گذار از دوران روشنفکران محفلی تا مبارزان اجتماعی – مهرداد خامنه ای

هنریک ایبسن نمایشنامه‌نویس شهیر نروژی جمله‌ای دارد که می‌گوید؛ وقتی برای مبارزه در راه آزادی و حقیقت می‌روی نباید بهترین شلوارت را بپوشی.

نسل جوان مبارزان سیاسی ما همچون ققنوس از دل شکست‌ها و سرکوب‌های دهه‌های قبل از خود سر برآورده است. نسلی که همه تجربه او در دل دیکتاتوری شکل گرفته است. از روزی که پایش را به مهدکودک گذاشت تا زمانی که پایش به دانشگاه رسید هر روز چماق استبداد را بر سر خود حس کرده است. این نسل راهکارهای مبارزه خود را در دل یکی از سیاه‌ترین نظام‌های ارتجاعی دوران پیدا می‌کند و با آزمون و خطا و پرداخت هزینه‌های سنگین جلو می‌رود. زمین می‌خورد، شکست می‌خورد و قوی‌تر و مطمئن‌تر بلند می‌شود و راهش را ادامه می‌دهد. این نسل امید همه ما به آینده است.

یکی از نشانه‌های مثبت این جوانان درگیر نبودن‌شان با ترمزهای فکری نسل‌های پیش از خود است. این ها آیینه زمان خود هستند همان‌طور که هر کدام از ما زخم‌های دوران خود را بر دوش می‌کشیم و در بسیاری موارد دنیا را از لای چرک و خون همان زخم‌ها می‌بینیم. خوشا نسلی که دیگر زخم‌هایی این چنین را با خود حمل نکند، گرچه این آرزو هنوز چشم‌اندازی دور دارد.

اگر یکی از این جوانان که اتفاقا خودش زندانی سیاسی بوده و هنوز در راهروهای بیدادگاه منتظر رسیدگی به پرونده‌اش است، که اتفاقا چپ است و امروز هزینه همین چپ بودنش و نوشته‌ها و فعالیت‌ سیاسی‌‌اش در دانشگاه را می‌دهد، همین جوان مبارز اگر تصمیم گرفت که در مناظره‌ای با نیروهای ارتجاعی شرکت کند و حرفش را بزند، حق اوست. حتما تشخیص او بنا به دلایل خودش که می‌تواند برای من و شما موجه هم نباشد و حتی با آن مخالف باشیم چنین بوده و من و شما که هستیم که به او با فحش و ناسزا بگوییم که تو چنین حقی نداری؟ از کجا این حق را به خود می‌دهیم که آقا بالا سر این نسل باشیم؟ مگر برایشان چه کرده‌ایم؟ مگر چه تاثیری در اجتماع گذاشته‌ایم که باری از دوش آنها برداشته باشد؟

بله، می‌توان با این نسل به گفتگو نشست، می‌توان تجربیات را رد و بدل کرد، می‌تواند نقد کرد و وارد دیالوگ آن هم از جایگاهی برابر با آنها شد. اما شماتت آنها، هرگز! چرا که این‌ها پایشان بر زمین واقعیات موجود این اجتماع است، تحلیل‌شان بر اساس حضور در کف خیابان است، چرا که این‌ها بهترین شلوار خود را برپا ندارند و نفس‌شان از جای گرم بیرون نمی‌آید. اینها لباس رزم پوشیده‌اند و چه باک اگر برای فتح خاکریزی بعضا مسیری کج می‌روند. این نبرد رو در روی آنها است در اجتماعی که در آن زندگی و مبارزه می‌کنند.

مشکل روشنفکری محفلی در این است که ارتباط دقیق و مشخصی با واقعیات موجود ندارد. در فضای فکری خود با چند نفر دقیقا مثل خود سرش را گرم می‌کند و دنیا را یک شبه فتح می‌کند و فردای آن شب دوباره سر نقطه اول خود بازمی‌گردد و دوباره در همان محفل آشنای خود لباس شیر ژیان بر تن می‌کند اما واقعیت در اجتماع ما چیز دیگری است، نه کسی مارکس می‌خواند، نه کسی منتظر موعظه‌های این گونه روشنفکران است، نه کسی چندان آنها را می‌شناسد. اما جامعه ما صدای نسل جوانش را که در خیابان‌ها گلوله‌ها را با آغوش باز پذیرا می‌شود، طناب دار را برگردن خود به جان می‌خرد، می‌شنود. با آنها ماتم می‌گیرد و قلبش فشرده می‌شود. جوانان ما هم این را خوب می‌دانند. برای همین هم، پا در میدان عملی مبارزه گذاشته‌اند. می‌دانند که مسئولیت آنها تا کجاست و چه هزینه‌هایی دارد.

در این میان آن کس که نمی‌داند همان روشنفکران محفلی هستند که در توهمات خود همچنان غوطه‌ور هستند و

همچنان

دوره می کنند

شب را و روز را

هنوز را…

مهرداد خامنه‌ای

۳۰ دی ۱۳۹۹

چاپ کن