روز جمعه یک پایگاه گروه های شبه نظامی شیعه نزدیک به جمهوری اسلامی در مرز سوریه و عراق هدف حمله نظامی آمریکا قرار گرفت. در جریان این اقدام بیش از ۲۰ تن از نظامیان حشدالشعبی کشته شدند و بخش بزرگی از پایگاه آنها نابود شد. دستور این حمله هوایی را جو بایدن شخصا صادر کرد.
پنتاگون روز جمعه اعلام کرد که از دو هواپیمای اف-۱۵ در این حملات استفاده کرده که باعث انهدام کامل ۹ تأسیسات مورد استفاده شبه‌نظامیان مورد حمایت دولت ایران در مرز بین سوریه و عراق شده و به دو پایگاه دیگر هم به حدی آسیب رسانده که آنها را غیر قابل استفاده کرده است.
بنابر گزارش ها، همه ی مقامات آمریکا از فرماندهان نظامی گرفته تا وزیر امورخارجه و رئیس جمهور این کشور در گفتگو با رسانه ها در باره علت اقدام نظامی آمریکا علیه گروه های شبه نظامی شیعه، بر این نکته تاکید کردند که هدف ما رساندن پیام به جمهوری اسلامی بوده است.
بامداد روز جمعه جو بایدن در نخستین اقدام نظامی خود در مقام فرمانده کل قوای آمریکا، به نیروهای این کشور دستور داد که در تلافی حمله راکتی به پایگاه نیروهای امریکایی در نزدیکی فرودگاه اربیل که هفته گذشته صورت گرفت، مواضع گروه‌های حشد الشعبی را در منطقه مرزی میان سوریه و عراق هدف قرار دهند. فوریت انجام این عملیات از نگاه واشنگتن چنان اهمیتی داشت که رئیس جمهور بر خلاف روال جاری کنگره را از آن باخبر نکرد.
پس از پایان عملیات و انتشار خبر آن، معلوم شد که این حمله هوایی از مدتی پیش برنامه ریزی شده بود، دولت عراق و روسیه از آن با خبر بودند و بایدن از میان اهداف مختلفی که پنتاگون پیشنهاد کرده، فعلا به همین هدف ظاهرا کوچک برای رساندن پیام خود به رهبران جمهوری اسلامی اکتفا کرده است.
در باره میزان اطلاع و همکاری دولت عراق با آمریکا جان کربی، سخنگوی وزارت دفاع آمریکا، می‌گوید اگر چه دولت عراق در بخش عملیاتی حمله شب گذشته به پایگاه گروه‌های شبه‌نظامی شیعه در مرز سوریه با آمریکا همکاری نداشته است اما بغداد با اطلاعات جمع‌آوری کرده و تحقیقی که برای شناسایی عوامل حمله راکتی به فرودگاه اربیل به واشنگتن انجام داده به نیروهای آمریکایی کمک کرده «با دقت و اطمینان بالا» از درستی اطلاعات، هدف خود را انتخاب کنند.
دولت عراق نقش خود در حمله هوایی را تکذیب کرده اما، توضیحات جان کربی در گفتگو با رسانه ها در مورد نقش اطلاعاتی بغداد چنان روشن است که خودش هم بعدا تلاش کرد از طریق توئیتر اندکی آن را تعدیل کند ولی همان توضیحات کافی بود تا درگیری گروه شبه نظامی حشد الشعبی که بخشی از نیروهای مسلح عراق است با دولت این کشور بالا بگیرد.
روسیه که کل خاک سوریه را رصد می کند در مورد حمله آمریکا گفته است فرصت کافی برای واکنش نداشته و آمریکا تنها چند دقیقه قبل از حمله هوایی به مواضع گروه‌های وابسته به ایران در شرق سوریه، مسکو را در جریان این حمله قرار داده است.
ده روز پیش از حمله ی آمریکا به شبه نظامیان نزدیک به جمهوری اسلامی، چندین راکت به سوی یک پایگاه نظامی نیروهای ائتلاف به رهبری آمریکا در نزدیکی فرودگاه بین‌المللی اربیل در اقلیم کردستان عراق شلیک شد که یک پیمانکار در آن کشته شد.
در باره ی هدف عملیات روز جمعه سخنگوی پنتاگون گفت: این عملیات حامل این پیام صریح است؛ پرزیدنت بایدن برای حفاظت از پرسنل آمریکا و ائتلاف بی‌کار نخواهد نشست. در همین حال، ما به شکلی حساب شده عمل کردیم که هدف آن رفع تنش از وضعیت کلی در شرق سوریه و عراق است.
آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا نیز گفته است٬ هدف از حمله به مواضع شبه نظامیان در سوریه، ارسال این پیام به ایران بود که اقدامات این کشور مصون از مجازات نخواهد بود.
وی افزود: طی ۱۰ روز گذشته چند بار به نیروهای ما، مواضع ما و به منافع ما حمله شد که به مرگ یک نفر و مجروح شدن منجر شد.
وزیر امور خارجه آمریکا تاکید کرد: این خیلی روشن بود که ما می‌بایست هم به این حملات و هم به تهدیدهای موجود پاسخ می‌دادیم.
جو بایدن رئیس جمهور آمریکا در پاسخ به این پرسش که قصد داشتید چه پیامی با حمله به یک هدف در سوریه برای ایران بفرستید؟ گفت: (این‌که) شما نمی‌توانید با مصونیت از مجازات اقدام کنید. مراقب باشید.
به نظر می آید که پیام اقدام نظامی اخیر فراتر از آن است که مقامات آمریکا آشکارا بیان کرده اند. حمله به نیروهای نظامی و شبه نظامی جمهوری اسلامی در سوریه و عراق کم سابقه نیست. در طول دوران ریاست جمهوری ترامپ، اسرائیل هر موقع ضروری دید با اطلاع و یا بدون اطلاع و اشنگتن و روسیه، در خاک سوریه اهداف نظامی را مورد تهاجم قرار داد. مسلما هدف حمله روز جمعه اگر صرفا نظامی بود، اسرائیل هم می توانست به نیابت از آمریکا آن را انجام دهد اما در کشمکش بر سر ماجرای توافق هسته ای و بن بست مذاکرات دیپلماتیک که با ضرب الاجل جمهوری اسلامی برای عدم رعایت پروتکل الحاقی همراه شده است، واشنگتن ترجیح داد به تهران پیام دهد که در صورت ضرور ابایی از واکنش نظامی ندارد.
حالا عبور از بحران برجام با فاز تازه ای مواجه شده است.
