پیرامون سفرهای اقتصادی مقامات اتحادیه اروپا به ایران
اخبار روز – یادداشت سیاسی: به دنبال زیگمار گابریل معاون صدراعظم آلمان، و فدریکا موگرینی رئیس سیاست خارجی اتحادیه ی اروپا، لوران فابیوس نخست وزیر فرانسه سومین مقام بلندپایه ی اروپایی است که بعد از توافق هسته ای بین ایران و پنج به علاوه ی یک به تهران رفته است. گفتگوهای عمده ی مقامات اروپایی با ایران تاکنون بازکردن راه برای حضور سرمایه داران اروپایی در ایران بوده است و به نظر می رسد «حقوق بشر» که تا پیش از این همواره یکی از موضوعات مورد مناقشه بین اروپائیان با جمهوری اسلامی بوده، در «دوران جدید» مناسبات بین اتحادیه ی اروپا با جمهوری اسلامی کنار گذاشته شده است.
سال هاست که از جانب عده ای از اصلاح طلبان در داخل و بیرون از حکومت و نیز عده ای از چپ های اصلاح طلب شده شعار «عادی شدن رابطه ی جمهوری اسلامی با آمریکا» و دیگر کشورهای غربی را شنیده ایم. در مورد این پرسش که «عادی شدن» رابطه یک کشور «غیرعادی» که حقوق بشر را به شدت سرکوب می کند با بقیه ی دنیا، به چه معناست؟ کمتر پاسخی به گوش رسیده است. آیا رابطه ای نظیر رابطه ی «شاه» با کشورهای اروپایی در گذشته در نظر است؟ آیا همین امروز رابطه ی عربستان و قطر و… با کشورهای غربی مورد نظر است؟ آیآ قرار است منتظر شویم تا با «عادی سازی» و رشد اقتصادی، حقوق بشر «خودبخود» در جامعه ی ما جاری و ساری شود؟ آیا تجربه ی حکومت قبلی که در اوج «شکوفایی اقتصادی» و «مناسبات عادی» با «جامعه ی جهانی» نقض «حقوق بشر» را به اوج رساند، در برابر چشمان ما نیست؟ به هیچ کدام از این سوال ها در نظریه ی هواداران «عادی سازی» پاسخ قانع کننده ای داده نشده است.
در جریان مذاکرات هسته ای نیز وقتی عده ای از نیروهای مخالف و اپوزیسیون هشدار می دادند که «حقوق بشر» نباید در این مذاکرات نادیده گرفته شده و فروخته شود، بازهمین اصلاح طلبان «خوش خیال»، عوام فریبانه می گفتند: «مگر در شرایط تحریم ها، حقوق بشر در ایران بهتر رعایت می شود؟»
سفر سه مقام اروپایی به تهران، هر چند نمی تواند با یک نتیجه گیری قطعی و کلی همراه باشد، اما می تواند چشم انداز «دوران جدیدی» را در مناسبات کشورهای اروپایی – و (احتمالا آمریکا)، با جمهوری اسلامی ترسیم کند. دورانی که حرص سرمایه گذاری در ایران چشم اروپایی ها را بر هر جنایت و ستمی در کشور ما ببندد و در واقع آن ها را به «اصل» خویش بازگرداند. «مناسبات عادی» که برخی از نیروهای اپوزیسیون ایرانی خواهان آن بوده اند، در همه جا با چشم پوشی بر حقوق بشر به منظور امتیازات اقتصادی شروع شده و این تازه ابتدای راه است. واقعیت این است که «حقوق بشر» در مناسبات کشورهای غربی با دیگران همواره یک «سلاح سیاسی» بوده است که برای اعمال فشارهای معین به کار گرفته می شود، وقتی این «سلاح سیاسی» لازم نباشد، غرب آماده است به راحتی چشم خود را بر حقوق بشر ببندد.
حتی اگر از تجربه های متعدد سایر کشورها بگذریم، در همین کشور خودمان یک تجربه ی تلخ و بسیار خونبار در این مورد وجود دارد. بعد از پایان جنگ و امیدواری آمریکا و اروپا برای بازگشت ایران به آغوش «جامعه ی جهانی»، ما به طور ناگهانی شاهد کشتار وحشیانه ی هزاران نفر در زندان های سیاسی ایران بودیم. دولت های غربی با همین امیدهای مشابه با امیدهای امروز، بر این جنایت هولناک چشم فرو بستند.
امروز بعید است که جمهوری اسلامی قادر به تکرار چنان جنایت عظیمی باشد، اما سرکوب حقوق بشر، اعدام ها، زندان و شکنجه جزو زندگی عادی و روزانه در این کشور است. جمهوری اسلامی کماکان در صدر کشورهای ناقض حقوق بشر قرار دارد.
باید از آقایان و خانم های اروپایی که شتاب زده راهی ایران هستند تا راه سرمایه گذاری های پرسود و حضور سرمایه داران خود را در این کشور باز کنند، پرسید جای حقوق بشر و فریادهای معترضان، در این سفرها و ملاقات ها و بده بستان ها کجاست؟
