ده سال بعد از سقوط رژیم معمر قذافی، رهبران چندین کشور در پاریس گرد آمده‌اند تا راهی برای برون‌رفت این کشور از بی‌ثباتی و هرج و مرج بیابند. امانوئل ماکرون رئیس جمهوری فرانسه که در سالهای ۲٠۱۷ و ۱٨ نیز دو کنفرانس در بارۀ لیبی برگزار کرده بود، قصد دارد با میزبانی اجلاس تازه ابتکار عمل را در جهت برگزاری انتخابات در لیبی به دست گیرد.
به گزارش ار. اف. ای. کنفرانسی که روز جمعه ۱۲ نوامبر/۲۱ آبان به میزبانی امانوئل ماکرون آغاز به کار کرد، نزدیک به سی تن از رهبران و مقامات سیاسی جهان را به پاریس دعوت کرده است. آنگلا مرکل صدراعظم آلمان، عبدالفتاح سیسی رئیس‌جمهوری مصر، ماریو دراگی نخست‌وزیر ایتالیا، کامالا هریس معاون رئیس‌جمهوری آمریکا و سرگئی لاوروف وزیر خارجۀ روسیه از جمله مدعوین اصلی هستند. از لیبی نیز محمد المِنفی رئیس شورای ریاستی و عبدالحمید الدبیبه نخست‌وزیر به پاریس آمده‌اند. به غیر از مصر، دو همسایۀ دیگر لیبی – چاد و نیجر – نیز در در کنفرانس شرکت دارند.
آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل که از راه دور در مراسم گشایش اجلاس سخن گفت، از همۀ طرف‌های درگیر در لیبی خواست که در روند انتخابات شرکت کنند. او گفت “جاه‌طلبی‌های شخصی نباید مانع روند مسالمت‌آمیز انتقال قدرت شود”.
در انتظار انتخابات
بنا بر اطلاعیۀ کاخ الیزه هدف اصلی کنفرانس پاریس، “جلب حمایت بین‌المللی برای پیشبرد روند انتقال سیاسی و برگزاری انتخابات” است. تاریخ انتخابات ریاست جمهوری روز ۲۴ دسامبر/۳ دی و انتخابات پارلمانی یک ماه بعد تعیین شده اما با توجه به شرایط کشور هیچ تضمینی برای برگزاری این انتخابات وجود ندارد.
دفتر ریاست جمهوری فرانسه صریحاً اعلام کرده است که “اخلال‌گران در کمین، و مترصدند تا روند سیاسی را از مسیر خود خارج کنند”. فرانسه می‌خواهد کاری کند که روند انتخاباتی “برگشت‌ناپذیر” باشد و نتایج آن محترم شمرده شود. یک مقام آمریکایی نیز گفته است که “بدون این انتخابات، سال آینده هیچ دولتی که بتواند کار کند در لیبی وجود نخواهد داشت”.
برنامه‌ریزی انتخابات آینده، نتیجۀ تلاش‌های دشوار و طولانیّ است که طی چند سال اخیر زیر نظر سازمان ملل انجام گرفته است. اما غیبت چند شخصیت تعیین‌کننده در کنفرانس پاریس باعث شده که بسیاری از کارشناسان بخت موفقیت اجلاس و انتخابات آینده را اندک ارزیابی کنند: نه عبدالمجید تبون رئیس جمهوری الجزایر – همسایۀ بزرگ لیبی – و نه رجب طیب اردوغان رئیس جمهوری ترکیه به پاریس نیامده‌اند. همچنین غیبت شخص ولادیمیر پوتین امتیازی منفی برای اجلاس است.
تلاش برای خارج کردن نیروهای شبه‌نظامی
فرانسه یکی از کشورهای عمده ای است که در وضعیت فعلی کشور لیبی نقش ایفا کرد. به عقیدۀ کارشناسان، با اینکه فرانسه اکنون ادعای بی‌طرفی دارد اما در عمل، امانوئل ماکرون تاکنون از مارشال خلیفه حفتر – رهبر منطقۀ شرق لیبی – پشتیبانی کرده است. مصر، امارات متحد عرب و روسیه نیز از جمله حامیان اصلی حفتر به حساب می‌آیند. در مقابل، ترکیه به شدت علیه حفتر فعالیت می‌کند. کمک‌های نظامی ترکیه در جنگ داخلی لیبی تعیین‌کننده بوده است.
به گفتۀ جلال هرشاوی، کارشناس لیبی، “رفتار فرانسه، سازمان ملل و آمریکا می‌تواند وضعیت دوقطبی در لیبی را تشدید کند. در این صورت بحران باز شدیدتر خواهد شد”.
پاریس مایل است که نیروهای خارجی و از جمله مزدورانی که در لیبی فعالیت دارند از این کشور خارج شوند، اما مقامات فرانسوی خود آگاهند که دستیابی به چنین هدفی تقریباً غیرممکن است. کاخ الیزه شمار مزدوران خارجی در لیبی را “چندهزار نفر” می‌داند: افراد روس، سوری‌هایی که برای ترکیه کار می‌کنند و همچنین مزدوران سودانی و چادی از این جمله‌اند. اخیراً اطلاعات زیادی در مورد یک شرکت ظاهراً خصوصی روسی به نام “واگنر” فاش شده که کار استخدام مزدور و اعزام آنان را به عهده دارد. اما مسکو اعزام هرگونه نیرو به لیبی را انکار می‌کند و می‌گوید که شرکت واگنر هیچ ارتباطی با دولت ندارد.
یک روز قبل از شروع کنفرانس پاریس، اطرافیان مارشال حفتر گفتند که “به خواستۀ فرانسه”، ۳٠٠ نفر از این نیروها که در مناطق تحت اختیار حفتر فعالیت می‌کنند، بزودی از کشور خارج خواهند شد. اما ترکیه که فقط یکی از معاونان وزارت خارجه‌اش را به پاریس فرستاده، ظاهراً هیچ عجله‌ای برای بیرون بردن نیروهای تحت استخدامش ندارد.
در این شرایط، ثبت نام نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری از سه روز قبل آغاز شده است. هنوز معلوم نیست که چه کسانی رسماً نامزد خواهند شد، اما شایعات و فرضیات زیادی پیرامون خلیفه حفتر و همچنین سیف‌الاسلام قذافی، پسر معمر قذافی به گوش می‌رسد.
