از چشمگیرترین تغییراتی که در ۲۰ سال گذشته در افغانستان رخ داده، صحنه پررونق رسانهای آن بوده است، دهها شبکه تلویزیونی و نزدیک به ۲۰۰ ایستگاه رادیویی افام.
این رسانه های متفاوت پس از روی کار آمدن طالبان ممکن است تا زمان معینی همچنان باز بمانند، اما آزادی خواهند داشت؟
سعد محسنی، رئیس تلویزیون طلوع – پربینندهترین شبکه افغانستان – میگوید که “سیگنالهایی” از طالبان دریافت کرده که نحوه پوشش مجریان زن “قابل قبول نیست”.
او میگوید: ما به آنها گفتیم که اگر فرمان میدهند که لباس متفاوت بپوشند، لطفاً به ما اطلاع بدهید. نمیتوانیم بنا به تماسها و پیامهای گهگاهی دریافت میکنیم کاری کنیم.
مجریان زن پس از تسلط طالبان نیز به شبکه خبر تلویزیون طلوع بازگشته اند.
محسنی میگوید این شبکه به خاطر شرایط نامعلوم، خود سانسوری میکند و برنامههایی را “که همیشه برای طالبان بسیار غیرقابل قبول بوده” به حالت تعلیق در آورده است.
او میگوید “هنگامی که کمی اعتماد به نفس بیشتری پیدا کنیم، پیش میرویم” اما در حال حاضر تمرکز بر امنیت ۴۰۰ نفر کارکنان است.
برخی از آنها میدانیم که در معرض خطر اند.” “و برخی دیگر هستند که دیگر احساس راحتی ندارند و احساس میکنند دیگر نمیتوانند در این افغانستان زندگی کنند و ما باید به آنها کمک کنیم که خارج شوند.”
رساندن آنها به فرودگاه بسیار دشوار است – این یک ضرب وشتم کامل است. “و همه اینها قابل اجتناب بود – جهان واقعاً ما را ناامید کرده است. ترک کردن یک چیز است، اما ترک مسئولانه باید در اولویت قرار میگرفت.”
خبرنگاران به ویژه زنان از طالبان میخواهند که به آنان اجازه داده شود تا بدون محدودیت کار کنند.
شبنم خان دروان، گویندۀ خبر تلویزیون ملی میگوید که پس از تصرف کابل از سوی طالبان، به او اجازه داد نشد که به کارش برگردد.
او میگوید که روز گذشته طالبان پس از آن مانع رفتنش به دفتر شد که میخواست به تلویزیون برود و به کارش ادامه دهد.
شبنم گفت: «میخواستم که به وطیفه خود برگردم و شهامت خود را از دست ندهم؛ ولی بدبختانه که به مه اجازه داده نشد. درحالی که مه کارت نیز با خود داشتم اما به من گفته شد که تو نمیتوانی به کار بروی چرا که نظام تغییر کردهاست.»
خدیجه، خبرنگار تلویزیون ملی با تأیید این رویداد میگوید که او با شماری از دیگر خبرنگاران به دفتر رفتند و میخواستند با مسؤول جدید این تلویزیون درباره کار شان گفتوگو کنند؛ اما به شنبم اجاره داخل شدن به دفتر داده نشد.
خدیجه افزود: «دفتر رفتیم به ما اجازده داده شد؛ اما بعدش که همکاران دیگر ما آمدند به آنها اجازه داده نشد. ما با همان رییس ما که از سوی طالبان تعیین شدهاست گپ زدیم بهخاطر اینکه چه زمانی باید کار خود را آغاز کنیم.»
خدیجه میگوید هرچند روشن نیست که چه زمانی به کارشان بر میگردند، اما میافزاید که طالبان به آنان گفته اند که درباره کار آنان تصمیم گرفته خواهد شد: «تغییرات در نشرات آمدهاست. برنامههایی را که خود شان میخواهند به نشر میرسانند. برنامههای قبلی نیست. گوینده خبر زن نیست و حتا خبرنگار زن هم نیست.»
طالبان تاکنون دراین باره چیزی نگفتهاند.