معرفی کتاب «بدون سردرگمی، یا سوسیالیسم یا سرمایهداری»
مجموعۀ جستارها
گردآورنده: م. ح. لاگارد
مترجم: ایرج زارع
انتشارات «روزبه» – آلمان
[email protected]
بهتازگی انتشارات روزبه در آلمان کتاب «بدون سردرگمی، یا سوسیالیسم یا سرمایهداری» را که مجموعهای از دیدگاههای گوناگون دربارۀ مسائل مختلف است و نمایندگان گرایشهای متفاوت در کوبا حول آنها بحثوجدل میکنند، منتشر کرده است. این کتاب نشان میدهد که پس از بیش از ۶۰ سال انقلاب کوبا هنوز با چه خطرهایی روبهرو است و از سوی دیگر نشانگر جوّ سیاسی کوبا است. بسیاری بر این باورند که فضای پلیسی و اختناق در کوبا حاکم است و نظراتی بهجز نظراتی که حزب کمونیست کوبا نمایندۀ آنها است، بیان نمیشود، این کتاب مهر باطل بر چنین تصوراتی میزند. مترجم در دیباچۀ آن مینویسد:
«نکتۀ مهمی که به آن میتوان اشاره کرد این است که بسیاری تصور میکنند در کوبا جوّ پلیسی و اختناق حاکم است و کسی اجازه ندارد نظری بهجز نظر حزب کمونیست کوبا ابراز کند و این کتاب مهُر باطل بر چنین تصوری میزند، زیرا هیچیک از کسانی که از نظریههای راست دفاع میکنند در کوبا مورد پیگرد و آزار قرار نگرفتهاند. اگر فقط یک تن از این افرادی که مدافع سرمایهداری است، تحت پیگرد قرار میگرفت، رسانههای امپریالیستی با هیاهو آن را در کانالهای گوناگون و آلودۀ خود اعلام میکردند.»
بر اساس اطلاعاتی که نویسندۀ این متن دارد، این اولین کتابی است که به زبان فارسی مبارزۀ ایدئولوژیک را در کوبا بین گرایشهای مختلف نشان میدهد. این کتاب به خواننده کمک میکند تا دیدی نسبتاً واقعبینانه در مورد اوضاع سیاسی کوبا داشته باشند و این امر بهویژه در شرایطی که همۀ ما از سوی رسانههای قدرتمند امپریالیستی هدف بمباران تبلیغات مغرضانه قرار گرفتهایم، حائز اهمیت است.
مطالعۀ دیباچۀ کتاب که مترجم آن را نوشته است، به خواننده کمک میکند تا آشنایی بیشتری با کتاب داشته باشد.
تارا احمدی
دیباچه
با آغاز سال جاری میلادی (۲۰۲۱) ۶۲ سال از انقلاب کوبا گذشت. از سال ۱۹۶۲/۱۳۴۱ تا امروز کوبا از سوی ایالات متحد امریکا در محاصرۀ اقتصادی قرار گرفته است. در سراسر تاریخ جهانی هیچ کشوری را نمیتوان یافت که از سوی بزرگترین قدرت همعصر خود اینهمه سال را در محاصرۀ اقتصادی گذرانده باشد. واژۀ تحریم بیانگر همۀ اقداماتی نیست که دولت ایالات متحد بر ضد انقلاب کوبا اتخاذ کرده است. بنا به گفتۀ وزیر امور خارجی کوبا فقط در ۴ سال ریاست جمهوری دونالد ترامپ ۲۴۰ اقدام بر ضد کوبا تصویب و به اجرا گذاشته شده است (گرانما، ۲۱ ژانویۀ ۲۰۲۱/ ۲ بهمنماه ۱۳۹۹). از زمان پیروزی انقلاب تاکنون رسانههای مدافع سرمایهداری با روشها و ترفندهای گوناگون کوشش کردهاند دستاوردهای این انقلاب را ناچیز جلوه دهند یا حتی بیاعتبار کنند. فیدل در یکی از مقالههای خود مطرح میکند که ما فاقد امکانات متعددی هستیم که رسانههای امپریالیستی دارند و یگانه راه ممکن و ثمربخش برای دفاع از انقلاب و مقابله با آنان اقناع شهروندان خود بر اساس فاکتهای مشخص و استدلال است تا در نبرد ایدهها پیروز شویم.
با خواندن کتاب «بدون سردرگمی، یا سوسیالیسم یا سرمایهداری» میتوان پی برد که بهترین سلاح انقلاب کوبا تانک، هواپیما یا مسلسل نیست، بلکه ایدهها هستند. این فرهنگی است که از زمان پیروزی انقلاب در چندین نسل از کوباییها کاشته شده و حاصل آن روشنفکرانی هستند که همواره آمادهاند با هر نوع دستکاری ایدئولوژیکی که از سوی حامیان سرمایهداری صورت میگیرد، روبهرو شوند، دستکاریای که منافع مردم کوبا را که تصمیم به زندگی در سوسیالیسم گرفتهاند، تهدید میکند. پس از بیش از ۶۰ سال از انقلاب سوسیالیستی کوبا هنور افرادی هستند که از یک «راه سوم» بین سرمایهداری و سوسیالیسم و از موضع سیاسی میانهرو دفاع میکنند و هنوز کسانی هستند که در قرن بیستویکم به سوسیالدموکراسی باتوجه به پیشینۀ آن در امریکای لاتین و دولتهایی که آن را نمایندگی میکردند، باور دارند. مطالبی که در این کتاب از سوی م.ح. لاگارد گردآوری شده است نشان میدهند که «روشنفکران آموزشدیده در انقلاب» هنوز کوبا و انقلاب آن را با ایدئولوژی سرمایهداری بمباران میکنند و از یک مرکزگرایی دفاع میکنند که از لحاظ تاریخی همواره قصد آن برآورده ساختن هدفهای نیروهای راست بوده است. پاسخ روشنفکران انقلابی کوبا به این روند ایدئولوژیک میانهرو شجاعتی را نشان میدهد که باید با آن از انقلاب، از یک موضع سیاسی و از ایدئولوژی مردم کوبا دفاع کرد، مردمی که حدود ۶۰ سال است در محاصرۀ اقتصادیِ غیرقانونیِ ایالات متحد امریکا قرار دارند. انقلاب کوبا با موفقیتها و خطاهای خود همواره میتواند آموزگاری برای انقلابیهای سایر کشورها باشد، زیرا آموخته و خواهد آموخت که انقلابها کامل نیستند و مرتکب خطاها و کژیهایی میشوند و نه فقط در زمان حیات خود با روشهای قابلتصور و غیرقابلتصور مورد حمله قرار میگیرند، بلکه حتی پس از شکست آنها مورد بدترین اتهامها و افتراها قرار میگیرند؛ زیرا هدف سرمایهداری و ایدئولوگهای آن نابودی فکر انقلاب در ذهن انسانها است.
نکتۀ مهمی که به آن میتوان اشاره کرد این است که بسیاری تصور میکنند در کوبا جوّ پلیسی و اختناق حاکم است و کسی اجازه ندارد نظری بهجز نظر حزب کمونیست کوبا ابراز کند و این کتاب مهُر باطل بر چنین تصوری میزند، زیرا هیچیک از کسانی که از نظریههای راست دفاع میکنند در کوبا مورد پیگرد و آزار قرار نگرفتهاند. اگر فقط یک تن از این افرادی که مدافع سرمایهداری است، تحت پیگرد قرار میگرفت، رسانههای امپریالیستی با هیاهو آن را در کانالهای گوناگون و آلودۀ خود اعلام میکردند. نظریههای راست و مدافع سوسیالدموکراسی در گرانما ارگان حزب کمونیست کوبا منعکس نمیشوند که اقدامی درست است، اما در کانالهای دیگر بازتاب مییابند و از سوی حامیان آن ترویج میشوند. نبرد ایدهها را در این کتاب که نسخۀ اصلی آن از سوی Cubasí انتشار یافته است و همچنین تارنمای Cubadebate آن را منعکس کرده است، میتوان مشاهده کرد.
ایرج زارع (مترجم)