«آنها» شبیه «ما» هستند؛ نژادپرستی در میان سیاستمداران و روزنامه نگاران غربی

آیا اوکراینی ها بیش از افغان ها و عراقی ها سزاوار همدردی هستند؟ به نظر می رسد خیلی ها اینطور فکر می کنند. مصطفی بیومی در روزنامه ی گاردین در مقاله ای پیرامون تبلیغات نژادپرستارانه برخی روزنامه نگاران و سیاستمداران غربی در مورد مهاجران اوکراینی نوشت:

دبلیو چارلی داگاتا، خبرنگار خارجی ارشد سی‌بی‌اس نیوز، هفته گذشته اظهار داشت اوکراین «با تمام احترام، اوکراین مکانی مانند عراق یا افغانستان، که ده‌ها سال شاهد درگیری بوده اند نیست. این یک شهر نسبتاً متمدن و نسبتاً اروپایی است – من هم باید آن کلمات را با دقت انتخاب کنم – شهری که انتظار ندارید یا امیدوار هستید که چنین اتفاقی در آن نیفتد.»

اگر این داگاتا است که کلماتش را با دقت انتخاب می کند، از فکر کردن به این سخنان او بر خود می لرزم. از این گذشته، با توصیف اوکراین به عنوان «متمدن»، آیا او واقعاً به ما نمی‌گوید که اوکراینی‌ها، بر خلاف افغان‌ها و عراقی‌ها، بیش از عراقی‌ها یا افغان‌ها سزاوار همدردی ما هستند؟

خشم حق طلبانه بلافاصله در فضای مجازی شکل گرفت، همانطور که باید انجام می شد، و خبرنگار کهنه کار به سرعت عذرخواهی کرد ، اما از زمانی که روسیه تهاجم گسترده خود را در ۲۴ فوریه آغاز کرد، داگاتا تنها روزنامه نگاری نبوده است که وضعیت اسفناک اوکراینی ها در این کشور را مشاهده کرده و این اظهارات شووینیتسی را بر زبان آورده است.

بی بی سی با معاون سابق دادستان کل اوکراین مصاحبه کرد که به این شبکه گفت : “این برای من بسیار احساسی است زیرا می بینم مردم اروپایی با چشمان آبی و موهای بور… هر روز کشته می شوند.” مجری بی بی سی به جای سوال کردن یا به چالش کشیدن این نظر، با قاطعیت پاسخ داد: “من احساس شما را درک می کنم و به آن احترام می گذارم.” در تلویزیون BFM فرانسه، فیلیپ کوربه، روزنامه‌نگار، درباره اوکراین گفت: «ما در اینجا در مورد سوری‌هایی که از بمباران رژیم سوریه تحت حمایت پوتین فرار می‌کنند صحبت نمی‌کنیم. ما در مورد اروپایی‌هایی صحبت می‌کنیم که برای نجات جان خود با ماشین‌هایی که شبیه ماشین ما هستند وطنشان را ترک می‌کنند.»

به عبارت دیگر، نه تنها اوکراینی‌ها شبیه «ما» هستند. حتی ماشین های آنها شبیه ماشین های “ما” است. و این اظهارات پیش پا افتاده به طور جدی دلایلی را نایده می گیرد که چرا ما باید به اوکراینی ها اهمیت دهیم.

متأسفانه موارد بیشتری وجود دارد. خبرنگار ITV در حال گزارش از لهستان گفت: “اکنون وضعیت غیرقابل تصوری برای آنها پیش آمده است.این کشور جهان سومی در حال توسعه نیست. اینجا اروپاست!» گویی جنگ همیشه و برای همیشه یک روال عادی محدود به کشورهای در حال توسعه و جهان سوم است. (به هر حال، از سال ۲۰۱۴ یک جنگ داغ در اوکراین نیز وجود دارد. همچنین، جنگ جهانی اول و جنگ جهانی دوم.) یکی از مجریان الجزیره با اشاره به پناهجویان چنین گفت: “با نگاه کردن به آنها، طوری که لباس پوشیده اند، معلوم است اینها مرفه هستند… من از به کار بردن عبارت … افراد طبقه متوسط ​​بیزارم. اینها بدیهی است که پناهندگانی نیستند که به دنبال فرار از مناطقی در خاورمیانه که هنوز در وضعیت جنگی است باشند، اینها افرادی نیستند که سعی می کنند از مناطق شمال آفریقا بگریزند. آنها شبیه هر کدام از ما هستند.» ظاهراً ظاهر “طبقه متوسط” برابر است با “خانواده اروپایی ساکن همسایه”.

و دانیل هانان در تلگراف نوشت: «آنها خیلی شبیه ما هستند. این چیزی است که این موضوع را بسیار تکان دهنده می کند. اوکراین یک کشور اروپایی است. مردم آن نت فلیکس را تماشا می کنند و حساب اینستاگرام دارند، در انتخابات آزاد رأی می دهند و روزنامه های بدون سانسور می خوانند. جنگ دیگر چیزی نیست که برای مردم فقیر و دورافتاده باشد.»

آنچه که همه این تفاوت‌های سطحی و جزئی – از داشتن ماشین و لباس گرفته تا داشتن حساب‌های ن تفلیکس و اینستاگرام – به آن اضافه می‌شود، همبستگی واقعی انسانی برای مردم مظلوم نیست. در واقع برعکس است. قبیله گرایی است. این نظرات به نژادپرستی مخربی اشاره دارد که در پوشش امروز جنگ نفوذ کرده و مانند لکه ای که از بین نمی رود در تار و پود آن نفوذ می کند. موضوع روشن است: جنگ یک حالت طبیعی برای رنگین پوستان است، در حالی که سفیدپوستان به طور طبیعی باید در صلح زندگی کنند.

این فقط من نیستم که این کلیپ ها را ناراحت کننده دیدم. انجمن روزنامه‌نگاران عرب و خاورمیانه مستقر در ایالات متحده نیز از این پوشش به شدت نگران شد و اخیراً بیانیه‌ای در این مورد صادر کرد: «آمجا (انجمن روزنامه‌نگاران عرب و خاورمیانه) مفاهیم شرق‌شناسانه و نژادپرستانه را محکوم و قاطعانه آن را رد می‌کند که هر جمعیت یا کشوری به دلایل اقتصادی «غیر متمدن» است. در این بیانیه آمده است: این نوع تفسیر منعکس کننده ذهنیت فراگیر در روزنامه نگاری غربی از عادی سازی تراژدی در بخش هایی از جهان مانند خاورمیانه، آفریقا، جنوب آسیا و آمریکای لاتین است. این بیانیه به درستی اشاره می کند که چنین پوششی “تجربه این کشورها در مورد جنگ را به نوعی عادی، قابل انتظار و غیرانسانی می کند.”

نگران‌کننده‌تر این است که این نوع پوشش رسانه‌ای انحرافی و نژادپرستانه فراتر از صفحه‌ نمایش کامپیوترها و روزنامه‌های ما گسترش می‌یابد و به راحتی در سیاست جاری می‌شود. در نظر بگیرید که چگونه همسایگان اوکراین پس از سال ها شیطان سازی و سوء استفاده از پناهندگان، به ویژه پناهندگان مسلمان و آفریقایی، اکنون درهای خود را به روی جریان پناهجویان باز می کنند. ماریوش کامینسکی، وزیر کشور لهستان، اخیراً اعلام کرد: «هرکسی که از بمب‌ها، از تفنگ‌های روسی فرار می‌کند، می‌تواند روی حمایت دولت لهستان حساب کند». در همین حال، نیجریه شکایت کرده است که  مانع دانشجویان آفریقایی در اوکراین به رسیدن به گذرگاه های مرزی لهستان می شوند. برخی از آن ها نیز در مرز لهستان با مشکلاتی مواجه شده اند.

در اتریش، صدراعظم کارل نهامر گفت که “البته ما پناهندگان را در صورت لزوم می پذیریم”. در همین حال، درست پاییز گذشته و در سمت وزیر داخله، نهامر به عنوان یک تندرو در برابر اسکان مجدد پناهجویان افغان در اتریش و حق اتریش برای اخراج اجباری پناهجویان افغانی رد شده – حتی اگر به بهای تسلیم آن ها به طالبان باشد – پافشاری می کرد. او به تلویزیون اتریش گفت: «اوکراین با کشورهایی مانند افغانستان متفاوت است. ما در مورد کمک های منطقه ای صحبت می کنیم.”

ممکن است بگویند منطقه ای است. همسایه به همسایه کمک می کند. اما به نظر می رسد آنچه این روزنامه نگاران و سیاستمداران همه می خواهند بر آن تاکید کنند مفهوم پناه دادن باید بر اساس عواملی مانند نزدیکی فیزیکی یا رنگ پوست است. چنین دلایلی باید محکوم شود. اگر همدردی ما فقط با کسانی باشد که شبیه ما هستند یا مانند ما دعا می کنند، در این صورت همان ناسیونالیسم محدود و جاهلانه ای را تکرار می کنیم که جنگ ترویج می کند.

ایده اعطای پناهندگی، تأمین زندگی عاری از آزار و اذیت سیاسی، هرگز نباید بر اساس چیزی جز کمک به مردم بیگناهی باشد که نیاز به حمایت دارند. اصل اساسی پناهندگی همین است. امروز، اوکراینی‌ها زیر تهدید بزرگ خشونت و مرگ ناشی از تهاجم جنایتکارانه روسیه هستند و ما قطعاً باید در هر کجا و هر زمان که می‌توانیم امنیت جانی را برای اوکراینی‌ها فراهم کنیم. (اگرچه اجازه دهید این را نیز بدانیم که ارائه پناهندگی به افرادی که قربانی تجاوز دیگران هستند به جای پناهندگان سیاسی همیشه آسان تر است.)

اما اگر تصمیم بگیریم در مواقع ضروری به اوکراینی‌ها کمک کنیم، زیرا آنها ظاهراً شبیه «ما» هستند یا مانند «ما» لباس می‌پوشند یا مانند «ما» دعا می‌کنند، یا اگر کمک خود را منحصراً به آن ها محدود کنیم و در عین حال از کمک به دیگران خودداری کنیم؛ تنها دلایل اشتباهی را برای حمایت از یک انسان دیگر انتخاب کرده ایم. در آن صورت ما همچنین، و این را با تاکید می گویم، نشان داده‌ایم که از تمدن دست برداشته‌ایم و به جای آن بربریت را انتخاب کرده‌ایم.

^{مصطفی بیومی نویسنده استاد زبان انگلیسی در کالج بروکلین، دانشگاه نیویورک سیتی و یکی از نویسندگان گاردین در ایالات متحده آمریکا است.}

چاپ کن