اعتصاب سراسری کارگران حدود صد شرکت پیمانکار در صنعت نفت همچنان ادامه دارد و هر روز بر لیست شرکتهای شامل اعتصاب اضافه میشود. سازمان دهندگان این اعتصاب هنر، درایت، کار و برنامه ریزی صبورانه و با درجه رشک انگیز تقبل مسئولیت از خود نشان داده اند. نکاتی که در ادامه به آن اشاره میشود با هدف تقویت و تحکیم این خصوصیات برجسته و تحسین آمیز است
اعتصاب سراسری کارگران حدود صد شرکت پیمانکار در صنعت نفت همچنان ادامه دارد و هر روز بر لیست شرکتهای شامل اعتصاب اضافه میشود. سازمان دهندگان این اعتصاب هنر، درایت، کار و برنامه ریزی صبورانه و با درجه رشک انگیز تقبل مسئولیت از خود نشان داده اند. نکاتی که در ادامه به آن اشاره میشود با هدف تقویت و تحکیم این خصوصیات برجسته و تحسین آمیز است.
در یکی از آخرین فیلم های ویدئویی منتشر شده مربوط به این اعتصاب صدای کارفرمای گستاخ و اوباشی که دستمزد کارگر را پرداخت نکرده است شنیده می شود که می گوید: “کو قرار دادی که تو اینجا کار کرده ای؟”. با دیدن این صحنه فوران خشم توام با نهایت افسوس وجود هر آدم شریفی را فرا میگیرد. در عین حال این نگرانی ایجاد میشود که کارگران اعتصابی در زمان اعتصاب، که اساسا نیازمند روحیه رزمندگی و مقاومت است، از استفاده بهینه همزمان از ابزارهای دیگر مبارزاتی، از جمله جلوگیری از عادی شدن تهدیدهای “غیرقانونی” غافل شوند. از جمله حتی بنا به قانون کار خود جمهوری اسلامی و صدها حکم در وزارت کار و دیوان اداری خودداری کارفرما از انجام تعهدات قانونی با استناد به عدم وجود قرارداد کار جرم است و مسئولیت نداشتن قرارداد نه به عهده کارگر بلکه بر عهده کارفرما است. کافی است کارگر ثابت کند (استشهاد همکاران، فیش دریافت حقوق، عکس در حین انجام کار، کمترین مدرک برای نشان دادن حضور در محل کار از قبیل بلیط مسافرتی مکرر…) که در آن شرکت کار کرده است تا جرم کارفرما در عدم انعقاد قرارداد اثبات شود. هیچ درجه از عدم تعهد عملی کارفرماها و صاحبان شرکت های پیمانکار، صدور حکم های ظالمانه از طرف اداره کار و دیوان اداری در موارد متعدد نباید توجیهی برای عدم برخورد قاطع با این کارفرمای اوباش باشد. اگر این کافرمای معین امروز سرجایش بنشیند کارفرماهای دیگر حرف هایشان به کارگر را بیشتر مزه مزه می کنند تا از عواقب آن در امان باشند. ایجاد توازن میان عرصه های مختلف مبارزه در حین یک اعتصاب چالشی است که سازماندهندگان هر اعتصابی، بویژه در شرایط سخت ایران، با آن مواجه اند.
ایجاد توازن میان فاکتورهای مختلف موثر در یک اعتصاب یکی از عوامل دخیل در چگونگی هدایت، تداوم و درجه موفقیت کسب اهداف اعلام شده است. برای موفقیت در ایجاد این توازن انجام یک “تحلیل ریسک” (risk analysi) از موقعیت کنونی اعتصاب ابزار مناسبی برای پیشبرد هر چه موفقتر آن است. نمونه زیر یک نمونه عمومی و از راه دور از چنین تحلیلی است که می تواند به عنوان یک الگو توسط سازماندهندگان این اعتصاب برای تحلیل مشخصتر مورد استفاده قرار گیرد. صد بار نیاز به تاکید است که این “تحلیل ریسک” فقط یک الگو و ابزار است و تحلیل مشخص و منطبق با شرایط مشخص و برنامه ریزی برای چگونگی پیشبرد این اعتصاب فقط میتواند توسط خود سازماندهندگان آن انجام گیرد. قبل از انجام “تحلیل ریسک” ابتدا باید هدف یا اهداف و ارزش های آن سازمان معین (در اینجا اعتصاب سراسری کارگران پیمانی صنعت نفت) بروشنی تعریف شده و انجام تحلیل بر مبنای تحقق آن اهداف و با اتکا به ارزش های تعریف شده انجام گیرد. کارگران اعتصابی با اعلام خواست های روشن اهداف خود را اعلام کرده اند. همچنین با تاکید بر تکیه بر خرد جمعی، تجربه ناموفق توسل به مقامات دولتی و اتکا به نیروی کارگران بر ارزش های مبارزاتی خود انگشت گذاشته اند. بعد از انجام این کار و شناسایی عوامل مثبت و منفی در هر حوزه برنامه عمل همه جانبه ای برای چگونگی پییشبرد آن انجام می گیرد. لازم به تاکید است که انجام “تحلیل ریسک” با کیفیت و کارا به درجه زیادی به استفاده بهینه از خرد جمعی نیازمند است. بر خلاف جو محدود مجادله نظری موجود در میان بسیاری از فعالین کارگری، درجه مشارکت بالا در انجام یک “تحلیل ریسک” امکان شناسایی عوامل بیشتر و دیدن یک موقعیت از مناظر مختلف و در نتیجه ارائه یک برنامه همه جانبه تری را برای تضمین موفقیت بیشتر فراهم میکند. امیدوارم الگوی زیر کمکی به انجام این امر از طرف سازمان دهندگان این اعتصاب باشد.
“تحلیل ریسک” ابزاری تکنیکی است که بسیاری از اتحادیه ها، سازمان ها، شرکت ها، احزاب، خانواده ها می توانند از آن استفاده می کنند. نحوه انجام این تحلیل به قرار زیر است:
- تعریف مشخص هدف و یا اهداف
- تبیین روشن ارزش ها و روش های رسیدگی به اهداف و حفظ ارزش ها
- شناسایی امکانات و توانایی ها در مقطع کنونی
- شناسایی موانع و کم توانایی ها در مقطع کنونی
- شناسایی تهدیدات درون سازمانی
- شناسایی تهدیدات برون سازمانی
- تبیین برنامه عمل (کوتاه مدت و بلند مدت) با هدف تقویت بیشتر امکانات و توانایی های موجود، برطرف کردن موانع و ضعف ها، مقابله پیشگیرانه با تهدیدات درون و برون سازمانی
“تحلیل ریسک” اعتصاب کارگران پیمانی صنعت نفت
نمونه عمومی
| ١ امکانات و توانایی ها نارضایتی وسیع از سطح دستمزدهای کنونینارضایتی وسیع از نوع قراردادهای کارنارضایتی وسیع از شرایط بهداشتی و سختی کارنارضایتی وسیع از وضعیت محل زیست (خوابگاه ها)نارضایتی وسیع از ساعات کار ماهانهنارضایتی اعضای خانواده نارضایتی وسیع از مدیریت های پادگانینارضایتی وسیع از خصوصی سازی ها و شرکتهای پیمانکارنارضایتی وسیع از چگونگی تبدیل وضعیت های قبلیحمایت وسیع کارگران پیمانی صنعت نفت از اعتصابتخصص شغلی بسیاری از کارگران اعتصابیحمایت عملی (هر جند محدود) بیرونیحمایت معنوی وسیع در سطح کشورحمایت بین المللی تشکل های کارگرینقش مهم صنعت نفت در اقتصاد کشورمتاثر و متضرر شدن بخش های دیگر اقتصادی وجود مصوبه های تصویب نشده و بخشنامه های عملی نشده سابق در مورد تبدیل وضعیتشرایط حساس سیاسی در کشوراختلاف میان جناحهای حکومتوجود بند هفت قانون کاروجود حکم هایی در وزارت کار و دیوان اداری به نفع قرارداد دائمعدم قانونی بودن قراردادهای سفیدعدم قانونی بودن عدم وجود قراردادوجود سازماندهندگان و رهبران مجرب و کارداندرجه معینی از تشکل یابی میان اعتصابیوناستفاده بهینه از دنیای مجازینیمه علنی بودن تشکل سازمانده اعتصابرسانه ای شدن وسیع اعتصابخطر سراسری تر شدن اعتصاب فراتر از کارگران پیمانیخطر سراسری شدن اعتصاب فراتر از صنعت نفتخطر تبدیل شدن اعتصاب به بحران سیاسی کشوری· … | ٢ موانع و کم توانی ها تعداد زیاد قراردادهای موقت، پیمانی، روزمزدتعداد زیاد شرکت های پیمانکارعدم امنیت شغلیحاکمیت پیشبرد سیاست لاغر کردن سازمان کار در صنعت نفتتعلق شرکت های بزرگ پیمانکاربه مراکز نظامی و قرارگاه خاتم الآنبیامدیریت پادگانیروابط صاحبان شرکتهای پیمانکاربا مراکز قدرتپراکندگی کارگران اعتصابی در مناطق مختلفشرایط سخت معیشتی کارگران اعتصابی و نیاز به درآمد ماهانهنقش مهم صنعت نفت در اقتصاد کشور*ابهام در بند هفت قانون کاروجود حکم هایی در وزارت کار و دیوان اداری با اتکا به وجود ابهام در بند هفت قانون کارنیمه علنی بودن تشکل سازمانده اعتصابممنوعیت ایجاد تشکل در صنعت نفتعدم وجود تشکل مستقل کارگریتعلق بخش بزرگی از کارگران رسمی نفت به نیروی حراست· اختصاص سهمیه استخدام رسمی به ایثارگران در صنعت نفتوجود حکومت مستبد · … |
| ٣ تهدیدهای درونی عدم پرداخت دستمزد در ایام اعتصابعدم کشش مالی خانواده های اعتصابیوناخراج از کارعدم حضور در محل و منطقه کارپیدایش و گسترش نارضایتی در میان اعضای خانواده هاتقویت حسادت و رقابت با کارگران رسمیعدم توجه به استفاده بهینه از قوانین در حین اعتصابکم توجهی به تشدید اختلافات میان مسئولین و مقامات حکومتیتغییر شغل و ترک شرکت توسط بخشی از اعتصابیونبازگشت به کار بخشی از اعتصابیون بر اثر تهدید به اخراجتفرقه بر سر چگونگی تداوم اعتصاب در صورت عملی شدن بخشی از خواست هاواکنشهای افراطی صاحبان شرکت های پیمانکاربستن محل زیست و خوابگاه های در حین اعتصابخودداری از تامین شرایط بهداشتی، غذا، آب در حین اعتصابتقویت تفرقه میان اعتصابیونعدم علنی بودن بودن تشکل سازمانده اعتصاب· …· … | ۴ تهدید های بیرونی وعده و وعید از جمله به کارگران رسمیعدم همبستگی شایسته از طرف کارگران رسمی صنعت نفتعدم همبستگی عملی کارگران دیگر صنایعبایکوت خبری و یا تحریف توسط رسانه های رسمیتهدید و اخراج اعتصابیوندستگیری سازماندهنگان اعتصابتصویب و تشدید قوانین تشکل یابی در صنعت نفتایجاد تشکل های کارگری وابسته به دولت· …· … |
- در “تحلیل ریسک” برخی از عوامل میتوانند زیرتیتر عنوانهای مختلف قرار گیرند تا به تاثیرات و نقش مثبت و منفی آنها توجه شود. بطور مثال نیمه علنی بودن تشکل سازمانده اعتصاب در مقایسه با تجارب کاملا علنی گذشته میتواند حفاظ امنیتی مناسبی برای پیشبرد اعتصاب باشد. در همان حال همین عامل در ادامه اعتصاب، در مرحله مذاکره و کسب خواستها، از جمله امکان ایجاد تشکل علنی و توده ای، نقطه ضعف محسوب شود. توجه پیشگیرانه به این عامل بدین معنی است که سازماندهندگان اعتصاب از هم اکنون برنامه ای برای چگونگی نمایندگی حقیقی و حقوقی در روز موعود و ایجاد تشکل علنی و توده ای مستقل داشته باشند.
