”زمانی که فوتبال بازی می‌کردم، معتقد بودم برای ماندگار شدن در تاریخ هر ورزشی، انتخاب لحظه ی خداحافظی از بازی، مسئله ای بسیار مهم است؛ و هنر در این است که تا وقتی هنوز در کیفیت بالایی قرار داری، بتوانی زمین بازی را ترک کنی. من در سی‌‌وسه ساله گی با آن که هنوز نیمکت نشین نشده بودم، بی هیچ ادعایی و بی بازی خداحافظی، با فوتبال وداع کردم. در اینجا نیز می‌خواستم تعطیلی آرش نه از سر ناچاری که بر مبنای انتخابی آگاهانه صورت گیرد.”
آخرین شماره‌ی آرش- آفتاب همیشه در خاطرم پرسه میزند ! پرویز قلیچ‌خانی
کوروش طاهرنسب: سیزده آذر برابر با چهارم دسامبر زادروز اسطوره بزرگ تاریخ فوتبال ایران و آسیا پرویز قلیچ خانی است. مطلب بیش روی تقدیم است به کاپیتان پرویزمان که تاج سر تاریخ فوتبال ایران است. بزرگمردی که در کودکی قواره اش به اندازه ده سیب سرخ بود اما افکاراش به وسعتی فراتر از سرزمین ایران!
در آن سالها, هم رسم و چاره بود و هم نیاز و مطالبه, که کانون‌های خودجوش فوتبال که به همت بزرگ‌ترهای محله‌ها راه می‌افتادند و جمع و جور می شدند جوان‌هایی را به میدان می‌کشاندند که فوتبال را رویایی برای پرواز به عرش میدانستند.
دل آدم تنگ می شود برای آن کانونها و محفلهائی که در کمال صفا و صمیمیت, خروجی شان مردانی بودند که یادآور پوریای ولی و جهان پهلوان تختی بودند. یاد زمین شماره هشت به‌خیر- زمین متعلق به علی‌آقا الهی. کاشف فروتن، قلیچ و پروین. میدان خراسان. کیان عزیز. زمینی متعلق به بچه‌های اهل دل جنوب شرق تهران. زمینی که دو تا کاپیتان صاحبنام تیم ملی تحویل فوتبال ایران داد. زمینی که جوانی پرویر قلیچ خانی و همبازیهای وی، در آن گذشت. ای کاش! آن زمینها هنوز هم بودند و جای شان را برج و پنت هاوس نمی ساختند تا خود دهان باز کنند و از خاطرات شان برایمان بگویند. هر چند در ورقی از اوراق بجا مانده آمده که بچه‌های کوچه برق ادیسون نسل سوم ستاره‌های این میدانها بودند.
راست است کوچولوی تیر دو قلو, خیلی زود سیاهی بیابان محله را مثل امواج برق ادیسون پشت سر گذاشت و تازه به ۱۷ سالگی قدم گذاشته بود که لباس بزرگ تیم ملی را که بر تن بازیکنان صاحب نام آن زمان نیز گشاد می آمد بر تن کرد تا آینده ای را در فوتبال خود و ایران رقم بزند که تاریخ, عظمت, نیکی و پاکی آن را در حافظه خود جاودانه کرده است.
پرویز بزرگ، کاپیتان قلیچ و اسطوره تاریخ فوتبال ایران و یکی از بهترین های آسیا به هفتاد و چهار سالگی زندگی در تبعید اش گام گذاشت. نوجوان کوچولو آن زمان با بچه محل های شیفته فوتبال و عاشق سینه چاک رفاقت, معرفت, دوستی و همبستگی که بعدها یاد گرفتند و رشد کردند و از «اتحاد، مبارزه، پیروزی!» گفتند با پنجه و بیل و گلنک زمین های ناهموار شماره هشت کوچه عاصمی را شخم زدند و صاف کردند و محفلی را بنا نهادند که بعدها ادامه دهنده راه مردان پاک سرشت و نیکو صفت و با معرفت فوتبال ایران شد, که عدالت اجتماعی و اصول انسانی مرام و افکارشان بود. در تورق دفتر خاطره ها, پرویز خان همیشه در تبعید بوده. زندگی در کوچه های پائینی ها و فاصله وحشتناک زیست محیطی با بالائی ها, جزئی از تبعید پرویز بزرگ بوده. قلمرو این تبعید نیز در فوتبال وسیعتر شد تا جائی که مجبور شد کانون گرم و دوست داشتنی کیان را که مردان نیک نامی مثل صدرالدین میراعتمادی، امیر آصفی و علی آقای الهی آن را برای بچه های با صفا و صمیمی بنا نهاده بودند ترک کند و بجای این که همراه بدری چاکر ترک به ترکیه پرواز کند و در استانبول لژیونر شود , به باشگاه تاج کوچ اجباری کرد. وقتی باشگاه های صاحبنام و مستقل از دولت منحل و تعطیل شدند و مردان ناسیونالسیت و بزرگان فوتبال که گرایشات چپ و دموکرات داشتند به حاشیه رانده شدند و گوشه عزلت اجباری را برگزیدند, باز برای پرویز خان تبعید دیگری بر سر راه اش قرار گرفت و بجای این که به کانون عقاب و نزد زنده یاد مرد بزرگ حسین آقای فکری, رهسپار شود از تاج به پاس تبعید شد و راه عقاب را بسته دید.
بیوگرافی
نام: پرویز قلیچ خانی
شهرت: کیانی شجاع – سردار قلیچ .اسطوره فوتبال ایران و آسیا
تولد: ۱٣ آذر ۱٣۲۴ تهران – شهباز جنوبی
رشته: فوتبال – مدافع مرکزی, با قابلیت بازی در تمام پست ها
باشگاه: کیان – تاج – پاس – عقاب – دارایی – پرسپولیس – سن خوزه ارث کوئیک (لیگ آمریکا)
سابقه ملی: ۵۵ – ۱٣۴۲ (۱۵ سال)
نخستین حضور ملی: ۱۴ مهر ۱٣۴٣ المپیک توکیو برابر آلمان شرقی (نتیجه ۴ بر صفر بسود آلمانشرقی)
آخرین حضور ملی: ۲۴ اسفند ۱٣۵۵ امجدیه – بازی دوستانه با مجارستان (۲ بر صفر بسود مجارستان)
افتخارات و عناوین کم نظیر کاپیتان پرویز قلیچ خانی-
کاپیتان تیم ملی در دوره های زیر:
•المپیک ۱۹۷۲: پرویز قلیچ خانی
• المپیک ۱۹۷۶: پرویز قلیچ خانی
• بازی های آسیایی ۱۹۷۴: پرویز قلیچ خانی
• جام ملتهای آسیا ۱۹۷۸: پرویز قلیچ خانی
حضور در بازیهای مختلف و کسب عناوین
حضور در المپیک توکیو: تیم ملی – ۱٣۴٣
عنوان نهم, باشگاههای تهران: کیان – ۱٣۴۴ آذر
مرد سال فوتبال (کیهان ورزشی): کیان – ۱٣۴۴ اسفند
قهرمان آموزشگاههای تهران: دبیرستان حکیم – ۱٣۴۵ فروردین
عنوان هشتم باشگاههای تهران: کیان – ۱٣۴۵ اردیبهشت
نائب قهرمان بازیهای آسیایی: تیم ملی -۱٣۴۵ آذر
عضو تیم منتخب آسیا: تیم ملی – ۱٣۴۵ آذر
قهرمان آموزشگاههای تهران: دبیرستان حکیم – ۱٣۴۶ فروردین
قهرمان جام ملتهای آسیا: تیم ملی – ۱٣۴۷ اردیبهشت
نائب قهرمان تورنمنت جام دوستی: تهران – ۱٣۴۷ اسفند
فرد دوم برگزیده فوتبال (کیهان ورزشی): تاج – ۱٣۴٨
قهرمان جام حذفی تهران: تاج – ۱٣۴٨
عنوان سوم ارتش های جهان: نیروهای مسلح – ۱٣۴٨
قهرمان جام عمران منطقه ای (پیمان سنتو): تیم ملی – ۱٣۴۹ شهریور
قهرمان جام میلز (هندوستان): تاج – ۱٣۴۹ آبان
قهرمان جام باشگاههای ایران (جام منطقه ای): تاج – ۱٣۴۹ بهمن
دومین فوتبالیست سال ایران: تاج – ۱٣۴۹ اسفند
قهرمان تورنمنت بین المللی کوروش کبیر: تیم ملی – ۱٣۵۰ تیر
قهرمان جام باشگاههای تهران: تاج – ۱٣۵۰ تیر
نائب قهرمان باشگاههای ایران (جام منطقه ای): پاس – ۱٣۵۰ اسفند
فوتبالیست برگزیده سال (کیهان ورزشی): پاس – ۱٣۵۱ فروردین
قهرمان جام ملتهای آسیا (بانکوک): تیم ملی – ۱٣۵۱ اردیبهشت
صعود به المپیک مونیخ: تیم ملی – ۱٣۵۱ خرداد
حضور در جام استقلال برزیل: تیم ملی – ۱٣۵۱ خرداد و تیر
حضور در المپیک مونیخ (آلمانغربی): تیم ملی – ۱٣۵۱ شهریور
نائب قهرمان باشگاههای تهران: عقاب – ۱٣۵۱ اسفند
قهرمان مسابقات انتخابی جام جهانی (غرب آسیا): تیم ملی – ۱٣۵۲ اردیبهشت و خرداد
عنوان چهارم باشگاههای ایران (جام تخت جمشید): عقاب – ۱٣۵۲ دی
قهرمان جام ایران: تیم ملی – ۱٣۵٣ مرداد
قهرمان بازیهای آسیایی: تیم ملی – ۱٣۵٣ شهریور
عنوان هشتم باشگاههای ایران (جام تخت جمشید): عقاب – ۱٣۵٣ آذر
صعود به المپیک مونترال: تیم ملی – ۱٣۵۴ شهریور
عنوان ششم باشگاههای ایران (جام تخت جمشید): دارایی – ۱٣۵۴ آذر
قهرمان جام ملتهای آسیا (تهران): تیم ملی – ۱٣۵۵ خرداد
حضور در المپیک مونترال: تیم ملی – ۱٣۵۵ مرداد
عنوان پنجم باشگاههای ایران (جام تخت جمشید): دارایی – ۱٣۵۵ آذر
نائب قهرمان باشگاههای ایران (جام تخت جمشید): پرسپولیس –
در تبعید هم , قلم بر کاغذ دوانده و آرش را به جامعه ادبی سیاسی و فرهنگی ایرانیان معرفی کرد. آرش نیز مثل فوتبال پرویز خان آغازی روشن و پایانی مشخص داشت. وقتی که زمان اش رسید آخرین شماره آن را با خاطرات گرانبهائی به آرشیو و پایگانی تاریخ سپرد. زیرا مثل فوتبال اش, آرش هم می بایست سربلند بماند که ماندگار مانده!
در مورد ویژه گیهای فنی و منحصر به فرد پرویز خان که در فوتبال ما بی همتا و انگشت شمار است, حضور در پست های متفاوت بود! او قابلیت ایستادن در قلب دفاع, (چپ و راست), هافبک ها (چپ و راست و وسط) و حتی مهاجمان چپ و راست و سنتر فوروارد را داشت. از طرفی, تداوم فوتبال ملی و باشگاهی او که ۱۵ سال طول کشید و هم چنین به ثمر رساندن گلهای حساس و خاطره انگیز برای تیم ملی فوتبال ایران از خصوصیات کاپیتان پرویز است! نه فقط بازیکنان تیم ملی استرالیا که در تهران و در مقدماتی جام جهانی ۱۹۷۴ آلمان, با آن بازگشت با شکوه سردار پرویز و دو گلی که وارد دروازه شاگردان رازیک مربی یوگسلاو تیم استرالیا کرد -لقب شوالیه روی زمین را-بوی داده بودند بلکه ذات فوتبال به ما می گوید که پرویز قلیچ خانی اسطوره تاریخ فوتبال ما و آسیاست.
هفتادوچهارمین
روز بهار زندگی کاپیتان پرویز قلیچ خانی فرخنده و خجسته باد!
اندوهش غروبی دلگیر است
در غربت و تنهایی
همچنان که شادی‌اش
طلوع همه آفتاب‌هاست
احمد شاملو
سلام. ممنونم که سایت را برای استفاده ی مبایل آماده کردید. حالا می شود به راحتی استفاده کرد. خسته نباشید.
قلیچ سمبل فوتبال ماست در این مقطع از تاریخ فلات ایران به همچون سمبلهایی سخت نیازمندیم ازهر لحاظ که نگاه کنیم این سمیل میدانهاست و به نظرمن با ان شوت معروفش درقلب همگان خانه کرد همچنان عشق می ورزیم به تمام حریف بودنش اری در زندان نیز وقتی صحبت از فوتبال میشد محال بود که از قلیچ یادی نشود تا زنده ایم مهر او درقلبمان شعله ور است و سکوت را در این روزها شایسته این قوجا مان یولداشی نمی دانیم زاد روزت خسته باد ای اسطوره ورزش ویاور ما زندانیان جان بدر بردگان از کشتار های دهه ۶۰
جناب آقای قلیچ خانی، قهرمان، همیشه،َ پیروز چه ۷بر ۰یا ۰بر ۷. زندگی همواره پیروز است! تنهایی و تنهایی، من و تویی نیست! این درد مشترک است، مرا فریاد کن!