کنفرانس امنیتى مونیخ ٢٠٢٠ خواست به یک مسئله اساسى بپردازد و ان هم پدیده اى است به نام “غرب گمشده” یا به تعبیرى “Westlessness”.
میخواهد بگوید غرب به معنى رائج ان دیگر وجود ندارد، غربى که پیمان اتلانتیک شمالى را در مقابله با امپراطورى اتحاد جماهیر شوروى به عنوان تهدیدى براى امنیت کشورهاى غربى بنیان نهاده بود و حال فرانسه میگوید که روسیه و چین دشمن غرب نیستند، دشمن تروریسم بین المللى است. امریکا به عنوان قدرت اصلى ناتو میخواهد اکنون چین را به عنوان منبع تهدید شناسایى کند، لوله نفت و گاز شمال از روسیه به المان را تحریم مى کند، برجام را یک طرفه فسخ مى کند، در سوریه کردهاى متحد غرب را تنها میگذارد، عضو دیگر ناتو، ترکیه، به متحد ناتو حمله میکند و خود متحد روسیه می شود، امریکا یکى پس از دیگرى پیمان هاى اقتصادى و تجارى را ترک می کند. فرانسه می گوید اروپا نباید تنها به توان سلاح هاى اتمى آمریکا تکیه کند، باید ارتش مشترک کشورهاى اروپایى را ساخت و ان وقت چشم در چشم و هم سطح امریکا استراتژى دیگرى را براى ناتو دنبال کرد. و فرانسه و آلمان باهم می گویند غرب حکومت معمر قذافى را سرنگون کرد و حال هر کشورى براى خود متحدى در لیبى یافته و منافع ویژه اى را دنبال میکند. نتیجه ان که فروپاشى کشورى لیبى در حد ملوک الطویفى بودن به پیش رفته و امریکا هم نه به فکر ملت دولت شدن لیبى است و نه دولت ملت شدن أفغانستان.
وزراى خارجه عربستان سعودى، ایران و ایالات متحده آمریکا حرف هاى گذشته خود را تکرار کردند. وزیر خارجه عربستان سعودى گفت که تماس هایى با سران حوتى برقرار شده و قرار است که حوتى ها با دولت رسمى مذاکره کنند و دنبال راه حل بگردند. می گوید به ایران پیشنهاد مذاکره نداده اند، گفته اند که مذاکره مى کنند اگر ایران تغییر رفتار دهد از جمله در رابطه با حوتى ها.
وزیر خارجه آمریکا با حرف هاى رئیس جمهور آلمان مخالفت کرد که گفته بود در مواضع سیاسى آمریکا سمت و سوى استراتژیکى دیده نمیشود، به ویژه دررابطه با نقش و وظیفه پیمان أتلانتیک شمالى.
آقاى محمد جوادظریف هم حرف هاى گذشته خود را در مورد امریکا تکرار کرد، گفت تنها نیرویى که در منطقه با تروریسم مبارزه کرده جمهورى اسلامى بوده و اروپایى ها زیر فشار آمریکا سیاست کرده اند و نه طبق تحلیل و خواست خود. پایان ماجرا اینکه غرب واقعا بدون غرب حضور داشت، نه تنها در این کنفرانس بلکه در صحنه سیاست بین المللى.
به نظر من بستگی دارد که “غرب” چطور و در چه زمانی تعریف شود. در تاریخ باستان “غرب و شرق” را محدوده تقسیم شده بین ایران و یونان و بعد رم باستان تعریف میکردند. بعد که ادیان اسلام و مسیحیت رواج پیدا کردند، “غرب و شرق” به حوزه جغرافی این مذاهب تقسیم شد. البته مذاهب مختلف دیگری هم در شرق وجود داشته ولی غرب اساساً خودش را با دین مسیحیت شناسائی میکرد. بعد در یک دوره ای “غرب” شروع کرد به برده داری از آفریقا به آمریکا. برده داری تاریخ بسیار قدیمی در غرب و شرق دارد؛ ولی بیشتر به دلیل پیروزی در جنگ، برده از مغلوب گرفته میشد. غرب با ایجاد یک سیستم بین المللی در برده داری روشی جدید، صرفاً بر اساس منافع اقتصادی بوجود آورد. کم کم افتصاد و فناوری و تمرکز سرمایه در کشورهای اروپای غربی افزایش یافت و “غرب” به سمت سکولاریسم رفت، از طرفی مستعمرات زیادی هم پیدا کرد و تا توانست به قدرت اقتصادی و فناوری نظامی خودش اضافه کند. البته به استثنائ مواردی معدود “غرب” هیچوقت یک پارچه نبوده. کشوها در غرب و شرق هم با خودشان و هم با یکدیگر در جنگ بوده اند، برای مثال در دوره ای که کمونیست قدرت داشت، کشورهای غربی تا حد زیادی در مقابله با کمونیست یک پارچه عمل میکردند و به نظر میآید که در حاضر دنبال یک چیز جدید میگردند تا به شکلی یک پارچه عمل کنند. آن چیز جدید یک بخشی اتحادیه اروپا است، بخشی مبارزه با تروریسم هست، بخشی مذهب مسیحیت هست، بخشی دموکراسی و حقوق بشر هست، بخشی سکولاریسم غربی هست و خیلی چیزای دیگر که بستگی دارد کی کجا و چه وقت از آن استفاده کند. مشکل در حال حاضر هم در غرب و هم شرق این است که ” پول” حرف آخر را میزند. با فروپاشی کشورهای کمونیستی اقتصاد بازار آزاد در همه جا گسترش پیدا کرده و دلار پولی است که حرف آخر را میزند، دلار را هم آمریکا چاپ میکند و آمریکا کلی پایگاه نظامی از غرب تا شرق دارد تا حرف دلار پیش برود و شاید منافع کشورهای غربی دیگر مثل زمان مبارزه با کمونیست یکسان نباشد؛ ولی این چیز جدیدی نیست .