Keishia Taylor، حزب سوسیالیست ایرلند، ASI
برگردان: الف شیبانی
باوجود پیشرفت های تاثیرگذار در پزشکی، ایمنی شناسی، ویروس شناسی و تکنولوژی های جدید، ویروس کرونای جدید (SARS-COV-2 عامل بیماری کوید-۱۹) باعث خسارات انسانی در کل جهان شده است. گفته می شود این ویروس جدید از خفاش آمده اما چگونه یک ویروس منتقل شده از خفاش های چینی در مناطقی خارج از مرکز توانسته یک همه گیری جهانی مرگ آور را باعث شود و ارتباط نظام سرمایه داری با این مسئله در چیست؟
با اینکه اپیدمی کوید-۱۹ در ابتدا به جانوران بازار اغذیه ووهان نسبت داده شد، تعداد زیادی شواهد نشان می دهند که ویروس می توانسته بدون ایجاد سروصدا از ماه اکتبر یا نوامبر شیوع یافته باشد یعنی قبل از شناسایی اش به عنوان یک ویروس جدید در ماه دسامبر. ویروس SARS-COV-2 یک ویروس با منشا جانوری است یعنی از گونه ای دیگر به انسان منتقل شده، یا مستقیما توسط خفاش یا بواسطه ی یک گونه ی واسطه که می توانسته در بازار ماهی ووهان باشد. از آنجا که گونه ای خاص از گربه عامل این انتقال در سال ۲۰۰۳ بود، همیشه این بازارها مورد سوظن بوده اند.
بازارها و فروشگاه های گونه های وحشی
بازارهای آسیایی مملو از تجارت گونه های حیوانی زنده، خانگی و وحشی ای هستند که در قفس ها روی هم تلنبار شده و اغلب بدون رعایت مسائلی چون یخ زدگی کامل کشته و عرضه می شوند. سیستم ایمنی این جانوران بدلیل شرایط پراسترسی که در آن نگهداری می شوند ضعیف است و این تمرکز گونه ها و میکروب های بیماری زا بمعنی این است که ویروس های جهش یافته براحتی از گونه ای به گونه دیگر منتقل می شوند.
حیوانات در این بازارها بیش از پیش از کارگاه های صنعتی شده و همچنین از دامداری های محلی و خرید شکارها می آیند مخصوصا پس از اصلاحات قانونی ۱۹۸۰ که از این صنعت پشتیبانی کرد. این صنعت پولساز با ارزشی برابر ۷۶ میلیارد یورو به بهانه ی گسترش شغل در مناطق فقیر توسط دولت چین حمایت می شود. (به تعداد ۱۴ میلیون در کل چین)
گونه های وحشی نظیر pangolinها (نوعی پستاندار خزنده)، مارها و نوعی گربه (عامل شیوع سارس) به عنوان نوعی کالای غذایی لوکس، در واقع توسط پولدارها مصرف می شوند و نه توسط کارگران معمولی. یک پلاتفورم در شبکه های اجتماعی با نام Weibo که هشتگی با نام #ReejectGameMeat در زمینه ی مبارزه با تجارت گونه های وحشی و خرافات مبنی بر خواص پزشکی آنها به راه انداخته بود بسیار موفق عمل کرد. همه گیری کوید- ۱۹ و فشار افکار عمومی موجب تقویت مقررات درباره ی تجارت حیوانات وحشی شد اما همانند ممنوعیت موقتی که پس از اپیدمی سارس شاهد بودیم این محدودیت ها نیز ناکافی و گذرا خواهند بود.
تولید جهانی غذا و تخریب زیستگاه
دامداری های با ابعاد عظیم برای پرورش گونه های وحشی معمولا در حاشیه جوامع انسانی قرار دارند و وارد حریم جنگل ها و مناطق حیات وحش می شوند. بروز میکروب های بیماری زا هرجا که انسان ها در قالب شرکت های بزرگ و دولت های سرمایه داری مشغول تغییر و تخریب جنگل ها هستند و کشاورزی و بهراه برداری معدنی را شدت بخشیده و دست به جاده سازی و ساخت مناطق مسکونی انبوه زده اند، بوجود می آیند. برای مثال، تخریب جهانی جنگل های استوایی توسط صنایع غذایی (صنعت گوشت گاو مسئول تخریب ۶۵ درصد جنگل های استوایی است) کارگران جدیدی را وارد این زیست گاه ها کرده و کشاورزان کوچکتر را وادار به نفوذ هرچه بیشتر در دل جنگل ها می کند.
اینگونه فعالیت ها باعث مشوش ساختن اکوسیستم ها و تخریب تنوع زیستی و به حرکت در آوردن ویروس هایی می شوند که از این پس نیاز به میزبان های جدیدی دارند. به ویژه خفاش ها و موش های صحرایی توانایی خوبی در تطبیق با شرایط جدید دارند و از این رو تبدیل به منابع مناسبی برای ویروس های قدیمی و جدید می شوند. ده ها ویروس از مدل سارس، توسط ویروس شناس “ژنگ لی چی” در دخمه های منطقه ی یوونان (Yunnan) در چین شناسایی شدند که می توانند باعث مبتلا کردن انسان ها شوند. هجوم انسان به جنگل های بکر، این گونه های وحشی حیوانی و میکروب های بیماری زای همراه آنها را در مجاورت حیوانات پرورشی، کارکنان کشاورزی و اشخاص دیگر قرار می دهد.
کروناویروس جدید ششمین مورد اپیدمی بزرگ در خلال ۲۶ سال گذشته است که از منشا خفاشی بوده و از طریق تعداد زیادی از حیوانات پرورشی، خانگی و شکاری منتقل شده اند: اسب (ویروس هندرا در استرالیا، سال ۱۹۹۴)، شتر (سندروم تنفسی خاورمیانه MERS، سال ۲۰۱۶) شامپانزه های شکار شده جهت مصرف گوشتی (ابولا، سال ۲۰۱۴)، خوک (ویروس نیپا در مالزی، سال ۱۹۹۸)، گونه ای از گربه (سارس در بازارهای چینی، سال ۲۰۰۲). این موارد باید درسی می شد برای اقدام اضطراری در موارد بعدی.
غذا در خدمت سود
بجای درس گرفتن از موارد گذشته، شرکت های کشت و غذا همیشه آماده اند تا تخریب وسیع جنگل ها که باعث نابودی کره زمین می شود را برای ما انجام دهند، از کارگران به ازای دستمزدی محقر بهره کشی کرده و آنها را در معرض سموم و بیماری ها قرار دهند و برای سود هرچه بیشتر خود راه شیوع ویروس ها به جوامع انسانی را باز کنند. در نظام سرمایه داری این شرکت ها اجازه دارند که هزینه های مالی و غیرمالی خود را به دوش محیط زیست، حیوانات، مصرف کنندگان، کارگران بخش کشاورزی و دولت ها بیندازند چرا که اگر مجبور باشند خود صورتحساب همه ی این هزینه ها را بپردازند قادر به ادامه حیات خود نیستند. صنعت کشت و غذا که باری ۵۰۰۰ میلیارد دلاری دارد در یک “اتحاد استراتژیک با آنفولانزا” به سر می برد. این اصطلاحی است که زیست شناس “راب والاس” استفاده می کند چرا که معتقد است اینگونه صنایع از ثروت و قدرت عظیم خود در جهت پیشبرد این اهداف خطرناک و متغایر با اخلاق که منجر به این بیماری می شوند استفاده می کنند.
سودجویی در “دی ان ا” خود نظام کاپیتالیستی نهفته است. از آنجاست که بالاجبار در پی تصاحب و اختراع بازارهای جدید، گسترش خود به حوزه های ناشناخته و تبدیل همه ی منابع به ماده ی تولید و درآمد می رود. این روند منجر می شود به نابودی و بهره کشی از مردم، اکوسیستم ها و زمین در کشورهایی که با ثروت کشورهای پیشرفته ی سرمایه داری تبدیل به “مستعمره های نو” شده اند و در نتیجه موجب یک بی عدالتی عمیق جهانی می شود. صدها میلیون فقیر در آفریقا و آسیا که به وسائل نگهداری فریزکننده دسترسی ندارند همچنان به بازارهای سنتی وابسته اند.
نیاز ما چیست؟
اگر می خواهیم در آینده دچار بیماری های همه گیر جهانی (پاندمی) نشویم باید تولید غذایی خود را به گونه ای جدی بازسازی کنیم. زیستگاه های طبیعی باید حفظ شوند و توسعه ی خود را باید به شکلی بازتعریف کنیم که پاتوژن های خطرناک در طبیعت باقی بمانند و روش خطرناک و ناسالم تولید و توریع غذا به پایان برسد. کشاورزی صنعتی باید حذف شود تا به این طریق به مبارزه با تغییرات اقلیمی و کاهش مقاومت آنتی بیوتیکی در برابر میکروب ها نیز کمک شود و همچنین ریسک پاندمی های ویروسی جدید به گونه ای قابل ملاحظه کاهش یابد. ما نیاز به یک گذار واقعی به نوعی تولید غذایی مطمئن و توزیع عادلانه ی سرمایه توام با تضمین ایجاد مشاغل امن و درخور در جامعه ی جهانی داریم. رفتار زننده و وحشیانه با حیوانات در چرخه ی تولید غذا باید متوقف شود.
با وجود این سیستم سرمایه داری سخت، دولت ها و صنایع هیچ تدبیری که منجر به کاهش سود خود شود نمی اندیشند و قطعا هیج کاری در جهت ایجاد تغییرات بنیادین لازم برای اینکه این شیوه ی تولید غذایی منجر به ایجاد همه گیری های جهانی جدیدی نشود نخواهند کرد. شرکت های صنایع غذایی باید به مالکیت جمعی و تحت کنترل دموکراتیک کارکنان در آیند تا بتوانند تغییر ماهیت داده و با یک همکاری محلی و جهانی به خدمت منافع کشاورزان، مصرف کنندگان، کارکنان و محیط زیست درآیند.
تولید محصولی چنان حیاتی و لازم مانند غذا که اگر به دستانی خرابکار بیفتد می تواند تبعاتی جهانی و اینچنین ویرانگر داشته باشد، باید بصورت دموکراتیک برنامه ریزی شود تا بتواند به نیازهای اکثریت پاسخ دهد نه اینکه در آشفته بازاری به نام “بازار آزاد” رها شود. این خواسته کاملا منطقی و لازم است اما تحت سیطره ی سودجویی نمی تواند محقق شود بلکه تنها در یک جامعه ی سوسیالیستی که بدست توده ها و برای توده ها اداره می شود میسر خواهد بود.
رفرنس ها:
https://www.theguardian.com/environment/2020/mar/18/tip-of-the-iceberg-is-our-destruction-of-nature-responsible-for-covid-19-aoe
https://socialistreview.org.uk/455/what-makes-disease-go-viral
http://resolutereader.blogspot.com/2016/07/rob-wallace-big-farms-make-big-flu.html
http://www.europe-solidaire.org/spip.php?article52461
