد نیاز استفاده کنند؛ پس بنابراین نیاز داریم که تجهیزات مناسب در اختیار این عزیزان گذاشته شود. او می‌گوید پرستاران هم باید از نظر مادی و هم معنوی مورد توجه قرار بگیرند. به‌عنوان مثال پرستاری که ۳ روز پشت سر هم در بیمارستان و کنار بیماران می‌ماند از نظر جسمی و روحی خسته می‌شود. برخی از آنها برای پیشگیری و اینکه شاید ناقل بیماری باشند به میان خانواده خود نمی‌روند.
حجم بالای مراجعه‌کنندگان به پرستاران
پرستاران بیمارستان‌های امام خمینی، مسیح دانشوری و یافت آباد در تهران، بیمارستان کامکار در قم، بیمارستان رازی در گیلان و چند بیمارستان دیگر حجم بالایی را تحمل می‌کنند. به گفته دکتر شریفی مقدم همه پرستاران آموزش‌‌های لازم در زمینه مقابله با ویروس کرونا را دیده‌اند ولی حجم بالای مراجعه و رسیدگی آنها را خسته کرده است. او می‌گوید «مشکل کمبود نیرو را از سال‌های گذشته داریم ولی با وجود این بسیاری از پرستاران بنا بر وظیفه انسانی و اخلاقی و حرفه‌ای پای کار ایستاده‌اند. با وجود اینکه دست‌کم ۱۵ ماه کارانه‌شان پرداخت نشده ولی خم به ابرو نیاورده‌اند و با تمام جان و دل به بیماران رسیدگی می‌کنند. بعضی از این پرستارها که چند سال به بازنشستگی‌شان نمانده شبانه روز توی بیمارستان می‌مانند برای شکست دادن این ویروس، پس باید مشکل تجهیزات آنها را برطرف کرد و پیشنهاد می‌کنم با مشوق‌های مادی و معنوی آنها را با انگیزه‌تر کنیم. این نکته را نباید فراموش کنیم که پرستاران در میان کارمندان دولت پایین‌ترین حقوق را می‌گیرند و این در حالی است در کشورهای دیگر پرستاری جزو مشاغل سخت و پر استرس محسوب می‌شود و حقوق بالایی دارد، بنابراین باید این قشر فداکار را حمایت کنیم.»
پزشکان به وظیفه انسانی خود عمل می‌کنند
آمار مبتلایان و جانباختگان ویروس کرونا در کشور نشان می‌دهد که شیوع این ویروس خارج از کنترل است و پزشکان و کادر درمانی وظیفه خطیر و سنگینی به دوش دارند. آنها می‌کوشند تا همه مبتلایان را از خطر مرگ نجات دهند. دکتر محمدرضا ظفرقندی، رئیس نظام پزشکی کشور در گفت‌و‌گو با «ایران» درباره فعالیت پزشکان عمومی و متخصص در مراکز درمانی و بیمارستانها می‌گوید: «در شهرهایی که این بیماری اپیدمی شده بخصوص در قم و تهران و گیلان و مرکزی، پزشک‌های متخصص عفونی، پزشکان فوق تخصص ریه و پزشکان آزمایشگاه‌ها در حال فعالیت و خدمات دهی به بیماران هستند. پزشکان ما در مواجهه اولیه بیشترین درگیری را با ویروس دارند و حجم کاری بسیار زیادی را تحمل می‌کنند. برخی از همکاران ما ۳ تا ۴ روز پشت سر هم با همان لباس مخصوص و عینک و ماسک فیلتردار داخل بخش می‌مانند و بیماران جدید را معاینه می‌کنند و این حجم از کار گاهی طاقت فرسا و غیرقابل تحمل می‌شود. ما باید برای این پزشکان جایگزین تعیین کنیم و برخی از پزشکان عمومی داوطلب شدهاند برای همکاری. در بخش ستاد هم باید از وزارت بهداشت و درمان، نظام پزشکی و پرستاری و دانشگاه‌های علوم پزشکی که در تأمین تجهیزات و بازرسی از بیمارستانها به‌طور شبانه روز فعالیت دارند تقدیر و تشکر کرد. در همین زمینه ۲ معاون درمان علوم پزشکی قم هم مبتلا به کرونا شدهاند.»
او درباره تجهیزات حفاظتی و آمادگی بیمارستان‌های سایر شهرها برای مقابله یا بستری مبتلایان به کرونا می‌گوید: «تجهیزات نسبت به روزهای ابتدایی بهتر شده است و باید هیچ مشکلی در این زمینه نداشته باشیم. اما بیمارستان سایر شهرها باید در حوزه پیش‌بینی و پیشگیری از همین حالا چاره اندیشی کنند اگر نیاز به تجهیزات دارند سریعاً مهیا کنند.»
وی ادامه می‌دهد: «در حال حاضر شرکت و کارخانجات تهیه مواد بهداشتی و تجهیزات ایمنی از جمله ماسک و لباس و… در حال فعالیت هستند و وزارت دفاع هم به آنها اضافه شده است و در بخش دولتی مشکل جدی نداریم ولی متأسفانه بخش خصوصی بویژه مطب‌های ما دچار چالش‌های بدی هستند. باید به مطب‌ها و مراکز درمانی خصوصی که برخی از آنها فعالیت خود را متوقف کرده‌اند تجهیزات برسانیم تا همچنان در چرخه پیشگیری، تشخیص و درمان بمانند.» دکتر ظفرقندی معتقد است پزشکان در این برهه حساس به وظیفه انسانی و قسم پزشکی خود عمل می‌کنند و با توجه به اینکه در خط مقدم مبارزه با کرونا هستند باید از امکانات و تجهیزات معمول برخوردار شوند و رسیدگی و توجه به آنها حتماً تأثیر شگرفی در کارآیی آنها خواهد داشت.
رئیس سازمان نظام پزشکی کشور در پایان از مردم خواست تا از سفرهای غیرضروری به شهرهای دیگر خودداری کنند چراکه در صورت ابتلا به این ویروس، شهرهای دیگر و به تبع آن مراکز درمانی را درگیر خود خواهند کرد و باید در این وضعیت از کارتراشی برای سیستم پزشکی و درمانی کشور خودداری کرد.
کرونا آنقدرها هم عجیب نیست
رئیس بخش اورژانس بیمارستان سینا می‌گوید پزشکانی که برای معاینه و درمان بیماران کرونایی در بخش ایزوله این بیمارستان فعالیت می‌کنند خود را با شرایط تطبیق داده‌اند تا جایی که به خانه نمی‌روند.
پویا پاینده مهر در این باره می‌گوید: «ما شرایط به مراتب سخت‌تر از کرونا را درکشور داشته‌ایم به‌عنوان مثال آنفلوانزای مرغی در دهه ۸۰ یا بیماری‌های عفونی دیگر که خواه یا ناخواه با آن درگیر بوده‌ایم. پزشکانی که در این تخصص فعالیت می‌کنند، می‌دانند چگونه از خود مقابل خطراتی همچون ابتلا به ویروس محافظت کنند.»
«کسی به فکر پرستاران نیست»
«روزنامه‌نگاران مستقل ایران» اما گزارشی تلخ تر دارد. این انجمن با بررسی وضعیت پرستاران در ۹ بیمارستان در نقاط مختلف کشور گزارشی منشر کرده با عنوان «اینجا کسی به فکر پرستاران نیست». در این گزارش آمده در بیمارستان‌های مورد بررسی، کمبود تجهیزات پیشگیری از آلودگی به ویروس برای کادر درمانی و خدماتی بیمارستانها مشاهده شده و تعداد زیادی از پرستاران گفته‌اند «عدم وجود امکانات ایمنی و حفاظت بهداشت، آنها را در معرض شدید ابتلا به ویروس کرونا قرار داده است.»
گزارش حاکی است کمبود تجهیزات بیشتر در بخشهای غیرقرنطینه‌ای است که مراجعین‌شان افراد مشکوک به این بیماری هستند. و با وجود ارتباط برخی از پرستاران با بیماران مبتلا، از آنها تست کرونا گرفته نشده است زیرا مسئولان وزارت بهداشت اصرار دارند «تنها از موارد شدید تست کرونا گرفته شود.»
گزارش از جمله از بیمارستان تامین اجتماعی امام رضا در اسلامشهر، بیمارستان خانواده ارتش تهران، دو بیمارستان کاشانی و الزهرا در اصفهان، بیمارستان خمینی آمل، بیمارستان امام علی زرند کرمان، بیمارستان سیدالشهدای ارومیه، بیمارستان نمازی شیراز نام برده است.
در بسیاری از این بیمارستانها پرستارانی که با بیماران مبتلا به ویروس کرونا دارند از زدن ماسک منع شدهاند.
در گزارش درباره بیمارستان مسیح دانشوری تهران آمده است که وضعیت پرستاران این بیمارستان به لحاظ لوازم مورد نیاز بهداشتی از سایر بیمارستاه‌های مورد مطالعه بهتر است.
روزنامه‌نگاران مستقل ایران به رسانه‌ها نیز انتقاد کرده‌اند که «موارد دیکته شده از سوی وزارت بهداشت و درمان و سخنگویی دولت» را منتشر کرده و شرایط واقعی را بازتاب نداده‌اند. حال آن که «بی‌خبری و پنهان کاری بیش از پیش، جان کادر درمانی و خدماتی مراکز بهداشتی را در معرض خطر قرار داده است و احتمال ابتلا از طریق خانواده پرستاران و وسعت گرفتن بیماری را بیشتر کرده است.»
