دکتر الیزابت دازا در فضای ویزیت بیماران کووید-۱۹ درواحد سیار انجل ویسنته اوچوا در محله کارگری در حومه کاراکاس
الیزابت دازا Elisabeth Daza و خوزه میِرلِس José Mireles کارکنان خط مقدم پزشکی در کاراکاس هستند. دازا در حال گذراندن دوره رزیدنتی خود درمرکز سیارآنجل ویسنته اوچائو در بخش کارگری در کاراکاس است. میرلس دانشجوی سال سوم پزشکی در دانشگاه علوم پزشکی هوگوچاوز، دبیر منطقه‌ای فدراسیون دانشجویان ونزوئلا و رئیس مرکزدانشجویی دانشگاه علوم پزشکی است. پارسال با دازا و میرلس درباره استراتژی موفق آن زمان ونزوئلا درمقابله با کووید-۱۹مصاحبه کردیم. یک‌سال بعداز آن مصاحبه، سیستم‌بهداشتی- که قبل ازشیوع بیماری همه‌گیری کارآمد نبود، و اکنون دراثر تحریم‌ها ضعیف‌تر هم شده است- محدودیت های خود را آشکار می کند.
پارسال، مبارزه دولت با کووید-۱۹ خیلی موفق به نظر می‌رسید. مقامات کشور محدودیت‌های ریشه ای در سراسرکشور را به اجرا گذاشتند و افراد زیادی را که تست کووید آن ها مثبت بود یا در معرض ابتلا به ویروس بودند درمراکز دولتی قرنطینه کردند. پیشگیری و محافظت پس از زمانی که ما گفتگو کردیم، چه تغییراتی کرده است؟
میرلس: در ونزوئلا اولین مورد ابتلا به ویروس کووید-۱۹ درماه مارس ۲۰۲۰ شناسایی شد و دولت بلافاصله فرمان محدودیت‌های ریشه ای صادر کرد. محدودیت‌های ریشه ای با روش ۷*۷ پیگیری شدبه این معنی که یک هفته قرنطینه ریشه ای، که درآن یک هفته همه‌ی مردم به استثنای کارگران بخش های کلیدی مثل موادغذایی، بهداشت، امنیت، و ارتباطات باید درخانه‌هایشان می ماندند، با یک هفته نرمش در محدودیت هادنبال می‌شد، در هفته دوم اکثر بخش‌های اقتصادی به فعالیت باز می گشتند. وقتی که تعداد موارد ابتلا به ویروس افزایش‌یافت، روش ۷*۱۴ به عنوان آلترناتیو به‌مورد اجرا گذاشته شد یعنی یک‌هفته نرمش با دوهفته محدودیت شدید همراه شد.
درماه‌های اول، این‌اقدام‌ها دوش به دوش مراقبت وکاربست پروتکل‌های مراقبت فردی ادامه‌یافت یعنی استفاده درست ازماسک، رعایت بهداشت‌فردی، وغیره. اما، باگذشت زمان مراقبت ها کم‌رنگ‌ترشد، و مردم هم به پروتکل‌های دستوری توجه کمتری نشان دادند.
ماه‌های اول درسطح مراقبت‌جمعی، روندآزمایش‌خانه‌به‌خانه برای ترسیم نقشه‌ی آسیب‌شناسی و گسترش محلی ویروس به اجرا گذاشته شد. این‌روند هم اکنون هم ادامه دارد، امابه‌خاطرضرورت حضور تعداد زیاد کارکنان‌پزشکی دربیمارستان‌های کشیک (بیمارستان‌هایی که برای پذیرش بیماران کووید-۱۹ تجهیزشده‌اند) و بیمارستان‌های صحرایی بسیار کم عملی می‌شود.
دولت درسطح‌ملی، شبکه‌ای از بیمارستان‌های صحرایی را جهت پذیرش بیمارانی که علائم خفیفی از کووید-۱۹ دارند مستقرکرد.این بیمارستان‌ها بیشتر درمراکز ورزشی مانند پولیئدرو دکاراکاس ایجادشده‌اند. بیمارانی که علائم‌حادبیماری را دارند به‌بیمارستان‌های کشیک، که ظرفیت آنها تا حدی افزایش یافته‌است، اعزام می‌شوند، درعین حال منحنی سرایت بیماری روی آنها فشار وارد می‌کند.
درواقع، امرپوشیده ای‌نیست که درطی زمان زیرساخت‌های بیمارستان‌ها وضعیت وخیم تری پیدا کرده است و هر روز تعداد تخت‌های موجود و واحدهای ICU محدودترمی‌شود. این وخامت اوضاع ناشی ازآن است که بیمارستان‌ها مجبور به‌دادن اولویت به موارد حاد بیماری هستند، در حالی‌که موارد ملایم تر باید در بیمارستان‌های صحرایی یا در خانه درمان شوند. اگرچه ما قدم‌هایی درجهت درست را مشاهده می کنیم ، اما واقعیت این است که سیستم بهداشتی ما آمادگی رودررویی با بیماری همه‌گیررا نداشت.
خوشبختانه ظرفیت عمل تشخیص بیماری خودرا توانسته‌ایم گسترش دهیم. یک‌سال قبل، تست‌های پی آرسی (آزمایش واکنش پلیمری، که می توان باگرفتن نمونه دی ان ا DNA میلیون‌ها نفررا درمدت‌کوتاهی مورد آزمایش قرارداد.) تنها درآزمایشگاه دولتی کاراکاس قابل آزمایش بودند. امروز تعدادی آزمایشگاه های سیارایجاد شده است، که از آنها می‌توان درمراکزتجمع شدید، مانند پست‌های مرزی استفاده کرد. والبته، این تست‌ها، با یک مورد استثنا،از روزاول به صورت رایگان عرضه شده‌اند، یعنی تنهامسافرانی‌که ازراه فرودگاه بین‌المللی میکوتیاس ازخارج وارد کشورمی‌شوند، حتما باید موردآزمایش قرارگیرند، و این مسافران در موقع تست ۶۰تا ۸۰ دلار امریکا برای آزمایش می‌پردازند.
درآخر، باید اضافه کنم که وزیرعلوم و تکنولوژی(فن‌آوری) و موسسه تحقیقات‌علمی ونزوئلا درحال ایجاد خط تولید داروی کووید-۱۹، وCrvativir هستندکه گیاهی است مانندآویشن که سیستم‌ایمنی بدن را تقویت می‌کند، این دارو پیش از این توزیع شده‌است.
ما درباره روندهای مایه کوبی(واکسیناسیون) بعدا صحبت خواهیم کرد، اما ونزوئلا تاکنون حدود ۷۰۰هزار دوزواکسن دریافت کرده‌است ، که بیشتر آن اسپوتنیک‌وی (روسی)، ونیزسینوفارم(چینی) است. ما به‌زودی واکسن سوبرانا۲کوبایی را که اخیرا به تایید سازمان بهداشت جهانی رسیده است دریافت خواهیم کرد. البته، روند مایه کوبی، تاحدودی به خاطرتحریم‌ها، که ظرفیت خرید واکسن برای ونزوئلا را محدود می‌کند کنداست.
دازا: درحقیقت، وضعیت ونزوئلا اززمانی‌که ما پارسال گفت‌وگو کردیم کلا تغییرکرده‌است. پارسال محدودیت‌های ریشه ای برای محدودکردن گسترش ویروس اجرامی شد، یعنی تنها بخش‌های اساسی اجازه فعالیت داشتند و تا ساعت ۲ بامداد حکومت نظامی حاکم بود. با نرم کردن دوره‌های محدودیت، اجازه داده شد بخش‌های غیراساسی اقتصاد فعالیت کنند. این رویکرد به حضور تعداد افراد در خیابان افزود والبته تعداد انتقال وواگیری‌ها را افزایش داد.
به خاطر آن‌که مردم کسب معاش کنند و ازدستور‌ها تبعیت کنند محدودیت‌ها کنار گذاشته شدند. درواقع، اگرچه محدودیت‌ها سیستم کامل مقابله با بیماری نیستند، اما محدودیت همراه با نرمش راه حل خوبی است.
همان‌طورکه خوزه یادآورشد، دررابطه با بازرسی خانه‌به‌خانه، این کنش درحال حاضرخیلی اجرانمی شود. خوشبختانه، اکنون مردم ازعلائم ویروس کووید-۱۹ اطلاع دارند، بنابراین دیگر ترسیم نقشه موارد آلوده اهمیتی ندارد.
اما، اخیرا پس‌از آن‌که شیوع گسترده ویروس برزیلی در بخش ۲۳ د انرو کاراکاس شناسایی شد بازدید خانه‌به‌خانه انجام شد. آن بازدید باید باشناخت همه‌گیری تقویت می شد. ما به صورت تجربی، درپیش گرفتن چنین ابتکارهایی را یادگرفته ایم.
خلاصه این که، توجه به‌بیماران خفیف و بدون‌علامت در یک‌سال گذشته تغییرکرده‌است: دراول شیوع بیماری، تمام موارد مثبت، بی یا باعلامت، بستری یا ایزوله می‌شدند. حتی کسانی که تنها با مواردمثبت بیماری درتماس بودند درمراکزبهداشت‌دولتی بستری می‌شدند. اکنون اما،تنها بیمارانی که دارای علائم پیچیده‌تربیماری هستند برای بستری در بیمارستان‌ها پذیرش می‌شوند. این وضعیت به این خاطررخ می‌دهد که یا مردم تمایلی به رعایت محدودیت‌های ایزوله ندارند یا بیمارستان‌ها ظرفیت لازم را برای نگهداری بیماران ندارند.
اخیرا تعداد موارد ابتلا افزایش داشته است. دلیل این اتفاق چیست؟
میرلس: به این افزایش موارد ابتلا عامل‌های زیادی کمک کرد. درماه‌های اول شیوع بیماری، محدودیت‌ها و نظارت بسیارشدید بود. درطی آن ماه‌ها، شاید تا اکتبر(۲۰۲۰)، تحرک مردم محدود شده بود، و افرادی که پروتکل‌ها را رعایت نمی‌کردند تحریم می‌شدند.
ازنظارت بر و اجرای پروتکل‌ها باگذشت زمان کاسته شد، یعنی هم مردم دراجرای دستورالعمل‌ها سست‌تر شدند و هم دولت اتعطاف‌پذیرتر شد.
باید فاکتوری دیگر، یعنی رسیدن دوگونه جدید ویروس ازبرزیل را هم اضافه کنیم. این ویروس‌ها شدت واگیری بیشتری دارند ومی‌توانند به وخامت سریع وضعیت بیمارمنجرشوند. سال‌گذشته ما بیشترشاهد مرگ افراد ۷۰ و ۸۰ ساله‌بودیم، امااکنون مرگ افراد ۳۰،۴۰،۵۰ ساله را نیزشاهد هستیم.
من به این نتیجه رسیده‌ام که ما به یک‌کارزاراطلاع‌رسانی فوری نیاز داریم. اما، با توجه به‌آن‌که اکثریت مردم پس‌اندازی برای گذران زندگی ندارند و باید کارکنند، نمی‌توانیم دراین امرکوتاهی‌کنیم. به‌عبارت دیگر، اکنون محدودیت‌های ریشه‌ای هم نمی‌تواند اعمال شود.
یک‌سال پس ازآغاز پاندومی بدیهی است که وضعیت مادی مردم بدترمی‌شود: افرادبسیاری کارشان را از دست داه‌اند؛ وازتامین‌اجتماعی دولت برخوردارنیستند. نابرابری در حال افزایش است و مردم ناچارند آلترناتیوهایی را برای زنده مانده جسجو کنند.
دازا: در حقیقت، دربالا رفتن نرخ ابتلا به بیماری عوامل زیادی وجود دارد. اول، رشد استثنایی موارد ابتلا به بیماری بر سیستم بهداشتی فشارزیادی را وارد می‌کند. ما شاهد موارد مثبت بیشتری هستیم، اما باید به بیمارانی که به کووید-۱۹ مبتلا بوده اند و بهبود یافته‌اند هم توجه کنیم که این بیماران باید به دریافت اکسیژن ادامه دهند. تمام این‌ها سیستم را تحت فشار قرارمی‌دهد.
درآغازشیوع بیماری، که‌سیستم زیربارکمتری بود، مراقبت‌فراگیر بود و بهبودی سریع‌تر حاصل می‌شد، به همین خاطر پذیرش بیماران دربیمارستان‌ها آسان‌تربود. ماهم درروزهای اولیه‌ی بیماری‌همه‌گیر، باگرفتن تست ازمردم، چشم‌انداز‌جامعی ازوضعیت جاری داشتیم. اما، با تشدید علائم ابتلا درافراد بیشتر، امکان پاسخ به تقاضا برای تست بیماران دشوارتر شد.
البته، نرمش دولت هم دلایل(موجهی) داشت،- مردم به کار نیاز داشتند- ضروری بود.
می خواهم عامل‌دیگری را هم به این عوامل اضافه کنم که درکنارآن چه خوزه ذک رکرده بود ادامه دارد: مردم درباره چگونگی محافظت از خودشان اطلاع کاملی ندارند. اگرچه مردم در مرکزشهر ماسک می‌زنند، فاصله رارعایت می‌کنند، دست‌هایشان را چندین بارمی‌شویند وبه طوردائم ازالکل مورد نیاز برای محافظت ازخودشان استفاده می‌کنند. اما این اگاهی کامل به کارزارعمومی گسترده ازطریق رادیو، تلویزیون و شبکه‌های اجتماعی نیاز دارد. ازاین ابزارها باید به‌نحوی که مردم باآن همراهی‌کنند استفاده شود. اگر این کارزار به راه نیفتد تعداد بیماران مبتلا به‌افزایش خود ادامه خواهدداد.
من فکرمی‌کنم این‌که ما بالارفتن موارد ابتلا ومشکلاتی را که درزمینه شیوع منطقه‌ای موارد ابتلا با آن رودررو هستیم مورد بررسی قراردهیم حائزاهمیت است. در ماه‌های اول گسترش بیماری‌همه‌گیر، سیستم‌های بهداشت کلمبیا و برزیل ازهم گسیخت. دراین‌جا، درونزوئلا، مابا سیاست‌هایی که به‌اجراگذاشته شد، توانسیم تاحدی منحنی ابتلا را مسطح نگه‌داریم. این‌اقدام‌ها خاصیت‌ها و محدودیت‌های خود را دارد. خاصیت‌ها بدیهی هستند، اما محدودیت‌ها این است که مردم که‌تاکنون از تماس باویروس محدود شده بودند، نسبتا رها شده‌اند، یعنی بخشی ازافزایش به خاطر این است که برخی ماسک نمی‌زنند، مردم فاصله‌گیری اجتماعی را رعایت نمی‌کنند، وغیره… و بنابراین تعداد ابتلا به بیماری افزایش می‌یابد.
ما در ونزوئلا، برای به‌تعویق انداختن ورود ویروس به کشور تا حد زیادی تلاش کردیم، اما اکنون با زیادی ابتلا به بیماری و بارسنگین بر دوش سیستم بهداشتی مواجهیم. اوضاع درحال پیچیده‌ترشدن است.
تحریم‌ها روی سیستم بهداشت ونزوئلا، به خصوص در حوزه بیماری همه‌گیر چه تاثیری دارد؟
دازا: تاثیر تحریم‌ها روی سیستم بهداشت بسیار زیاد است، به خصوص به خاطرطرز کار پیچیده‌ای که دولت برای واردات ملزومات و داروها ناگزیر ازمواجهه با آن است. دولت برای به دست آوردن ملزومات پزشکی باید از روی هزارها مانع بپرد. و درنتیجه این طرز کار، دسترسی به دارو را محدود می‌کند.
البته، ما شاهد تنگناهایی در کشورهای دیگر نیز بوده‌ایم. علاوه بر تحریم‌های جنایتکارانه علیه ونزوئلا، مدل اقتصادی جهان هم درحال سقوط است، یعنی بحران سیستمی و جهانی است. نبود ملزومات و کمبو دابزارهای محافظت شخصی به ونزوئلا منحصر نیست. با گوش سپردن به اخبار، خیلی سریع آشکارمی‌شود که سیستم‌های بهداشت دوکشورهمسایه، یعنی کلمبیا و برزیل، در شرف فروپاشی است.
مایلم برای ارائه تصویر بهتری از آن چه در ونزوئلا رخ می‌دهد، پولیئدرو در کاراکاس را، که بزرگترین بیمارستان صحرایی دراین کشوراست مورد بررسی قرار می‌دهم. ما با همکارانی که در آن جا کارمی‌کنند صحبت‌کردیم . آنها می‌گفتند که بیشترداروهای(مورد نیاز) دربیمارستان وجود دارد،اما در رابطه با ازیترومایسین ولووفلمکسین، آنتی‌بیوتیک‌هایی که برای درمان ابتلا به باکتری مورداستفاده قرارمی‌گیرند کمبودهایی وجود دارد.
ما توانسته‌ایم با توافق باایران، چین، و روسیه، دارو وارد کنیم. اما سرنگ، وسایل مراقبت فردی، و تخت‌خواب کمبود دارند. اما، گذشته از نبود ملزومات، شاید مشکل اصلی در پولیئدرو کمبود کارمند است، یعنی برای پوشش تعداد بیمارانی که هرروز به آن‌جا مراجعه می‌کنند پرسنل کافی وجود ندارد.
میرلس:بدون شک، تحریم‌های یک‌جانبه تاثیر بسیار زیادی روی سیستم بهداشت دارند، و اوضاع با شیوع بیماری همه‌گی ربدتر شده است. این اقدام‌های اجباری ناشی از تحریم ها، دست‌یابی ما به ملزومات پزشکی و داروها را محدود کرده است. تحریم‌ها دسترسی به واکسن ازطریق برنامه کواکس سازمان ملل را هم به تاخیر انداخته است.
ونزوئلا حدود سی‌میلیون نفر جمعیت دارد، اما تاکنون تنها حدود هفتصد هزار دوز واکسن دریافت کرده است. بخشی از این امر ناشی ازاین واقعیت است که تحریم‌ها، دولت را برای خرید واکسن از گفتگوی مستقیم با شرکت‌های داروسازی باز می‌دارد.
علاوه براین، تحریم‌ها نه تنها دسترسی به لوازم مورد نیاز برای مبارزه با بیماری همه‌گیر، بلکه بسیاری از لوازم پزشکی دیگر، از انسولین گرفته تا دارو برای بیماران سرطانی را که کشور به‌آن ها نیازمند است محدود می‌کند.
تحریم‌ها عملی جنایتکارانه‌اند. ما به‌عنوان افرادی که در خط‌مقدم مبارزه علیه کووید قرار داریم، باید این کمبودها را اعلام کنیم.
گذشته از تاثیر تحریم‌ها، که در بخش اول این گفت‌وگو توضیح دادید، مشکلات ساختاری هم در سیستم بهداشت وجود دارد. نقاط ضعف و قوتی که شما روزانه در طی بیماری همه‌گیر با آن مواجه بوده‌اید کدامند؟
میرِلس: در زمینه بیماری همه‌گیر، مشکلی که با آن مواجهیم فقدان مراقبت اولیه، ثانویه و سومی در سیستم بهداشت عمومی است. این‌گونه نگرانی‌ها در یک بیماری همه‌گیر نمی‌تواند کنار گذاشته شود، چون پی‌آمدها سریع، و انباشته‌اند، و به اثرگذاری روی گسترش شیوع خود کووید-۱۹ منجر خواهند شد.
به علاوه، دولت تمام حمایتی را که می‌تواند از سیستم بهداشت به عمل آورد باید به‌صورت واقعی اجرا کند. این حمایت شامل افزایش دستمزد کارکنان بهداشت هم می‌شود. کارما اساسی، اماخسته کننده و بسیارخطرناک است… با این حال دولت حداقل شرایط کار یا ثبات شغلی را تضمین نمی‌کند. درواقع، حقوق کارکنان بهداشت حدود پنج دلار درماه است.
این وضعیت به تضعیف روحیه و فرار از کارمنجرمی‌شود یعنی تعداد قابل توجهی از کارکنان شایسته به بخش خصوصی، که دستمزدهای به‌مراتب بهتری را پیشنهاد می‌کند مهاجرت کرده‌اند، یا چون در خارج به پزشک‌ها حقوق بهترو شغل با ثبات‌تری عرضه می‌شود به راحتی کشوررا ترک می‌کنند.
برخی، اما به خاطرشغل‌هایشان در سیستم می‌مانند…و در حالی‌که تعدادشان از میزان موردنیازسیستم بهداشت کمتراست، اما این‌ها افراد بسیار متعهدی هسند. با این‌حال، وبا وجود فداکاری‌های بزرگ کارکنان پزشکی، مراقبت ازآسیب‌پذیرترین افراد، که هیچ گزینه‌ای جز رفتن به بیمارستان‌های دولتی ندارند بسیار ناچیزاست.
درحال حاضر،ما با مشکل نبود تجهیزات‌مراقبت فردی مواجهیم. در بهترین حالت، دکترها و پرستارها هر دوهفته یک بارمواد بهداشت فردی دریافت می‌کنند. دیگران اصلا از آن مواد دریافت نمی‌کنند و ناچارند آنها را به قیمت‌های فوق‌العاده بالایی از داروخانه‌های خصوصی تهیه‌کنند.
درنهایت، مشکل جدی در داخل سیستم بهداشت، دسترسی به تختواب، واحدهای مراقبتی قوی، وسیله مکانیکی یا دستی تنفس مصنوعی، و به‌طورکلی تجهیزات پزشکی است. به‌علاوه، تجهیزات پزشکی موجود به دلیل فقدان نگهداری در وضعیت نا به‌سامانی قراردارند.
اما مشکل تجهیزات و زیرساخت‌های پزشکی قبل از روند بولیواری وجود داشت. اوضاع در طی بیست سال‌گذشته به‌طور کامل درست نشد. بعد بحران و تحریم‌ها به شدت به‌ما ضربه زد. هیچ برنامه ریزی‌مناسبی وجود نداشت، و امروزما تاوان پی‌آمدهای آن را پرداخت می‌کنیم.
این مشکلات درزمان بیماری‌همه‌گیر، چندبرابر می‌شود. بیماران حاد کووید-۱۹ باید به ونتیلاتورهای (کپسول‌های اکسیژن) مکانیکی متصل شوند، اما این‌ها بسیارکمیاب هستند. مشکلات حتی درکشورهایی که دارای سیستم بهداشت توانمندی هستند نیز پدیدارشد، اما وضعیت در اینجا به‌خاطر نبود برنامه‌ریزی درازمدت برای آمادگی علیه تحریم ها بسیاربسیاروخیم‌تراست. این وضعیت، البته، به‌معنی آن است که دراین‌جا نرخ مرگ بالاتری وجود دارد.
در اقدامی برای خنثی کردن کمبود تجهیزات پزشکی، وزارت‌علم و فن آوری وشرکت صنایع نظامی ونزوئلا CAVIM مرکز پژوهشی را برای ساخت دستگاه تنفس مصنوعی براساس بالون‌های تنفسی دستی فعال کردند. این نمونه اولیه می‌تواند درنجات جان انسان‌ها به ما کمک کند، اما نیازهای واقعی ما دستگاه‌تنفس مکانیکی‌است.
با درنظر داشت این وضعیت- همان‌طورکه رئیس‌جمهور مادورو و کارلوس آلواردو وزیر بهداشت اعلام کرده‌اند- ما باید روی پیشگیری متمرکز شویم. تمرکز کلیدی اکنون باید روی پیشگیری باشد.
دازا: پولیئدرو کاراکاس(بیمارسان صحرایی)، که کانون درمان موارد کووید-۱۹ است، مورد خوبی برای خاطرنشان کردن است، چون آن‌چه در آن‌جا رخ می‌دهد برخی اوقات وابسته به دیگر تاسیسات بهداشتی است. همان‌طور که خوزه متذکرشد، بزرگترین ضعف نبود کارکنان پزشکی است. درحالی که پولیئدرو هرزمان باید با بیست پزشک مجهزباشد، اما زمان‌هایی وجود دارد که درآن‌جا تنها چهاریا پنج پزشک حضوردارند. این وضعیت پزشک‌ها و به‌طورکلی کارکنان بهداشت را در وضعیت دشواری قرار می‌دهد.
درحال حاضر، در پولیئدرو کاراکاس، تقریا ۴۰۰ بیماربستری هستند. در آن‌جا، روزانه ۲۰۰ تا ۳۰۰عکسبرداری اشعه ایکس از قفسه سینه انجام می‌شود و روزانه حدود ۳۰۰ نفر مورد آزمایش سریع قرار می‌گیرند. بسته به علائم بیماریِ بیماران، عکسبرداری وامکان دسترسی به تخت‌های بیمارستانی، تصمیم گرفته می‌شود که بیمار پذیرش بشود یا نه.
هم اکنون، تعداد موارد مثبت در پولیئدروبالاتراز تعداد بیماران‌مرخص شده است، از این رو همه بیماران نمی‌توانند پذیرش شوند.
پزشکی با یک بیمار کووید-۱۹ در پولیئدرو د کاراکاس بیمارستان صحرایی اصلی ونزوئلا گفتگو می کند
بسیاری از خانواده‌ها مجبور شده‌اند از بیمارخود در خانه مراقبت کنند. کسان دیگر که عزیزشان در بیمارستان پذیرش شده‌اند، مجبورند داروهایی را، که بسیارگران هستند خریداری کنند. آیا دراین مورد می‌توانید توضیح بیشتری بدهید؟
میرلس: وقتی‌که کووید-۱۹ به ونزوئلا رسید، دولت اعلام کرد که ما برای برآمدن از عهده بیماری همه‌گیر منابعی داریم، که ما (این ادعا را)غیرمسئولانه ارزیابی کردیم. آشکاربود که در دسترس بودن تخت‌های بیمارستانی و واحدهای مراقبت متمرکز، که پیش از بیماری‌همه‌گیرنابسنده بود، می‌توانست زمانی که کووید-۱۹به‌ما ضربه زد غیرکافی باشد.
به عنوان کارمندان پزشکی و رزمنده‌های چپِ روند بولیواری، ما باید به‌صورت انتقادی نسبت به کمبودهای عظیم سیستم بهداشت عمومی واکنش نشان می‌دادیم. ما با بحران سلامت جدی رودررو هستیم، این بحران چندعاملی است، و دولت ونزوئلا بدون شک به سهم خود مسئول آن است.
ما دست پاچه‌ایم. من مراکز بهداشتی را می‌شناسم که هر روز ۴۰۰ بیمار به آن‌جا مراجعه می‌کنند. اما، فقدان تست، تجهیزات‌پزشکی وکمبودکارکنان، مانع از پذیرش بسیاری از بیماران می‌شود.
در مواجهه با این وضعیت، خانواده‌های بسیاری ناچارازمراقبت ازعزیزانشان درخانه و خرید دارو و تجهیزات‌پزشکی ازجیب‌خود هستند. در راس این امر، داروها بسیار گرانند و داروخانه‌ها با قیمت‌ها قمارمی‌کنند، و دولت دخالت نمی‌کند. در برخی موارد، قیمت داروهای مورد نیاز می‌تواند حدود ۵۰۰ تا هزار دلار باشد، که به سادگی برای اکثریت ونزوئلایی‌ها غیرقابل دسترس است. به‌علاوه، برخی از بیمارستان‌ها منبع کاملی از داروها و ابزارهای اولیه را ندارند، که وضعیت را وخیم‌تر می‌کند. بدیهی است، که با یک سیسم دچار کمبود کارمند، کم بود تخت بیمارستانی، کمبود واحدهای مراقبت‌حاد، و تدارکات، بسیاری از خانواده‌ها عمدا مراقبت از بستگان خود درخانه را انتخاب می‌کنند.
دازا: در واقع، موارد مثبت کووید وجود دارند که به خاطر کمبود تخت در بیمارستان‌های کشیک و صحرایی نمی‌توانند پذیرش شوند. چون ما با این واقعیت ناگوارمواجهیم، اکنون برقرارکردن یک پروتکل ارزیابی روشن برای معین کردن آن که کدام مواردباید پذیرش شوند و کدام موارد باید درخانه درمان شوند مهم است.
ملاک شخصی من به‌عنوان یک پزشک آن است که اگر بیمار علامت ملایمی دارد، اگرمی‌تواند با درمان موافقت کند، و اگرخانواده می‌توانند ابزارهای مراقبت فردی را فراهم کند، دراین صورت قرنطینه خانگی گزینه خوبی است. این وضعیت هم برای بیماربهتراست و هم برای سیستم‌بهداشت موثرتراست.
بدیهی است که، ملاک‌های مراقبتی متعددی دربیمارستان‌های کشیک، در بیمارستان‌های صحرایی مانند پولیئدرو، و درخانه وجود دارد. در مورد پولیئدرو، بیمارستانی که من به خوبی می‌شناسم، دولت بسیاری از داروها را رایگان عرضه می‌کند، اگرچه مشکلاتی در دریافت داروهایی مانند ازیترومایسین و لوفلوکساسین برای بیماران مبتلا به باکتری وجود دارد.
مایلم اضافه کنم که هم‌اکنون، درکلینیک عمومی بیمارستانی که من کار می‌کنم،شاهد مراجعه بیمارانی با علامت بیماری ملایم یا محدود هستیم. این افراد پذیرش نمی‌شوند یابه جاهای دیگر ارجاع داده می‌شوند. درعوض ما به خانواده آنها مشاوره می‌دهیم که چگونه امکان‌مراقبت را فراهم کنند و چگونه بیمار را قرنطینه کنند. درحقیقت، هم‌اکنون تمام مراکزبهداشت، از مراکزپزشکی کودکان گرفته تا مراکزمامایی، ازمراکزپزشکی‌زنان گرفته تا مراکزجراحی، درحال تعامل یا مشاوره با بیماران کووید-۱۹هستند.
این وضعیت مرا به موضوع کارزار اطلاعات برمی‌گرداند. لازم است مردم درباره پرونده بیمارانی که لازم است بستری شوند، چیستی علائم هشداردهنده‌ی بیماری، چگونگی همراهی با درمان، چگونگی انجام مراقبت فردی و اقدامات قرنطینه و غیرآن برای درمان عزیزانشان درخانه اطلاعاتی دریافت کنند. کارزاری بزرگ و موثر برای کل کشوریک ضرورت است.
اکنون به موضوع مایه‌کوبی( واکسینه کردن) بپردازیم، تقریبا چند دوز و کدام واکسن‌ها به ونزوئلا رسیده‌اند؟ روند مایه‌کوبی چگونه انجام می‌شود؟
میرلس: تاکنون حدود ۱.۲ میلیون دوز واکسن، بیشتر واکسن‌های اسپوتنیک وی روسی و سینوفارم چینی به این جا رسیده است. تعداد بسیار محدودی هم واکسن کوبایی سوبرانا۲( در مرحله آزمایش کلینیکی) نیز به ونزوئلا واردشده است.
به‌علاوه، و این می‌تواند مهم باشد، احتمال موافقت همکاری بین کوبا و ونزوئلا وجود دارد، که می‌تواند تولید واکسن کوبایی آبدالا را به آزمایشگاه‌های ونزوئلایی بیاورد.
اما، به‌عنوان کارمندبهداشت، اکنون یکی ازنگرانی‌های اصلی اجرای آهسته روند مایه‌کوبی است. روند مایه کوبی با ایمن‌سازی افراد در ادارات دولتی، بخشی ازکارکنان ارتش، و بخشی ازکارکنان بهداشت آغازشد. اما تاکنون تمام کارکنان بهداشت مایه‌کوبی نشده اند. ما دراین باره بسیار نگرانیم. کشورهای دیگرمانند آرژانتین اول کارکنان‌پزشکی را مایه‌کوبی کردند… که، البته،این احساس را به وجود می‌آورد که ما درخط مقدم قرارداریم!
به‌همین خاطراست که کارکنان‌بهداشت و دانشجوهای پزشکی کارزار برای مایه‌کوبی فوری را ترویج می‌کنند. و من دراین‌جا باید این واقعیت را هم اضافه کنم که مصونیت نداشتن برخی از کارکنان‌بهداشت نشان دهنده خطر نه‌تنها برای ما بلکه برای بیماران است. کارکنان‌بهداشت باید در اولویت مایه‌کوبی قرارگیرند.
همین‌طورکارزار واکسن‌سالخوردگان، که اندکی قبل آغاز شد، بسیارکند پیش می رود. این امرهم سبب نگرانی‌هایی در جامعه‌بهداشت می‌شود.
ما مایلیم بدانیم واقعا چه اتفاقی بر سراسپوتنیک وی می‌افتد. ماه ها پیش، دولت گرفتن ده‌میلیون دوز واکسن اسپوتنیک وی از فدراسیون روسیه را اعلام کرد. اما تاکنون کمتراز یک‌میلیون دوز واکسن رسیده است.
روند دریافت واکسن از کواکس چگونه است؟
میرلس: کوواکس سازوکاری طراحی شده از سوی سازمان بهداشت جهانی برای دسترسی فقیرترین کشورهای جهان به واکسن است.
روندگرفتن واکسن از طریق کوواکس به بحث‌های زیادی درونزوئلا دامن زده است، چون درباره موضوع هیچ ارتباط رسمی وجود ندارد واطلاعات منتقل شده از کانال‌های دولتی قابل بحث است. درابتدا، گزارش شد که ونزوئلا واکسن آسترازنیکا دریافت خواهد کرد. بعد دولت اعلام کرد که واکسن را به‌خاطراثرات جانبی که می‌تواند ایجاد کند رد می‌کند.
در زمان دیگری، وقتی زمان خرید دوزهای واکسن رسید، دولت به دشواری‌هایی که به‌خاطر تحریم‌ها با آن مواجه است اشاره می‌کند. اما، مذاکرات با سازمان بهداشت جهانی ادامه دارد، و دولت ونزوئلا اخیرااعلام کرد مبلغی را برای برنامه کوواکس پرداخت کرده است.
موضوع کوواکس بحثی همگانی را بین بخش دست‌راستی ونزوئلا، که تحریم‌ها را ترویج می‌کند، و دولت ایجاد کرده است. جناح تحت رهبری خوان گوایدو نماینده سابق مجلس، که باهمدستی امپریالیسم امریکا منابع ونزوئلا را دزدید، با به صدا درآوردن به اصطلاح” رضایت” خود برای آسان ترکردن روند خرید واکسن‌های سازوکار کوواکس سیاست‌های باج‌خواهانه‌ای را دنبال می‌کند، یعنی آنها درگیر یک کلاه برداری سیاسی هستند که به‌هیچ‌کس کمکی نمی‌کند.
الان برآورد وضعیت دررابطه با کواکس دشواراست، چون مذاکره و روند تهیه عمومی نشده است. در واقع، این ابهام نه تنها دررابطه با واکسن‌هایی که باید از طریق کوواکس وارد شود، بلکه در رابطه بامذاکرات دولت با روسیه، چین و کوبا برای تهیه واکسن را هم دربرمی‌گیرد.
حقیقت آن است که ما درحال حاضر هیچ اطلاعات مشخصی درباره خرید واکسن وانجام برنامه مایه کوبی کامل ملی نداریم. نه یک طرح زمان بندی شده‌ای داریم و نه نقشه راهی، و این امردر جامعه پزشکی و به طور کلی در بین مردم تشویش ایجاد می‌کند. دانشجویان سازمان‌علوم بهداشتی که من سخنگوی آن هستم، خواستار شفافیت و برنامه‌ریزی بهتراست. هم‌چنین، چون بیماری‌همه گیرما را در خط‌مقدم قرار داده است، تقاضای مایه‌کوبی داریم. ما با فشارجمعی، موفق شدیم شصت درصد دانشجوها را مایه‌کوبی کنیم، اما روند دچار وقفه شد و هیچ توضیحی هم داده نشد. ما خواستاریم که صد درصد کارکنان بهداشت مایه‌کوبی شوند.
وضعیت ما را به‌عنوان دانشجوی‌پزشکی، وبیشتربه‌خاطر کمبود پزشک، در کانون بیماری‌همه‌گیر قرارمی‌دهد. ما از این‌که اینجا هستیم خوشحالیم. شغلی داریم ودرحال آموزش هستیم، اما دولت متعهد به تدارک مصونیت برای مااست. البته، امیدواریم که مردم ونزوئلا تاپایان سال۲۰۲۱ کاملا مصون خواهند شد. همان‌طور که پیش ازاین گفتم، دولت خرید ده میلیون واکسن اسپوتنیک وی خود را اعلام کرد. به‌اضافه، به‌نظر می‌رسد که خرید ۱۲ میلیون دوز واکسن دیگرهم درحال مذاکره از طریق کوواکس است. اگر واکسن‌های کوبا و چین را هم اضافه کنیم و نقشه راه خوب و شفافی را طراحی کنیم، (مصونیت تاپایان سال۲۰۲۱)می‌تواند امکان پذیرباشد.
