ایران تلاش می کند که بین تصمیمات دشوار بهداشت عمومی و تحریم های مداوم بین المللی، کوید-۱۹ را کنترل کند. پریا ونکاتسان[۱] گزارش می دهد.
به دنبال اولین گزارش ها از سندرم عفونتی حاد ریوی ویروس کرونا ۲ ( سارس- کوو-۲)[۲] و اولین گزارش های تلفات مربوط به کوید-۱۹ در ژانویه ۲۰۲۰، پاندمی کووید-۱۹ بیشتر کشورهای جهان را تحت تاثیر قرار داد، اما بعضی ها را به طورنامناسبی بیش از دیگران. دو مورد مرگ در رابطه با کووید-۱۹ در شهر قم در۱۹ فوریه ۲۰۲۰ تایید شد، و علی رغم اعلام رسمی شیوع بیماری در کشور توسط دولت، ایران در مهار کردن ویروس با مشکل مواجه بود، که منجر به پخش سریع آن به تمام ۳۱ استان در ۵ مارس شد و در ۳ آوریل ۳۲۹۴ تلفات داد. بنابر گفته امیر حسین تاکیان ( سازمان بهداشت و سیاست جهانی، دانشکده بهداشت عمومی، دانشگاه پزشکی تهران، ایران)[۳] با ٬٬ سخت ترین عواقب کووید-۱۹ در میان ۲۲ کشور در منطقه مدیترانه شرقی روبرو بودند.
با این حال در ماههای بعدی دولت توانست ویروس را تحت کنترل درآورد و از اوایل آوریل شروع به سست کردن اقدامات قرنطینه کرد. همه چیز تا اوایل ژوئن ۲۰۲۰ آرام پیش رفت تا زمانی که رسانه ها از افزایش نگران کننده تعداد بیماران مبتلا به کووید-۱۹ گزارش دادند که چیزی شبیه به سطح بالای ماه مارس بود: ۳۵۷۴ مورد عفونت جدید در عرض ۲۴ ساعت در ۳ ژوئن. سازمان بهداشت جهانی[۴] گزارش از کل ۱۷۱۷۸۹ مورد کووید-۱۹ و۸۲۸۱ تلفات در ایران می دهد. بنظر می رسد که ایران به دومین موج از بیماری جهش یافته.
دلایل بیشماری برای موج دوم بیماری عفوفی در ایران وجود دارد، اما برخی از کارشناسان معتقدند که آنها بازتاب تصمیمات نادرست مقامات رسمی دولت ایران برای برداشتن زودهنگام اقدامات قرنطینه است. کامیار علائی ( موسسه بهداشت و آموزش بین المللی، آلبانی، نیویورک، آمریکا)[۵] اشاره می کند به نمونه هایی از تصمیم گیریهای نادرست در اوایل پاندمی کووید-۱۹، از جمله تعداد زیاد زیارتهای مذهبی به اماکن مقدس ایرانی از دیگر کشورهای خاورمیانه که تا ماه فوریه علی رغم درصد بالای بیماری عفونی ادامه داشت ، و همچنین ادامه مسافرت به چین و بالعکس. علاوه بر این علائی اظهار می دارد که گزارش های اولیه از موارد بیماری از طرف دولت تکذیب شدند، ٬٬زیرا مقامات دولتی نمی خواستند که مردم از شرکت در رویدادهای سیاسی آتی [از جمله] انتخابات مجلس در ۲۰ فوریه٬٬، دلسرد شوند. به نظر می رسد که قضاوت نادرست در مورد پاندمی همچنان ادامه دارد. در اوایل ماه می دولت بر خلاف توصیه های پزشکی، مساجد را دوباره باز کرد در حالی که دیگر کشورها از جمله عربستان سعودی و امارات متحده عرب مساجد خود را بسته نگاه داشتند. همانطور که بیم آن می رفت، چند هفته بعد تعداد بیماران مبتلا به عفونت و تلفات بطور سریع بشدت افزایش پیدا کرد، رشد آن از ۲۰۲۳ مورد جدید بیماری و ۳۴ تلفات که در ۲۵ ماه می گزارش شده بود به ۲۹۷۹ مورد جدید بیماری و ۸۱ تلفات در اول ژوئن رسید. علائی می گوید که ٬٬ ایران از تصمیمات نادرست اولیه اش درس نگرفت٬٬، که منجر به وخیم تر شدن اوضاع شده است. وزیر بهداشت در ۱۷ ماه می به طور نابهنگام اعلام کرد که دولت کووید-۱۹ را تحت کنترل درآورده. این پیام به اکثر مردم اطمینان کاذب داد،[زیرا] بازگشایی تمام مساجد در ایران افراد بیشتری را در معرض خطر ابتلا به بیماری قرار خواهد داد.
یکی دیگر از عواملی که نقش مهمی در برداشته شدن پیش از موقع قرنطینه در ایران داشت، تحریم های اقتصادی تحمیل شده از طرف ایالات متحده آمریکا در دوران پاندمی است. منابع مالی در ایران بسیار محدودند، خیلی از مردم به خاطر این پاندمی درآمد خود را از دست داده اند، و دولت قادر به جبران آنها نیست. علاوه بر این، ایران قادر نیست که تجهیزات پزشکی ضروری را از دیگر کشورها به خاطر این تحریم های اقتصادی وارد کند، که این امر فشار بیشتری بر سیستم بهداشتی آنها وارد می آورد – ضربه زدن به کشور با ٬٬ بار مضاعف پاندمی و تحریم های اقتصادی ایالات متحده آمریکا٬٬ بنا به گفته تاکیان. او با این حال، معتقد است که سیستم بهداشتی کشور در مقابله با بحران ها نسبتا خوب عمل کرده. علی رغم افزایش بیماری عفونی، در تلاش برای تقویت اقتصاد ضعیف، مقامات به تدریج محدودیت ها را در سر تا سر ایران برداشته اند، و حالا اکثر مغازه ها، مساجد، مدارس و ادارات باز هستند، هر چند بسیاری از مردم به توصیه های اقدامات فاصله گیریهای اجتماعی بی توجه هستند.
متخصصان دیگر معتقدند که تحریم های اقتصادی ایالات متحده آمریکا یکی از عوامل مهم در وخیم تر شدن اوضاع در ایران است. محمود رضا پورکریم (ک یو لوون، لوون، بلژیک؛ مرکز تحقیقات سیاستهای بهداشتی، موسسه بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی شیراز، شیراز ایران)[۶] اظهار داشت: ٬٬ ایران در دو جبهه می جنگد. تحریم های اقتصادی ایالات متحده آمریکا کووید-۱۹ را مهلک تر کرده است، و محاصره اقتصادی آمریکا هم بر روی اقتصاد خانواده های ایرانیان و هم بر بودجه بخش بهداشت ایران تاثیر گذاشته، که خود خط مقدم در مبارزه با پاندمی اخیر است٬٬ .
انتظار می رود که دومین موج بیماری عفونی در ایران در چند هفته آینده به دنبال آخر هفته طولانی در اوایل ماه ژوئن رخ دهد. شاید یک اقدام برای کاهش فشارهای اضافی در آینده بر منابع ملی و زیربنای بهداشتی می تواند، برداشتن موقت تحریم ها برای تجهیزات بهداشتی باشد، از طریق یک توافق بشردوستانه برای جلوگیری از یک فاجعه درآینده برای کشور. متاسفانه ثابت شده که نقطه تقاطع منافع سیاسی و نیازهای بهداشت عمومی بزرگترین مانع برای کنترل کووید-۱۹ در ایران و دیگر کشورهاست.
https://www.thelancet.com/journals/laninf/article/PIIS1473-3099(20)30500-4/fulltext
Priya Venkatesan [۱]
SARA-Co-V-2 [۲]
Depatment of Global Health & Policy, School of Public Health, Tehran University of Medical Science, Tehran, Iran [۳]
WHO [۴]
Institute for International Health and Education, Albany, NY, USA [۵]
KU Leuven, Leuven, Belgium; Health Policy Research Center, Institute of Health, Shiraz University of Medical Science, Shiraz, Iran [۶]
