ژان‌پل بلموندو، یکی از ماندنی‌ترین چهره‌های سینمای فرانسه، در ٨٨ سالگی درگذشت. بلموندو که سالهای اخیر را دور از سینما گذراند، یکی از معدود بازیگرانی است که با اشتیاق یکسان در فیلم‌های عامه‌پسند و در فیلم‌های به اصطلاح “روشنفکرانه” ایفای نقش می‌کرد. او به شکلی استثنایی در هر دو زمینه به اوج موفقیت رسید.
بعدازظهر روز ۶ سپتامبر/۱۵ شهریور، وکیل ژان‌پل بلموندو خبر درگذشت او را به رسانه‌ها داد. به گفتۀ او، موکلش “اخیراً بسیار خسته بود و در کمال آرامش از دنیا رفت”.
ژان‌پل بلموندو که از سوی هم‌وطنانش “بِبِل” (Bebel) خوانده می‌شد، در ٨٠ فیلم بازی کرد که برخی از آنها در تاریخ جهانی سینما ماندگار شده است.
به گزارش ار. اف. ای، برجسته‌ترین خصوصیت بلموندو که حساب وی را از اکثر همکارانش متمایز می‌کند، حضور او در سینمای “بسیار روشنفکرانه” و در عین حال سینمای به شدت عوام‌پسند است. همین ویژگی باعث شده که بلموندو در نظر فرانسوی‌ها جایگاهی فراتر از یک بازیگر معمولی داشته باشد. شاید بتوان محبوبیت او را در میان بخشی از مردم کشورش با محبوبیت چهره‌هایی چون فردین یا ناصر ملک‌مطیعی مقایسه کرد. اما این فقط بخشی از چهرۀ سینمایی اوست. بلموندو در عین حال شخصیت اصلی فیلم “از نفس‌افتاده”ی ژان لوک گدار هم هست و به همین دلیل، حتی اگر خودش چندان علاقه‌ای به این عنوان نداشت، خواه ناخواه یکی از چهره‌های آغازگر “موج نو” نیز محسوب می‌شود.
بلموندو به خاطر بازی مکرر در نقش‌های “بزن بهادری” و همچنین به خاطر شیوۀ سخن گفتنش – تا اندازه‌ای معادل فرانسوی مارلون براندو – تصویری مردمی از خود منعکس می‌کرد. به همین دلیل خیلی از هم‌وطنانش همچنان می‌پندارند که وی از لایه‌های فرودست جامعه به سینما راه یافته بود. اما واقعیت اینست که ژان پل بلموندو زادۀ “نویی سور سِن”، اشرافی‌ترین حومۀ غربی پاریس، و فرزند پل بلموندو، مجسمه‌ساز و استاد دانشکدۀ هنرهای زیبا بود.
در اوایل دهۀ ۱٩۵٠، چهره و قیافۀ ژان پل بلموندو با معیارهای “سینماپسند” زمانه جور در نمی‌آمد و شاید به همین دلیل دو بار در کنکور ورودی کنسرواتوار عالی هنرهای دراماتیک پاریس رد شد. یکی از ممتحن‌ها گفته بود: “این جوان با این قیافه باید یک عمر نقش دوم بازی کند”…
اما بلموندو سرانجام به کنسرواتوار راه یافت و روحیه‌ای غیرمتعارف و نامتجانس با فضای کلاسیک و خشک کنسرواتوار را با خود به این مؤسسۀ آموزشی بسیار جدی برد. با اینحال او از همان آغاز کار، در نمایش‌های کلاسیک بازی کرد و از همین طریق هم با ژان لوک گدار آشنا شد. بدین ترتیب او در ۲۷ سالگی در فیلم “از نفس افتاده” بازی کرد و خیلی زود شهرت بین‌المللی یافت.
از آن پس، بلموندو همکاری با سینماگران بزرگ، همچون ژان پیر ملویل، فرانسوا تروفو، پتر بروک، یا آلن رنه را رها نکرد. اما حضور او در فیلم‌های پرتحرک و پر ماجرا مثل “کارتوش” یا “مردی از ریو” طبعاً باعث شد که شهرت “مردمی” او از شهرت “روشنفکرانه”اش سبقت گیرد. موفقیت جهانی فیلم‌های پرتحرک و البته درآمد کلان آنها، کاری کرد که ژان پل بلموندو – در کنار آلن دلون و بریژیت باردو – به عنوان یکی از چهره‌های اصلی معرّف سینمای فرانسه در دنیا شناخته شود. در ایران نیز کسانی که شیفتۀ فیلم‌های “آرتیستی” بودند، کارهای بلموندو را از دست نمی‌دادند.
بلموندو برای آخرین بار در سال ۲٠۱۱ مقابل دوربین رفت و در فیلم “از فیلمی به فیلم دیگر”، اثر کلود لولوش بازی کرد. ده سال قبل از آن، بلموندو در ۶٨ سالگی دچار سکتۀ مغزی شده بود. بعد از این حادثۀ تلخ، بلموندو به مدت دو سال از سخن گفتن عاجز ماند. اما با تلاشی حیرت‌انگیز، توانست به تدریج بخشی از توانایی‌های خود را دوباره به دست آورد. با اینحال، او که در جوانی اصرار داشت صحنه‌های خطرناک فیلم‌ها را خود، بدون بدل، بازی کند، هیچگاه سلامتی و انرژی قبلی را باز نیافت و آرام آرام، با واقع‌بینی و متانت رو به خاموشی رفت.
