نظام پادشاهی و روشنفکران رنگارنگ ما – علیرضا افشانی نقده

بدست آهن تفته کردن خمیربه از دست بر سینه پیش امیر – سعدی

این روزها بحث سلطنت پهلویان و سقوط و فروپاشی آن و جایگزینی آن با یک حکومت توتالیتر به تمام معنایش از یک طرف و ندامت و شرمندگی گروهی از روشنفکران و طلب بخشش و مغفرت از خودکامه ساقط شده و خانواده اش از طرف دیگر ، موضوع بحث رسانه های فارسی زبان است. در این رهگذر مجتبی واحدی نامی که گویا روزنامه نگار هم است خیلی شرمنده و سرافکنده است و خانم شیرین عبادی این خانم خیلی حقوق بشری هم بر بی عقلی و بیشعوری خود اعتراف میکند که چرا در آن دوران پادشاهی فرصت را مغتنم نشمرده و در خدمت دستگاه سرکوب و اخنتاق دیکتاتور زمان قرار نگرفته و حسرت در دلش مانده است . ما را باش که خیال میکردیم استبداد از هر نوعش نقض حقوق بشریست و اما نه ، گویا دیکتاتوری پر زرق و برقش و از نوع تاج و تختیش قند و عسل است و ما را چه غفلتی!!!!

در این میان کم نیستند روشنفکران و کنشگران سیاسی در خارج از کشور با داشتن تریبونهای در اختیار به هر نحوی تلاش میکنند در نسلی از سرزمین که در آن زمان هنوز بدنیا نیامده بودند، این ذهنیت را ایجاد کنند که دوران طلایی و شکوفایی وجود داشت و پدرانشان در یک حرکت اشتباه و در یک رفتار احمقانه، بر تاج و تخت شوریدند و عظمت و بزرگواری را از سرزمین ایران ربودند و دادند دست ملاها و عذاب الیمی که امروز ملت ما با آن دست بگریبان است، نتیجه همان حماقت و بی شعوری پدرانشان است. بحثی که قدمت عمر جمهوری اسلامی را دارد. چنان طلبکارانه بازیگر میدان شده اند که انگار دستگاه عریض و طویل دربار و بازوان سرکوبش ساواک و شهربانی، شکنجه گاه های خوفناک، میدانها تیر و اعدام و زندانهایش یک قوطی کبریت هم نبودند که هیچ، بل گلبرگ حریری بود که جان و روح جامعه را نوازش میدادند و خیلی ها قدرش را ندانستند و مرتکب گناه کبیره ی شده اند و تاریخ هم که بی رحم.

وقتی اینها را و زندگی خیلی از تازه بدوران رسیده ها را مرور بکنیم. بی اختیار یاد جمله ای از صمد بهرنگی می افتیم: این سیستم (پادشاهی) روشنفکرانی را میخواهد که “مثل گوسفند خار بخورند و شیر بدهند”. بیان واقعیت یک نظامی که جز مشت آهنین منطق دیگری نداشت.

در برنامه به عبارت دیگر بی بی سی آقای دکتر کردوانی هم به همین موضوع اشاره کرد و گفت: دربار و شاه روشنفکرانی را که از حقوق دموکراتیک و حقوق مدنی حرفی به میان بیاورند و شراکت در اداره جامعه اش در سر داشته باشند، بر نمی تافتند. البته شکی در این نیست که با وجود چاکران جانثار به فراوانی که ژنرال پنج ستاره اش و سیاستمدار ۷۰ – ۸۰ ساله اش دولا میشدند و بوسه بر دستان یک جوان ۱۴ ساله می زدند، نیازی به آنها هم نداشت. در همین برنامه صحبت از پرویز نیکخواه هم شد. پرویز نیکخواه جوان روشنفکر زمان خود بود، آموخته هایی داشت. با دانسته هایش آمده بود و حق او بود که با مردم سرزمینش نفس بکشد و داشته هایش را با مردمان سرزمینش مشترک کند. پرویز نیکخواه برای اطاقهای شکنجه، شلاقها، مشت و لگد و فحشهای رکیک یک عده اراذل و اوباش بنام ساواکی و سلولهای انفرادی ساخته و پرداخته نشده بود و سر انجام با زور و تهدید علیرغم میل خود او را وادار کردند که در یک رسانه سراسری به نادانی و کج رفتاری های خود اعتراف و شرمنده مردم و یارانش شود. دکتر عباس میلانی هم میگوید ساواک آبروی نیکخواه را برد و بجای استفاده از آموخته ها و نظریاتش، از او ابزاری ساخت تا به ملاقات زندانیان دربند برود و آنها را ارشاد کند که در این راه تحقیرها و محنت های فروانی کشید.

خود دربار هم منبع ثروت بود و با دست و دلبازیش از همه رقمش دور تا دورش بود. آقای خیاط باشی هنرمند تئاتر و سینما در مصاحبه با صدای آمریکا میگوید که دربار به رسانه ها باج میداد و همه را در اختیار گرفته بود و به روزنامه نگاران ماشین پیکان مفت و مجانی و زمین رایگان در تهران واگذار کرده بود. آنها را رشوه خوار و فاسد بار آورده بود که حقایق سرزمین خود را از هموطنان خود پنهان نگهدارند. پس حدیث مفصل بخوان از این همه آه و ناله های مجتبی واحدی دلسوخته و روزنامه نگار بدبیار و بی خردی و کم عقلی خانم شیرین عبادی که چسان قافیه را باخته است و پشیمانی دیگر سودی ندارد. پس مطلوب آن دیدم که مختصری به برنامه بی بی سی ( برنامه ۶۰ دقیقه و صفحه ۲ ) گذری بیاندازیم که صحنه گردانان آنها شهریار آهی و خانم مهناز افخم به نمایندگی از سیستم شکست خورده و بازنده قدرت به ملاها. در سوی دیگر فرج سرکوهی و فتاپور از کنشگران سیاست در دوران شاهی.

خانم افخم و آقای آهی مثل سابق بدون توجه و با انکار واقعیتهای آن دوران که البته کار همیشگی اینهاست، شروع کردند از داشته هایشان و دستاوردهای دوران پهلوی ها و اینکه ما در دوران قاجار هیچ چیزی نداشتیم و همه چیزمان از دو پهلوی هاست. هر دو فعال سیاسی به تعریف و توصیف سلطنت و مزیت آن بر سیستمهای دیگر به استدلال و حجت های خود متوسل شدند. به مدارک واسناد و فاکتورهای تاریخی هم دسترسی دارند و اینکه که دانمارک و سوئد و خیلی کشورهای دیگر که هنوز پادشاهی و از حکومتهای دموکراتیک هستند و دموکراسی آنها غیر قابل کتمان. تردیدی نیست که این دو سلطنت طلب بیراهه نرفته اند و ادعاهایشان هم درست و منطقی است. این کشورهای مورد ادعا در قاره اروپا مستقرند و از جامعه مدنی قوی برخوردارند و با شیوه های دموکراتیک و مدرنیته روز اداره میشوند و سلطنت هم در آنها از نوع غیر پهلوی هاست، بر بقاست. این دو بزرگوار هنوز برای اقنای نسل جدید و شیفتگان دموکراسی و مدرنیته لازم میدانند که توپ را به زمین مخالفان سلطنت بیاندازند و اینکه چرا قدر آن همه نعمت و ارزش های تاج و تخت و پادشاهی را ندانستند و کفران نعمت کردند و هم خود و هم نسلهای بعدی را با مصیبت و بدبختی آشنا نمودند. در این مسیر بی سنگلاخ و بی رقیب هر دو سلطنت طلب گریز می زنند به مثال آوردن از سیستمهای جمهوریت و نام می برند از کشورهای باصطلاح و در ظاهر جمهوری و اما موروثی به شیوه سلطنت طلبانه دورانهای گذشته و آنهم نه در اروپا، بل در کشورهای خاورمیانه. ببینید جمهوری های سوریه و ایران را که مردمانشان چه روزگارانی را سپری می کنند. با چه بدبختی های دست بگریبانند و الخ. نمی توانم این دو سلطنت طلب را به عوامفریبی و دروغگویی متهم کنم. نه چنین جسارتی حق من نیست، اما نمی توانم به بلاهت و نادانی سیاسی اینها اشاره نکنم. قیاسشان خیلی با مزه است و هنر مقایسه این بزرگواران حرف ندارد. این شیفتگان سلطنت هنوز یاد نگرفته اند که وقتی به قیاس دست می زنند و معادله راه می اندازند و قصد معادل سازی و همسانی دارند، زیادی دست انداز رفتن ها هم همیشه بسود و فایده نیست. آیا در نقشه حغرافیایی این دو سلطنت طلب تحصیلکرده و اروپا نشین، جمهوری های آلمان و فرانسه و دیگر کشورهای جمهوری با شیوه های دموکراتیک و آنهم در اروپاوجود نداشت؟ که زیرکانه و خیلی ناشیانه به خاورمیانه سر زدند. سلطنت های کم رنگ شده اروپایی را به نفع خود مصادره کردند. حکومتهای دیکتاتوری خاورمیانه را هم به حساب مخالفان سلطنت می بخشند. در اروپا با اوجگیری دانش علوم طبیعی وانسانی و رشد تکنولوژی و گسترش شهر نشینی، طبقه بورژوازی و صنعتگران و طبقه متوسطی شکل گرفته بود که خواهان مشارکت و دخالت در اداره شهر و کشور و زندگی اجتماعی – سیاسی خود بودند که با منافع سیستم های ملوک الطوایفی اروپایی و زمین داران در تضاد بود و عملا قدرت های قیصری موجود اروپایی مانعی بزرگ در پیشرفت و توسعه جامعه به حساب میشدند. سراسر اروپا برای رسیدن به خواسته های دموکراتیک و حقوق مدنی و اداره مشارکتی جامعه به میدان اعتراضات و شورشها و طغیانها تبدیل شده بود و انقلابهای بورژوازی در اروپا یکی پس از دیگری پادشاهان و قیصرهای اروپایی را از تاج و تخت به زیر میکشند و بساط سیستمهای سلطنتی را به بایگانی تاریخ فرستادند و سیستمهای جمهوری و مشارکتی را بر قرار میکنند. در این میان در بعضی از کشورهای اروپایی که پادشاهانشان در اداره کشور از سیاستمداران اصلاح طلب و آگاه به مسائل دورانشان استفاده کرده بودند و در کشاکش این انقلابها و فروپاشی ها توانستند با بورژوازی کشورهایشان کنار بیایند و از فروپاشی و سرنگونی در امان بمانند. همان کشورهایی که ابزار سلطنت طلبان امروزی در اعتباری تاج و تخت است. خانم افخم و آقای شهریار آهی، ای بزرگان قوم که قرار است به شما و امثال شما عزیزان اعتماد کنیم و بار دیگر سرنوشت خود و فرزندان آتی این کشور را طوری رقم بزنیم که شما و دوستانتان خوابش را برای ما می بینید، آیا اندکی انصاف و محبت بیشتری بخرج می دادید و جمهوری آلمان را در کنار دانمارک و سوئد قرار می دادید و مثال می آوردید، چیزی از منطق و داوری عادلانه کم می آوردید؟ این در حالیست که با نگاهی به جمهوری وایمار آلمان، شباهتهایمان هم با آنها کم نیستند.

در انقلاب ۱۹۱۸ در آلمان که به عمر نظام قیصری در این کشور پایان داد و با بیرون راندن پادشاه، جمهوری وایمار شکل گرفت و سلطنت رفت به بایگانی تاریخ. ویلهلم دوم پادشاه در جامعه ای که در حال مدرنیزه و تلاش برای دموکراسی داشت و به اصلاحات مداوم نیازمند بود، بر خود کامگی خود نازید و شیوه خودکامگان را سیاست خود کرد. او هم همانند پدر تاجدار ما شیفته زرق و برق و تشریفات نظامی بود و ارتش را مظهر قدرت و توانایی ارزیابی میکرد. با وجود اینکه آلمان نام مشروطه پارلمانی را داشت ، پادشاه با اختیارات خود بیسمارک این سیاستمدار با تجربه و آگاه را که بانی وحدت و یک پارچگی آلمان بود و تحولات زیادی در زمینه های اجتماعی – اقتصادی – سیاسی ایجاد کرده بود، از کار برکنار میکند تا سد و مانعی درخودکامگی هایش نباشد. پادشاهان دو کشور سرنوشت تقریبا یکسانی هم با هم داشتند. ویلهم دوم به هلند فرار میکند و محمد رضا کشور را با خفت ترک میکند. در آلمان هم از درون همین جمهوری که با خون هزاران هزار زنان و مردان آزاده آلمانی آبیاری شده بود، هیتلر و نازیسم سر بر آورد.ئآقای شهریار آهی تئوریسن نظام پادشاهی و تاج و تخت ملوک الطوایفی و ده ها سلطنت طلب دیگر، اگر شما ریگی در کفش ندارید. اگر شما دموکرات و خیلی حقوق بشری هستید. اگر شما با این مردم و با این نسل ادعای صداقت و درستی دارید، لطف فرمائید چند زاویه کج رفتاری با این مردم را کنار بگذارید وبه اندک واقعیت آن زمان تن دهید تا بظاهر هم شده، ابر و باد و مه خورشید و فلک در کار باشند. هر ایرانی با اندک معلومات از دوران پادشاهی محمدرضا، به خوبی آگاه است که در تاریخ این ملت با وفاترین، شریف ترین و صادق ترین شخصیت طرفدار در برقراری نظام پادشاهی پارلمانی در ایران آن زمان مهندس مهدی بازرگان بود و نه پدر تاجدار شما، نه شهبانو فرح و نه شما و نه هزاران شمای دیگر که امروز برای ما با سازهایتان میزقان دوران طلایی می نوازید . او چنان شیفته نظام پادشاهی مورد دلخواه شما امروزیان بود که بعد انقلاب هم گفت که باران میخواستیم ، سیل آمد . خود آقای دکتر تقی زاده که امروز هم برای رضا شاه و پادشاهی یقه پاره میکند ، در یادداشتهایش می نویسد که همراه فرح و خانم دکتر نصر بودم و برای دیدار آیت الله خویی به نجف رفتیم . ایشان ادامه می دهد که پیام پادشاهی ایران توسط فرح پهلوی جلب حمایت آیت الله خویی برای بر قراری یک حکومتی پادشاهی و سهیم کردن روحانیت در قدرت سیاسی و پیاده کردن استراتژی دکتر نصری و پایه ریزی یک حکومت به سبک دوران پادشاهان صفوی بود . حال شما استاد شهریار آهی و خانم مهناز افخم که خیلی هم عاشق حقوق انسانی و پیشرفت و مدرنیته هستید و این مردم را هم خیلی دوست دارید و آرزوهای طلایی با حکومت پادشاهی برای ما و این نسل را نوید میدهید ، آیا شایسته نیست اصل وفاداری را پاس بدارید و یادی از پدر واقعی مشروطه سلطنتی (مهندس بازرگان) بکنید که چگونه توسط پدر تاجدار به جرم اعتقاد به نظام پادشاهی بلاها و مصیبت ها را بر جان خرید، تا اندک اعاده حیثیتی از ایشان شود؟ و مخالفان حکومت پادشاهی هم یاد بگیرند و به بزرگواری ها و این همه صداقت و نیک اندیشی های شما رشک کنند. البته عرض کردم که یک اعاده حیثیت کوچک و نه مجسمه طلایی از یک مشروطه خواه سلطنتی. وگرنه اگر میخواهید با ساده لوحان و کج اندیشان در جامعه محنت زده ما که ۷۰ درصدش زیر خطر فقر و میلیونها حاشیه نشین و روستایی دارد دانمارکی برای این ملت بسازید، کار سختی در پیش دارید و به عبارت دیگر سنگ بزرگ علامت نزدن است.

در ادامه گفتگو، جناب آهی به دوران پادشاهی رضا شاه و دستاوردهای حاصل از ان میرود و اینکه این پادشاه، دادگستری نوین، ثبت احوال و… و… آورد. خانم افخم هم فرمودند که ما در زمان قاجار چیزی نداشتیم و همه موفقیتها و رشد و توسعه را مدیون این دو دوره پادشاهی هستیم. البته تلاش برای جلب و همراهی عوام و توده های عادی جامعه از شگردهایی است که سالهاست این طرفداران سلطنت در پیش گرفته اند. و کم هم نیستند روشنفکران ساده لوح که اسیر این شعبده بازی ها شده اند و بازار عوامگرایی را رونق بخشیده اند. طنز ماجرا و یا مصیبت و اشفتگی ما آنجاست که این مدعیان چپ یعنی اقایان سرکوهی و فتاپور هر دو مقهور و مغلوب این شعار عوام پسندانه از جنس سلطنت طلبانه شدند و بلافاصله با این مدعیان مدرنیته همدلی نشان میدهند که بلی انها دستاوردهای بزرگی بودند و رضا شاه کارهای خیلی بزرگی هم از خود به یادگار گذاشته است و ما هم با شما عزیزان یکدل و همراه هستیم. این زحمات و تلاشهای رضا شاه شایسته قدردانی است. عجب!!! هر دو عزیز مبارز دوران پهلوی بخوبی اگاهند که با رشد و افزایش جمعیت انسانی و در تداوم آن، شکل گیری شهرنشینی، حالتهای مختلف و ضروری سیاستها و برنامه های سیاستگذاری در حوزه زندگی انسانی و بهینه سازی روابط و مناسبات مدنی امری اجنتاب ناپذیر است. نیازهای واقعی زندگی اجتماعی، تصمیم گیری های جدیدی را می طلبد. برای تامین مستمر و مداوم ملزومات جوامع بشری و همراه با توسعه آنها معیارهای جدیدی مطرح میشوند و در گستره آنها نهادها و دستگاهای اداری و اجتماعی وغیره …. گام به گام وارد زندگی بشری میشوند. هیچ یک از نهادها و دستاوردهای جامعه انسانی حاصل خلاقیتهای فردی کسی نیست تا دومی هم رضا شاه باشد. در طول تاریخ بشر هم شاهان. امیران و سرداران شمشیر بدست از کورش تا محمدرضا بدون استثنا هیچ استعدادی جز خوشگذرانی و سرکوب ملتها و نابود کردن فرهنگ و تمدن بشری، دستاورد دیگری نداشتند. خود رضا شاه هم هر سری که به بدنش می ارزید از تن جدا کرد. ایجاد نظام قضایی و دادگستری نوین و تاسیس ثبت احوال، ثبت اسناد و املاک و ده ها موارد ادعایی دیگر اقای آهی که در جامعه آن روز نیاز پیدا کردند، نه حاصل اقدامات ترقیخواهانه رضا شاه، بلکه ملت ایران باید منت دار علی اکبر داور و دیگر روشنفکران و قهرمانان اصلی آنها باشند که تحصیل در اروپا داشتند و دانش لازم را کسب کردند و آموخته های خود را به دستاوردهای مناسب در سرزمین خود نهادینه نمودند و گرنه رضا شاه فاقد ان هوش و فراست و دانش اجتماعی بود که صاحب امتیاز بر نهادهای جدبدالتاسیس شود.

در ادامه گفتگو مجری برنامه از اقای سرکوهی می پرسد که ایا شما از مبارزه علیه رژیم شاه اظهار پشیمانی دارید؟ ایشان بجای پاسخ صریح به پرسش مجری برنامه، شروع بشرح افتخارات مبارزاتی خود میکند. اما مجری پیگیر خواسته خود است و سر انجام پس از چندین بار تکرار اقای سرکوهی با لحنی حاکی از اندکی خحالتی که، اعتصاب برای خواسته های صنفی شرمندگی ندارد درسته اقای سرکوهی مبارزه علیه خودکامگی نه تنها شرمدگی ندارد، بلکه زیبنده زنان و مردانی است که زندگی انسانی را می طلبیدند. برازنده کسانی است که کرامت انسانی را ارج می نهادند و تجاوز به حقوق انسانی و خدشه بر اعتبار انسانی را بر نمی تافتند. استدلال و منطق به سبک سلطنت طلبانه و از نوع اقای آهی و خانم افخم در شان و مقام محافل پادشاهی است و برای مصرف داخلی مفید واقع میشود. و گرنه تن به پایه و اساس استدلالهای از این نوع بدهیم و انها را معیار ارزیابی بر تحولات و گسترش جامعه قرار دهیم، حتما باید هر دو سلطنت طلب بپذیرند که اقای خامنه ای اینترنت وارد ایران کرده و تکنولوزی پرتاب ماهواره راه انداخته و هزاران دستاورد دیگر که خاندان پهلوی تصورش را هم نمی کردند. خانم افخم درست می فرمایند و ما در زمان قاجار چیزی نداشتیم. اما زمانی که پهلوی دوم ایران را ترک کرد نسبت به زمان جاری این رژیم باز هم چیزی نداشتیم یک جاده درست و حسابی در ایران نبود. هیچ روستایی از برق برخوردار نبود. اقای خامنه ای پایتخت را با اتوبانهای ۴ – ۶ باندی به تمام نقاط ایران وصل کرده است و در سراسر ایران دانشگاه ها و موسسات آموزشی گسترش یافته است. قریب به اتفاق جاده های روستایی اسفالته شده است. اکثریت قریب روستاهای کشور با همین نظام نامشروع شما از نعممت برق برخوردارند. نهاوندی میگوید: وضعیت اقتصادی رو به وخامت بود و اقتصاددانان با شاخص های برنامه و بودجه هشدار میدادند و اما کسی جرات نداشت این تحلیل اقتصادی را خدمت تنها تصمیم گیرنده کشور یعنی اعلیحضرت برساند و تصمیم مقتضی گرفته شود. از قبل از آمدن اموزگار ریاضت اقتصادی در کشور جاری بود و این در حالیست که دولت عراق در آن زمان ۳۸ میلیارد دلار ذخیره ارزی داشت.

خانم افخم عزیز و اقای آهی محترم اگر بخواهیم با دلایل و منطق شما با جمهوری اسلامی وارد دوئل شویم. قطعا شانسی برایتان وجود ندارد و شرمندگی و سرشکستگی بر دوران پادشاهی است. بر بنده هم ببخشائید که با منطق و استدلال های شما عزیزان قبای پیشرفت و ترقی بر قامت نظامی می پوشانم که قدرت سیاسی و خوان یغما را از دست سلطنت ربوده است. اما این گفتمان بدون دستاورد هم نبود. وقتی اقای سرکوهی در خطاب به رقیب فرمودند که همه این دستاوردها که زیبنده دوران دو پادشاهی کردید و آن را افتخار تاج و تخت میکنید، در فقدان دموکراسی و در سایه حکومت پاشنه اهنین ذره ای اعتبار و ارزش ندارد و اینگونه دستاورد ها برای رو سفیدی دیکتاتورها کارساز نیست. جای خوشبختی انجا بود که اقای آهی از اسب یکه تازی های سلطنت طلبی خاص خود پائین امد و مهر تائید بر فرمایشات اقای سرکوهی زد و پذیرفت که دیکتاتورها همیشه شرمنده تاریخ هستند و هزاران هزار توجیه هم کمکی به تبرئه آنها نخواهد کرد. پذیرش این واقعیت که جایگاه دموکراسی با هیچ معیار و پدیده ای قابل توجیه نیست و تبرئه دیکتاتورها امریست محال، یک دهن کجی بزرگ بر تمام پیاده نظامانی که این روزها دکان ندامت و شرمندگی راه انداخته اند.

چاپ کن