بخش دوم سخنرانی مهرداد وهابی با عنوان: «دینامیزم اقتصاد مدرن در ایران، ازکومپانی خانگی تا شرکتهای سیاسی» – جمعه ۲ آویل/ ۱۳فروردین

اگر درست متوجه شده باشم . این مبحث ، تاریخ را از منظر سیر انتقال مالکیت از حاکمیت به بخش خصوصی بررسی می نماید. حاکمیت امپراطور برده داران ، پادشاه فئودال ها و سرنجام دولت صاجبان کارخانه و شرکت ها را شامل خواهد بود . همراه با سیر تاریخی این انتقال ، تامین امنیت آن بوسیله قدرت حاکمیت و تقدیس الهی تضمین می شود . پیشنهادی برای توزیع قدرت است و کاستن از قدرت مطلقه و استبداد بود . بطوریکه حاکمیت خادم مالکیت بحساب می آید . از حریم مقدس و قانونی مالکیت در برابر تجاوز و دست درازی دفاع می کند . ( که محتوای اقتصاد بازار را در بر دارد )

 اما ، ادامه انتقال ، عملا ، نباید به  همین جا ختم شود . یعنی تا زمانیکه تجاوز و دست درازی به مالکیت ، تحت زور وجود دارد ، زمینه و حرکت انتقال وجود خواهد داشت . تا زمانی که زورستانی و تجاوز به مالکیت ( یعنی حاکمیت )، متوقف نشده است ، اینکار ضرورتا ادامه می یابد . ابتدا ، سیر انتقال مالکیت از حاکمیت به مالکان را داشته ایم . امروز سیر انتقال مالکیت از مالکان ( حاکمان جدید ) به عوامل موجد مال مطرح خواهد بود . امروز که مالکان یا صاحبان شرکت با زور و تقدیس ، مالکیت دسترنج نیروی کار را مورد دست درازی قرار می دهند ، امکان جریان این انتقال ، منتفی نخواهد بود . بنابراین تا زمانیکه امکان دست درازی با زور سرنیزه و قانون و تقدس وجود دارد ، انتقال یک امر طبیعی خواهد بود . قوانین حقوقی و تقدیس الهی که روابط پنهان قوانین اقتصادی را به نفع مالکان هدایت می کند ، نمی تواند واقعیت موجود را متوقف نماید . ( که می رسیم به اقتصاد غایت گرا )

  مرحله اول سیر انتقال چیزی شبیه اقتصاد بازار است . ضرورت ادامه انتقال ، ما را به غایت گرا می رساند .

 این شاخص بیان تاریخ ، شاید حرف تازه ای یا موضوع تحقیق نوی باشد ، اما باید بتواند سیر گذشته یا تحولات پیشین را در شکل تغییرات ادواری با ویژگی های خود توضیح بدهد . از شروع اقتصاد معیشتی تا اقتصاد کالایی .

 سوال این است که  ” ضرورت”  سیر انتقال مالکیت ، ناشی از چه است ؟ چه چیزی تاریخ ساز است .

 منشاء مالکیت چیست و مبنای توزیع این مالکیت چیست که ضرورت انتقال را سبب می شود . چرا بعضی انسانها ، مالک و بعضی دیگر بی ملک بدنیا می ایند . رقابت این دو نوزاد بعنوان انسان ، در اقتصاد آزاد ، چه معنی می دهد . این موضوع در این سیرتاریخی درکجای بحث قرار دارد .

 دیگر اینکه در این سیر تاریخی انتقال مالکیت از حکومت به مالکان از جمله شرکت ها ، درجات و اشکال آن چگونه بوده است . آیا اقتصاد بازار ، مولفه معاصر آن نیست . اشکال انتقال مالکیت از مالکان به بی ملکان چگونه خواهد بود . مناسبات اقتصادی اجتماعی در این تحول و انتقال در کجای بحث قرار دارد .