حمید نوری در پنجمین جلسه دفاع از خود در دادگاهی در سوئد گورهای جمعی زندانیان سیاسی در خاوران را فقط یک آدرس خواند. او همچنین در بخش دیگر صحبتها خود گفتههای آیتالله منتظری جانشین وقت رهبر ایران را به “دروغگویی” متهم کرد.
حمید نوری در این جلسه تازه دفاع از خود دیدار اعضای هیات متصدی اعدامها با آیتالله منتظری را زیر سوال برد. او همچنین گفت صداهای درون این نوار قابل تشخیص نیست.
او گفت فایل صوتی دیدار آیتالله منتظری با اعضای هیات مرگ “ساختگی” است.
سال ۱۳۹۵، آیتالله حسینعلی منتظری، مرجع تقلید شیعه که در سال ۱۳۸۸ درگذشت، فایل صوتی اظهارات او را در مرداد سال ۱۳۶۷ منتشر کرد که در آن به تندی از اعدام اعضای سازمان مجاهدین خلق و گروههای مخالف دیگر در زندانها انتقاد کرده بود. او در حضور حسینعلی نیری، مرتضی اشراقی، مصطفی پورمحمدی و ابراهیم رئیسی این اعدامها را “بزرگترین جنایت”جمهوری اسلامی خوانده بود.
حمید نوری در این جلسه اعدام کمونیستها را انکار کرد و مدعی شد که در ایران «کسی با اعتقادات شخصی کسی کاری ندارد». او برای اثبات ادعای خود به یک آیه قرآن، لا اکراه فیالدین [در دین اکراه نیست]، اشاره کرد و منکر اعدام زندانیان به دلیل عقاید آنها شد
حمید نوری در باره عدم تحویل جنازه زندانیان سیاسی اعدام شده گفت واحد اجرای احکام جنازه اعدامیانی که خانوادههای آنها ضوابط را رعایت نمیکردند پس نمیدانند و خودشان دفن میکردند.
او گفت “خاوران داستانی است که کمونیستها ساختهاند.”
او در پاسخ به گورهای جمعی خاوران گفت که “چنین چیزی وجود ندارد” و “خاوران جادهای است در ضلع جنوبی تهران که میرود به سمت مشهد، به سمت قبر امام هشتم شیعیان”.
نوری ادعا کرد که تا وقتی که در ایران بوده در این باره چیزی نشنیده و درباره خاوران تنها بعد از دستگیریاش شنیده است.
گورهای دستهجمعی در خاوران پس از آن شناسایی شد که عدهای از خانوادههای اعدامیان سیاسی سالهای قبل متوجه میشوند که در این محل اعضای بدن انسان از زیر خاک بیرون زده است. این خانوادهها برای مستندسازی از گورها و اجساد عکس گرفتند و برای چاپ و اطلاعرسانی به خارج از کشور ارسال کردند.
این گورهای دسته جمعی مدت کوتاهی پس از آن کشف شد که در مرداد و شهریور ۱۳۶۷ هزاران زندانی سیاسی در ایران با استناد به حکم آیتالله خمینی و در دادگاههایی چند دقیقهای و بدون تشریفات قضایی معمول اعدام شدند.
تعداد دقیق کشتهشدگان نامعلوم مانده است اما، بنا به برآوردهای سازمانهای حقوق بشری و سیاسی، این تعداد به حدود ۵ هزار نفر میرسد. از این میان، مشخص نیست چه تعداد از این کشتهشدگان در خاوران مدفون شدهاند.
حکومت جمهوری اسلامی ایران که از تحویل دادن اجساد هزاران اعدامی تابستان ۶۷ به خانوادههایشان خودداری کرده بود، تاکنون درباره گورستان خاوران و یا محل دفن اعدامیان تابستان ۶۷ اظهارنظری نکرده است.
خانوادههای اعدامیان تابستان ۶۷ اما در یادبود زندانیانشان، همچنان اولین جمعه شهریور و آخرین جمعه هر سال در این محل گردهم میآیند. این جمع که به “خانوادهها و مادران خاوران” مشهورند، در سالهای گذشته بارها بازداشت شدند یا تحت فشار و پیگرد حکومت ایران قرار گرفتند.
با استفاده از گزارش های بی بی سی و رادیو فردا
یا للعجب!
“سال ۱۳۹۵ [؟!], آیتالله حسینعلی منتظری، مرجع تقلید شیعه که در سال ۱۳۸۸ درگذشت، فایل صوتی اظهارات او [چه کسی را ؟!] را در مرداد سال ۱۳۶۷ منتشر کرد که در آن به تندی از اعدام اعضای سازمان مجاهدین خلق و گروههای مخالف دیگر در زندانها انتقاد کرده بود.”.