و حال و در پی تحریم های اقتصادی علیه روسیه، و کمبود منابع انرژی در جهان، چه گزینه ای بهتر از به سرانجام رساندن برجام و چراغ سبز نشان دادن به رژیم جمهوری اسلامی برای فروش نفت و گاز می باشد؟ هم دلایل اقتصادی آن خوب است و هم دلایل سیاسی آن دارای فوایدی است. هم تاثیرات اقتصادی خوبی خواهد داشت و هم تاثیرات سیاسی خوبی. بدین معنی که که از لحاظ اقتصادی فشارها کمتر می شود و از سوی دیگر، ممکن است این سازش، روسیه را نسبت به ایران نیز خشمگین سازد و بین این دو کشور فاصله ایجاد سازد. و در چنین معامله ای هم غرب سود می برد و هم رژیم سرکوب گر جمهوری اسلامی ایران
مذاکرات برجام با اولتیماتوم های طرف های غربی، و حرکت های مکارانه و لاک پشتی رژیم، عجولانه در حال پی گیری بود که ناگهان هم کشورهای غربی و هم جهان، شاهد تجاوز روسیه پوتین به کشور همسایه، اوکراین، شدند. تجاوزی که یکی از کمترین پی امدهایش، آوارگی میلیون ها زن و کودک اوکرایینی به کشورهای همسایه می باشد. این تجاوز بی رحمانه – با هر توجیهی – بسیاری از پیوندهای خانواده گی را از هم گسیخت، سایه شوم جنگ، انفجار، کشته شدن شهروندان عادی اوکراین و از دست رفتن آرامش نسبی آن مردم را در برداشت.
گسترش مرزهای ناتو و نفوذ آن در حیاط خلوت های روسیه، می تواند مورد بررسی قرار گیرد. می توان آن را تحریک کننده خواند و می توان به قول های غرب و ایالات متحده آمریکا پس از فروپاشی شوروی ارجاع داد، که آنها نمی خواستند، ناتو را به کشورهای سابق بلوک شرق گسترش دهند. موضوع این یادداشت اما، بررسی قول و قرارها، فرصت ها و تهدیدها نیست. اینک جنگی رخ داده است. کشوری اشغال شده است و پی آمدهایی داشته است.
غرب، ناتو و اتحادیه اروپا به طور متحد و متفق، در همه زمینه ها – به جز در عرصه نظامی – به مجازات روسیه برخاسته اند. روسیه با تحریم های گسترده اقتصادی، سیاسی و حتا ورزشی رو به رو شده است. در این میان، اما نه تحریم های سیاسی بر منافع غرب اثرگذار است و نه تحریم های ورزشی و یا احتمالا فرهنگی. اما در یک بخش از این تحریمات، خود غرب نیز آسیب می بیند؛ بحران انرژی. تورم و رکود اقتصادی در سطح جهان افزایش می یابد، و به اقتصاد خیلی از کشورها صدمه می زند.
اما در متن این بحران های ناشی از جنگ و تجاوز روسیه به اوکراین، و تورم ناشی از پی آمدهای اقتصادی، به ناچار برخی دیگر از بحران ها فروکش می کنند و بعضی از روابط سرد، دشمنانه و غیر دوستانه، به گونه ای فرصت طلبانه، رنگ می بازند و به ناچار، کشورهای درگیر به خواست هایی تن می سپارند که شاید در یک فضای معمولی، به سادگی امکان پذیرش آن خواست ها نبود.
نفت و گاز روسیه، پاسخگوی چیزی حدود سی تا چهل درصد تقاضای کشورهای اروپایی و حتا خود آمریکا بوده است. این تحریم ها خود اروپا و آمریکا را نیز با بحران ناشی از خلاء این مبادلات مواجه ساخته است. و این کشورها به شدت در پی تامین این کمبودها از منابع دیگری هستند. حتا گفته می شود که خود آمریکا قرار است بخش عظیمی از ذخیره های نفتی و گازی خود را برای تامین این کمبودها وارد بازار جهانی سازد. اما مسلما این کافی نیست. بنا بر این، آنها بر این موضوع متمرکز شده اند تا جای گزین های دیگری نیز برای حل این مشکل بیابند. چرا که در حال حاضر و با توجه به گفته های پوتین که “تا رسیدن به اهداف خود ادامه می دهیم”، در کوتاه مدت چشم اندازی برای حل مساله قابل تصور نیست.
حال باز می گردیم به عنوانی که در این مقاله به کار گرفته شده است؛ جنگ اوکراین و سایه آن بر مذاکرات برجام!
ما یک ضرب المثل قدیمی در زبان فارسی داریم که بسیار هم پر معناست و در موارد زیادی کاربرد دارد:
“تغاری بشکند، ماستی بریزد، جهان گردد به کام کاسه لیسان”!
این ضرب المثل، ما را به یاد رژیم جمهوری اسلامی می اندازد که جنگ همیشه برایش یک نعمت بوده است. بحران های منطقه ای و جهانی برایش یک امتیاز مثبت بوده است. و اینک جنگ اوکراین نیز برایش تبدیل به یک نعمت شده است. بحران کنونی و توقف احتمالی خرید گاز و نفت از روسیه، که کشورهای غربی در پی یافتن راهی برای جایگزینی آن و تشدید فشارهای اقتصادی بر پوتین و شرکا هستند، نفت و گاز ایران، و شل کردن تحریم ها و به سرانجام رساندن برجام، می تواند گزینه بسیار خوبی در این شرایط باشد. و البته این موضوعی است که دولت بایدن با رابرت مالی و وزرای نرم خوی اش به شدت در تلاش برای کنار آمدن با رژیم ملاها بوده است. و حال و در پی تحریم های اقتصادی علیه روسیه، و کمبود منابع انرژی در جهان، چه گزینه ای بهتر از به سرانجام رساندن برجام و چراغ سبز نشان دادن به رژیم جمهوری اسلامی برای فروش نفت و گاز می باشد؟ هم دلایل اقتصادی آن خوب است و هم دلایل سیاسی آن دارای فوایدی است. هم تاثیرات اقتصادی خوبی خواهد داشت و هم تاثیرات سیاسی خوبی. بدین معنی که که از لحاظ اقتصادی فشارها کمتر می شود و از سوی دیگر، ممکن است این سازش، روسیه را نسبت به ایران نیز خشمگین سازد و بین این دو کشور فاصله ایجاد سازد. و در چنین معامله ای هم غرب سود می برد و هم رژیم سرکوب گر جمهوری اسلامی ایران.
و بی دلیل نیست که؛ “به گفته جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، این احتمال وجود دارد که ظرف روزهای شنبه و یک‌شنبه هفته آینده [یعنی همین دو، سه روز آینده – عجله را ببینید!]، توافق هسته‌ای میان ایران و گروه ۵+۱ به دست بیاید.” (۱) و از سوی دیگر هم “بر اساس گزارشی که وزارت خارجه ایران از این مکالمه منتشر کرد، آقای بورل گفته است: “از نظر ما عمده درخواست‌های جمهوری اسلامی ایران در توافق پیش رو مورد توجه قرار گرفته است.” (۲) حال خود حدیث مفصلی از این مجمل بخوانید!
صد البته هم اکنون نیز زمزمه هایی مبنا بر اینکه تحریم های نفتی را خیلی آسان تر بردارند و به رژیم پیشکش هایی تقدیم شود وجود دارد. و بدون شک آنچه در این میان قربانی خواهد شد، حقوق بشر، سرنوشت مردم ایران و افزایش رنج های آنان است. رنج هایی که با به سرانجام رسیدن برجام، فرجام شومی برای مردم ایران داشت. تزریق پول بیشتر به این رژیم، پر روتر شدن خامنه ای و رییسی و شرکا، توانایی های بیشتر اقتصادی و نظامی و سرکوب گسترده تر معترضان، مخالفان و کلیت مردم ایران. و خروج از انزوای سیاسی و اقتصادی دشمنان مردم ایران.
به سرانجام رسیدن برجام، فرجام نیکی برای مردم ایران نخواهد داشت. چرا که اگر این رژیم، رژیمی مردمی و حافظ منافع ملی بود، می توانست، روی داد فرخنده ای را رقم بزند… اما دریغ! که ما با یک رژیم سرکوب گر، تجاورزکار، ناقض حقوق شهروندان، و ضد بشر سر و کار داریم. و هیچ درآمد نفتی و غیر نفتی به سفره شهروندان به قول خودشان “تزریق” نخواهد شد.
_________________
۱ و ۲ ) به نقل از بی بی سی فارسی https://www.bbc.com/persian/iran-60624433
این مقاله خیلی مهم است ولی کسی هیچ نظری ارائه نداده است .در حالیکه در این فضای رقابت بر سر بازار بین المللی انرژی که یکی از محرک های جنگ اوکراین است ممکن است چرخشی اساسی در مبادله انرژی ایران رخ دهد . آمریکایی ها کاری کرده اند که صدای روسها و چینی ها هم درآمده به این معنی که با تحریم روسها بر سر جنگ اوکراین ،روسها را از تامین ارز از طریق انرژی محروم کنند و ایران را در مسیر همکاری با غرب بر سر مسئله تامین انرژی قرار دهند .تلاش برای همکاری ونزوئلا در زمینه تامین انرژی هم شروع شده است . احتمالا نقطه عطفی برای ایران بر پایه انرژی و دیگر مسائل در حال شکل گرفتن است .
دوست گرامی؛ سپاس از مهرتان. مهرتان روز افزون باد!
تشکر از جنابعالی که در ورای جنگ وجدال جاری در اوکراین نکات بسیار مهمی را موشکافی فرمودید و توجه دادید به آن نکات.