در هفته ی پایانی آبان ۹۸ که با گران شدن بنزین، اعتراضات سراسری در ایران شکل گرفت، رسانه های فارسی زبان خارج از کشور به تکاپو افتادند که وقایع ایران را به اطلاع مخاطبان برسانند. از این رو هم ساعات کارشان را افزایش دادند و هم محتوای تمام برنامه های شان به این موضوع اختصاص یافت. اما با آنکه به نظر می رسد این رسانه های مدعی بی طرفی، جبران کننده ی سانسور داخل ایران هستند، اما از منظری دیگر می توان گفت که نقش ابزار سرکوب و خاموش کردن معترضان را برای حاکمیت جمهوری اسلامی ایفا می کنند و در فرونشاندن اعتراضات همان عملکردی را دارند که جمهوری اسلامی آرزومندش است و خود از انجام آن عاجز.
در شرایطی که که صدا و سیما بخشی از جریان سرکوبگر و کاملا در اختیار استبداد است و سکوت و سانسور نقش سایر رسانه های داخل کشور را در اطلاع رسانی کمرنگ کرده است، اقبال عمومی به رسانه خارج از ایران افزایش یافته، به طوری که چند رسانه فارسی زبان به عنوان تنها مجاری قابل اعتماد کسب خبر در ایران شناخته می شوند. با چنین جایگاهی که این دسته از رسانه ها در میان فارسی زبانان پیدا کرده اند، می توان دریافت که در موقعیت هایی مثل اعتراضات سراسری نحوه ورود و رویکرد آنها به مساله تا چه حد می تواند تاثیرگذار باشد.
در اعتراضات سراسری آبان ماه، رسانه های مدعی حرفه ای گری و بی طرفی با تاکید و تکیه بر سرکوب معترضان و گزارش لحظه به لحظه از تعداد بازداشت شدگان و جان باختگان در واقع به بازوی ارعاب حکومت تبدیل شدند و آنقدر بر صدمات و آزار و شکنجه معترضان تمرکز کردند تا ترس بر مخاطبان مستولی شد و بخش های مردّد جامعه اگر تصمیمی هم برای بیان اعتراض در خیابان داشتند، در خانه نشستن و از دور تماشا کردن را به خطر کردن و به میدان آمدن ترجیح دادند. رسانه ای که از بام تا شام بر خطرناک بودن حکومت و ناامن بودن خیابان تاکید می کند، شاید به خیال خود مشغول ایفای نقش عادی اش یعنی اطلاع رسانی است، اما یک نقش پنهانش که اغلب از آن غفلت می شود، همین بازداشتن معترضانِ بالقوه از بیان اعتراض است.
بر اساس مشی حرفه ای گری و بی طرفی که رسانه هایی مثل بی بی سی فارسی و ایران اینترنشنال خود را مکلف به تبعیت از آن می دانند، تجلیل از شجاعت و جسارت معترضان در برابر نیروهای سرکوب، چون نوعی جانبداری است، ممنوع است و از آن دوری می شود؛ اما بزرگنمایی و تاکید بر قدرت حکومت در سرکوب، یک موضوع عادی و قابل بحث است که ساعت ها می توان به آن پرداخت. در اینجا رسانه های بی طرف و حرفه ای، معترضان را حداکثر قربانیانی تصویر می کند که تلاش شان در برابر دستگاه سرکوب محکوم به شکست است و آنچه عایدشان می شود، غیر از صدمه و شکنجه و مرگ چیز دیگری نیست.
منظور این نوشته آن نیست که رسانه واقعیت سرکوب را پنهان کند یا آماری از تعداد جانباختگان و محبوسان ارایه ندهد، بلکه هدف جلب توجه به این نکته است که تاکید بیش از اندازه و اصرار در مورد آسیب ها، و نادیده گرفتن ایستادگی و مقاومت به جنبش های اعتراضی صدمه می زند و آن ها را به توقف و شکست می کشاند.
واقعیت آن است که جنبش های مردمی برای موفقیت نیاز به تجلیل، تقویت روحیه و برجسته کردن ابعاد حماسی آن حرکت دارند و بازنمایی درست مقاومت و مطالبات معترضان و انقلابیون به ادامه جنبش کمک خواهد کرد. چنین نیازی را رسانه های حرفه ای و مدعی بی طرفی برآورده نمی کنند؛ بنابراین وظیفه روشنفکران و هنرمندان است که در رسانه های انقلابی به معترضان و انقلابیون جسارت بدهند و به جای تاکید بر آسیب پذیر بودن و قربانی پنداری آنها، شجاعت و آزادگی شان را ستایش کنند و به نقاط قوت آنها بپردازند.
در غیاب رسانه های انقلابی، جریان رسانه ای مدعی بی طرفی و حرفه ای گری که هدفی غیر از افزایش مخاطب و پر کردن زمان برنامه های شان ندارند، با زدودن روح انقلاب از حرکت های اعتراضی، فقط فضای ناامیدی و خمودگی و افسردگی و خانه نشینی را تشدید و به حفظ وضع موجود کمک می کنند، چنین رویه ای از سال 88 و هراس افکندن در اذهان عمومی با ماجرای کهریزک آغاز شده و در دی ماه 96 و آبان 98 نیز ادامه یافت.
اما باید توجه داشت که حرکت اعتراضی و انقلابی توده ها، نیازمند رسانه ای است که علاوه بر پایبند بودن به واقعیت و صداقت، بتواند در بازتاب وقایع، از مشی بی طرفی دروغین و مرثیه سرایی محض فراتر رود و با درک اهمیت مقاومت و اعتراض مردمی که با دست خالی به میدان آمده اند، این پیام را منتقل کند که مقاومت شکوهمند مردمی می تواند تغییر را رقم بزند.
