روز چهارشنبه ۳۰ بهمن ماه متن کامل گزارش جاوید رحمان، گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل متحد در امور ایران که قرار است در تاریخ ۹ ماه مارس ۲۰۲۰ در جلسه پیش روی شورای حقوق بشر این سازمان ارائه کند، منتشر شد. این گزارش به دو بخش کلی تقسیم شده است. در بخش نخست به نگرانی‌های جاری از وضعیت حقوق بشر در ایران پرداخته و در بخش نهایی پس از نتیجه گیری به ارائه پیشنهاداتی برای بهبود وضعیت حقوق بشر ایران پرداخته است. در بخش قابل توجهی از این گزارش، گزارشگر ویژه به سرکوب تجمعات اعتراضی امسال موسوم به “اعتراضات آبان ماه” پرداخته است.
به گزارش خبرگزاری هرانا این گزارش به موجب قطعنامه ۷۴/۱۶۷ مجمع عمومی تهیه و به دو بخش کلی تقسیم شده است. در بخش نخست به ارائه گزارش و اعلام نگرانی ها از وضعیت حقوق بشر در ایران می پردازد. از جمله موارد برجسته که در این بخش مورد بررسی قرار گرفته است تداوم استفاده از مجازات اعدام ، اعدام کودک-مجرمان، وضعیت آزادی اندیشه و بیان، وضعیت زندانیان، آزادی تجمعات و انجمن ها، وضعیت زنان و اقلیت ها نیز اشاره دارد. همچنین این گزارش تأثیر تحریم ها بر وضعیت مردم ایران را نیز بررسی می کند.
در بخش برجسته ای از این گزارش، جاوید رحمان شرحی بر سرکوب تجمعات اعتراضی امسال موسوم به “اعتراضات آبان ماه” ارائه می‌دهد.
این گزارش می گوید، گزارشگر ویژه از شمار بالای کشته شدگان، جراحات شدید زخمی‌ها و بدرفتاری با بازداشت شدگان اعتراضات آبان ماه امسال شوکه شده است. بنا بر تحقیقات گزارشگر ویژه، بازداشت شدگان برای اعترافات اجباری شکنجه شده و یا سایر بدرفتاری ها را تجربه کرده‌اند. همچنین معترضان زخمی نیز از دسترسی به درمان مناسب محروم بوده‌اند.
در این گزارش همچنین به تداوم صدور احکام اعدام برای کودک مجرمان نیز اشاره شده است. این نگرانی به دلیل دادگاه‌های ناعادلانه و محکومیت افراد و فعالین حقوق بشر بر اساس اعترافات اجباری تشدید می‌شود. همچنین جاوید رحمان گزارشاتی در خصوص اعمال تبعیض علیه اقلیت‌ها و زنان دریافت کرده و از نبود قوانین حمایتی از گروه‌های آسیب پذیر ازجمله کودکان اظهار نگرانی کرده است.
در ادامه این گزارش به تداوم بازداشت وکلای زندانی همچون نسرین ستوده و امیرسالار داودی و فعالین معترض به حجاب اجباری چون یاسمن آریانی، منیره عربشاهی، مژگان کشاورز و صبا کردافشاری و همچنین وضعیت سلامتی آرش صادقی، زندانی سیاسی اظهار نگرانی کرده است. آقای صادقی علیرغم تشخیص گونه نادری از سرطان استخوان از دریافت خدمات درمانی محروم مانده است.
در بخش دیگری از این گزارش در خصوص ادامه محرومیت زنان از حضور در ورزشگاه‌ها برای تماشای مسابقات ورزشی آمده است: “معاون رئیس جمهور در امور زنان و خانواده گفته است که هیچ مانعی برای ورود زنان به ورزشگاه‌ها وجود ندارد و امید به پیشرفت در رفع ممنوعیت وجود دارد. در همین زمان، گزارش شد که دادستان کل کشور و شخصیت‌های مذهبی سطح بالا از رفع این ممنوعیت حمایت نمی‌کنند. سایر شخصیت‌های مذهبی سطح بالا نیز به همین ترتیب گفته‌اند که این ممنوعیت باید همچنان پابرجا باشد”.
در ادامه این گزارش به بازداشت زنانی که قصد تماشای مسابقات فوتبال را داشته‌اند و مرگ سحر خدایاری شناخته شده به دختر آبی بر اثر خودسوزی اشاره شده است. سحر خدایاری در اسفندماه سال گذشته به هنگام ورود به ورزشگاه آزادی برای تماشای دیدار تیم های استقلال ایران و العین امارات بازداشت و به زندان قرچک منتقل شد. وی روز دوشنبه ۱۱ شهریورماه جهت پیگیری پرونده اش به دادسرای تهران مراجعه کرده بود و پس از اطلاع یافتن از محکومیتش به ۶ ماه حبس در مقابل دادسرا اقدام به خودسوزی کرد. دختر آبی صبح روز گذشته در تاریخ ۱۸ شهریورماه بر اثر پیامدهای ناشی از سوختگی در بیمارستان فوت کرد.
در این گزارش همچنین به وضعیت گروه‌های اقلیت و تداوم آزار و بازداشت آنان همچون بازداشت بهاییان، فعالین کرد، ترک (آذربایجانی) و اهوازی پرداخته شده است. به علاوه قتل کولبران و سوخت‌بران در مناطق مرزی ایران نیز نگران کننده توصیف شده است.
در انتها گزارشگر ویژه به نتیجه گیری پرداخته و توصیه هایی را به هدف بهبود وضعیت حقوق بشر در ایران ارائه کرده است.
