پس از سال ۲۰۱۶ به نظر میاید تاریخ با شدت و حدت هرچه بیشتری برگشته و پایانی ندارد.
روز ٨ نوامبر ٢٠١۶ ساعت ١٠:٢٠ شب، روزنامه “معتبر” نیویورک تایمز ارگان نئولیبرال های امریکا شانس انتخاب شدن ترامپ را ١۵ درصد و هیلری کلینتون را٨۵ درصد اعلام کرد. همان شب با گذشت زمان، ارام ارام مشخص شد که این ارزیابی نادرست بوده و دانلد ترامپ یک شومن برنامه “ریالتی شو اپرنتیس” با نزدیک به ۶٣ میلیون رای سراسری در برابر ۶۶ رای هیلری کلینتون ، به عنوان چهل و پنجمین (۴۵) رئیس جمهور امریکا انتخاب شد. این واقعه شوک بزرگی بود برای هئیت حاکمه امریکا به خصوص بخش امنیتی-نظامی که میبایست طبق قانون، رمز و دکمه انفجار چیزی حدود ۶ هزار سلاح اتمی را در اختیار یک “شومن” با تمام خصوصیات اش قرار دهد. بحران از همان روز اول بین بروکراسی بزرگ دولت امریکا بخصوص “دولت پنهان” و ترامپ شروع شد. (۵)
سئوال این است که چه شد فردی مثل ترامپ توانست از تمام فیلترها عبورکند و به مسند ریاست جمهوری امریکا برسد.. پس از فروپاشی “بلوک شرق”، نیروی پیروزمند “بلوک غرب” افسانه بهشت موعود یعنی نظام “لیبرال-دموکراسی” با اقتصاد بازار- بنیان را به جهانیان نوید داد.(۶) اما امروز صحبت از مقوله هائی میشود که در این افسانه قرار بود به تاریخ سپرده شده باشند. امکان جنگ داخلی و جدائی طلبی ایالات امریکا (١٨۶٠) ، برگشت فاشیزم دهه (١٩٣٠) ، تبعیض علیه سیاهان آفریقائی تبار در دهه (١٩۶٠) و یا جذابیت ایده سوسیالیسم در بین بیش از ۵٠ درصد جوانان امریکا و امکان کاندیداتوری برنی سندرز از طرف دموکراتها، فردی که خود را سوسیالیست مینامید، سوسیالیزمی که قرار بود در زباله دان تاریخ پیدا شود (١٩٨٩).
هم ایده لیبرالیزم و هم نظام دمکراسی-نمایندگی با بحران عمیقی مواجه شده اند. اگر واقعه نابهنگام “کوید ١٩”نبود، به احتمال زیاد ترامپ دوباره انتخاب میشد. انگاه چگونه مخالفین اش ان را توجیه میکردند، به احتمال زیاد روسیه در صدر اخبار قرار میگرفت که ترامپ را کمک کرده است. قبل از انتخابات ٢٠٢٠ زمزمه هائی از کمک روسیه مطرح شد اما با پیروزی بایدن روسیه یک شبه ناپدید شد و بخش امنیتی”دولت پنهان” این انتخابات را سالم ترین انتخابات تاریخ امریکا اعلام کرد. درحالیکه تمام ارا خوانده نشده و شکایات مسیر قانونی خود را طی نکرده اند.
ازادی بیان که یکی از ستون ایدئولوژی لیبرالیزم و بخصوص قانون اساسی امریکا است در حال حاضر بخصوص در فضای مجازی زیر ضرب است. در برابر دروغ ها و بزرگ نمائی ها در فضای مجازی، نئولیبرال های دو اتشه با بخشی از نیروهای لیبرال و چپ از شرکتهای خصوصی سوشیال میدیا میخواهند بیان “دروغ” و یا “ناخاسته” را حذف کنند. روشن نیست این شرکت ها از کجا این اعتبار را بدست اورده اند که داور بیان “دروغ” و یا “ناخاسته” در جامع شوند. در گذشته این دادگاها بودند که چنین اعتباری داشتند. ترامپ با تمام دروغگوئی و رفتار نابهنجاراش با کسب بیش از ٧٣ میلیون رای ضربات جدی به دمکراسی- نمایندگی امریکا زده و بنظر نمی آید که بطور جدی از صحنه خارج شده باشد.
برای مقابله با ترامپیزم، دولت پنهان به خصوص بخش امنیتی ان، با کمک مطبوعات همسو، از ابتدا تلاش در نامشرع جلوه دادن ریاست جمهوری ترامپ کردند. با عنوان کردن کمک روسیه به ترامپ و اقدامات بعدی، مخالفین او بودند که بدعت قبول نکردن نتایج انتخابات را در سال ٢٠١۶ گذاشتند و نهاد انتخابات امریکا را زیر سئوال بردند. این طنز تاریخ است که حال ترامپ با قبول نکردن نتایج انتخابات به انها جواب میدهد. رابرت مولر از طرف وزارت دادگستری مامور بازرسی رابطه تیم ترامپ با روسیه شد. با گذشت بیش از ٢ سال تحقیق و تفحص او نتوانست مدرک محکمه پسندی در رابطه با همکاری تیم ترامپ با روسیه پیدا کند. تعدادی از تیم ترامپ به دلایل فساد مالی و دیگر دلایل محاکمه و زندانی شدند.
با پایان این تلاش، مجددا سعی شد که او را به دلیل یک مکالمه تلفنی با رئیس جمهور جدید اوکراین استیضاح کنند. با در دست داشتن سنا از طرف جمهوری خواهان و حمایت اکثریت قاطع شان از ترامپ این اقدام هم شکست خورد.
ترامپ با کسب بیش از ٨٠ ٪ رای دهندگان حزب جمهوری خواه در این انتخابات در طول ۴ سال حول شعار “اول امریکا” و “دوباره امریکا را به عظمتش برگردانیم” توانسته رای دهندگان جمهوری خواه را جذب خود کند. این در حالیست که رهبری حزب جمهوری خواه با اکراه و زیر فشاررای دهندگانشان با زد و بند سیاسی، ترامپ را قبول کردند. هر زمان که امکان خلاصی از ترامپ باشد، بدون تردید او را تنها میگذارند و انهائی که خود را حامی اش جلوه میدهند ممکن است از پشت به او خنجر بزنند. شکسپیر در نمایشنامه معروف اش “جولیس سزار” و گفته معروف سزار(تو هم بروتاس) پس از خوردن خنجر از پشت توسط دوست اش بروتاس، تناقض رابطه قدرت با رابطه انسانی را نشان میدهد.
با ورود مجدد برنی سندرز در انتخابات سال٢٠٢٠ و برُدهای اولیه سندرز به خصوس در ایالت نوادا، شکاف در حزب دموکرات عمیق تر شد. رهبری و مدیریت نئولیبرال حزب دمکرات که از طرف “وال استریت” و “سیلیکان والی” پشتیبانی مالی و فکری میشوند، تمام تلاش خود را کردند تا از کاندیتاتوری برنی سندرز مجدداً جلوگیری کنند. پس از برد برنی سندرز در نوادا که او را پیشتاز کاندیداتوری از حزب دمکرات کرد باراک اوباما توانست کاندیداهای دیگر را به کنارگیری به نفع بایدن ترغیب کند. بایدن معاون سابق اوباما در انتخابات نیوهمشایر نفر پنجم شد و صحبت از کنارگیری اش بود. با این اقدام، اوباما توانست بایدن را از زیر خاک بیرون اورد و نهاتاً کاندید حزب دمکرات کند. بایدن با ۴۶ سال سابقه در دولت امریکا نماینده گذشته امریکا میباشد. اگر ترامپ قول برگشت دوباره به عظمت امریکا را میدهد، حزب دمکرات عملا فردی از دوران گذشته را به ریاست جمهوری برگزیده و امید بازگشت به دوران “طلائی” اوباما را میدهد.
به گفته هراکلیوس فیلسوف یونانی “امکان دوبار شنا کردن در یک رودخانه وجود ندارد”. این به ان معنی است که امکان برگشت در تاریخ وجود ندارد و تاریخ تکرار نمیشود. اگر به نظر میاید که تاریخ دارد تکرار میشود به آن دلیل است که غرایز، نیازها و رفتارهای بدوی انسان پس از دوران پارینه سنگی تا به امروز تغییرچشمگیری نکرده اند. “تمدن” در دوران عادی لایه نازکی در ضمیرخود اگاه ما برروی رفتارهای بدوی مان میگذارد، اما در شرایط بحرانی، متناسب با شدت بحران، این لایه به سرعت به طرف ابشدن میرود و ان رفتارهای بدوی دوران پارینه سنگی که بخشاً درضمیر ناخود آگاه ما هستند به مرور زمان رو میایند. نمونه برجسته ان پس از بحران اقتصادی سال ١٩٢٩ در دهه ٣٠ در اروپا مشاهده شد که منجر به جنگ جهانی دوم شد و چیزی حدود ۵٠میلیون انسان در متمدن ترین کشورهای جهان کشته شدند، کشتاری که در تاریخ بشر بی سابقه است.
در تیتر این مقاله امده است “اکثریت مردم امریکا باختند”، این یک پیش بینی است تا یک فاکت. قبل از انکه این پیش بینی را باز کنم، لازم است چند نکته را در رابطه با مقوله پیش بینی و یا گمانه زنی مطرح کنم.
بنا به گفته “نسیم نیکولاس طالب” در کتاب “قوُی سیاه”، میزان اعتبار پیش بینی ها به پیچیدگی و میزان تاثیر گذاری واقعه به روند جاری تاریخ ارتباط دارد. آن وقایع که تاثیر زیادی درعوض کردن روند جاری تاریخ دارند، معمولا در تجربه زندگی کم هستند و به همین دلیل پیش بینی انها اگر ناممکن بلکه بسیار سخت است. به عنوان مثال، اکثرجنگ ها و یا انقلاب ها قابل پیش بینی نبودند. وقایع ای که تاثیر کم دارند معمولا بیشتر قابل پیش بینی هستند زیرا در زندگی روزمره بیشتر تجربه میشوند. پیش بینی از داده های گذشته استنتاج میشود: اگر روند ازگذشته به اینده خطی (معادله درجه یک) باشد گزینه مشخص است ولی اگر منحنی (معادله درجه دو) باشد گزینه اش بی نهایت است. (٧)
انسان و به طبع ان جوامع برای برنامه ریزی امروزشان نیاز به پیش بینی دارند. رفتار امروز ما رابطه نزدیکی به ارزیابی و اطمینان نسبی مان از اینده نزدیک دارد. من امکان وقت گذاشتن برای نوشتن این مقاله پیدا میکنم به این دلیل که ازتامین غذای هفته اینده ام مطمئن هستم. اگر این ارزیابی از اینده را نداشتم، حتماً رفتار دیگری داشتم. مَزلا روانشناس امریکائی در دهه ١٩٣٠ با “تئوری هرَم (طبقه بندی) نیازها”، نیازهای انسان را به دوبخش مادی و “معنوی یا اجتماعی” تقسیم کرده. بخش اول در رابطه با نیازهای مادی است که رفتار من در نوشتن این مقاله را به خوبی توضیح میدهد، اما بخش دوم نیازهای “معنوی یا اجتماعی” است که قابل بحث هستند. (٨)
بر گردیم به سئوال “چرا اکثر مردم امریکا باختند”. ترامپ همانطور که قبلا گفتم عارضه است تا عامل شکاف و بسترعمده این شکاف اقتصاد یا شرایط مادی است. براین بستر است که رفتار انسان ها با نامطمئن شدن از آینده خود تغییر میکند و انواع افکار با پیش بینی های عجیب و غریب امکان رُشد و نمو پیدا میکنند که متعاقبا بر رفتار انسان ها تاثیر میگذارند. تا این بستر اقتصادی تغییر ساختاری نکند این شکاف گسترش پیدا خواهد کرد.
توفق ایدولوژی نئولیبرال در امریکا در ۴٠ سال پیش با پیروزی ریگان به مرور زمان شکاف اقتصادی را هرچه بیشتر کرد. بحران ٢٠٠٨ زمینه ای شد برای جهش درانتقال ثروت از افراد پائین هرَم به بالای هرَم اقتصادی. همانطور که اشاره کردم، بانک مرکزی امریکا مبلغی حدود ٢.١ ترلیون دلار به بانک ها کمک کرد، با این استدلال ظاهرا درست که “بانک های بزرگ” برای اقتصاد امریکا “بزرگ تر از انند تا ورشکست شوند”. اگر بانکها ورشکست میشدند سقوطی معادل سقوط اقتصادی دهه١٩٣٠ بوجود میامد و اکثریت قالب مردم امریکا صدمه میخوردند و بازگشت به رونق اقصادی امکان داشت سالها به درازا بکشد.
این منطق به ظاهردرست، اما خشونتی نهفته دارد که اکثر مردمی که بازنده این بحران بودند ان را حس کردند. ساختار خشن اقتصادی سرمایه داری نئولیبرال با شعار”برنده همه چیز را میکیرد” جائی برای بازنده نمیگذارد. در بخش اول این نوشته برای مثال، به خشونت ساختاری بیرون کردن صاحبان خانه ها از طرف بانک ها اشاره کردم. با رخداد اپیدمی کویت ١٩، آینده نامعلوم تر شده است. بحران اقتصادی بوجود امده از این اپیدمی، مجدداً مشکل ساختار اقتصاد امریکا را اشکار تر کرد. کنگره در مدتی کوتاه، حدود یک هفته، با توافق دو حزب دمکرات و جمهوری خواه، بزرگترین انتقال ثروت در تاریخ امریکا از پائین به بالای هرَم اقتصادی (حدود ۴.۵ ترلیون دلار)، را تصویب کرد. از طرفی با دادن ١٢٠٠ دلار صدقه برای یکبار به مردم صدمه خورده امریکا این انتقال عظیم ثروت را لاپوشانی کردند. عجیب است که بعد از ان دیگر این دو حزب تا به حال به هیچگونه توافقی نرسیده اند. همانطور که این دو بحران اخیر نشان داده است، ساختار اقتصادی امریکا کاملا به نفع ثروتمندان طراحی شده که بدون رفرم ان در اینده، اکثر مردم امریکا از این انتخابات بازنده بیرون خواهند امد.
انچه انتخابات ٢٠٢٠ و پیروزی بایدن نوید داد، امید برگشت به دوران “طلائی” اوباما بود. یکی ازعوامل مهم بوجود اورن پدیده ترامپ ٨ سال ریاست جمهوری اوباما و بایدن و ادامه سیاست های نئولیبرال انها بوده است. توماس پیکدی به درستی تجربه دهه ١٩٣٠ بعد از بحران بزرگ اقتصادی ١٩٢٩ و فاجعه جنگ جهانی دوم که منجر به تغییر و رفرم ساختار سرمایه داری امریکا (نیو دیل – روزولت) شد را در کتاب جدید خود”کاپیتال و ایدئولوژی” ترسیم کرده است. (٩)
اینده است که بطور قطعی نشان خواهد داد که این سیستم رفرم پذیر است یا خیر. با داده های امروز بعید به نظر میاید که امکان یک تحول کیفی در زمان ریاست جمهوری بایدن امکان پذیر باشد. نمیدانیم هیئت حاکمه امریکا با ایدئولوژی سرمایه داری نئولیبرال-گلوبالیست چه اینده ای را به ارمغان میاورد. انچه در این ۴ سال ریاست جمهوری ترامپ روشن شد، اکثر مردم امریکا به نظر میاید با اینده تاریکی روبرو هستند.
٢٨ نوامبر ٢٠٢٠ – ٨ آذر ١٣٩٩
زیر نویس و لینک ها
۵- ودیو دولت پنهان
https://youtu.be/EYS647HTgks
۶– نقش افسانه
https://www.youtube.com/watch?v=UTchioiHM0U&feature=youtu.be
٧ – قوُی سیاه
https://www.youtube.com/watch?v=XYTbccDfPb4
٨– هرَم مَزلا
https://www.youtube.com/watch?v=L0PKWTta7lU&feature=youtu.be
٩– کاپیتال وایدئولوژی
https://www.youtube.com/watch?v=4djhUQG32pw&feature=youtu.be
