هشت مارس یادآور رزم زنان علیه تبعیض و نابرابری است. روز تجدید عهد و همبستگی با مبارزات زنان، برای ساختن جهانی عاری از فقر، خشونت، تبعیض، بی عدالتی، و تخریب محیط زیست، روز گرامی داشت مبارزه زنان جهان برای ساختن دنیایی بهتر است که هر ساله توسط زنان و سایر نیروهای مترقی در سراسر جهان ارج نهاده می شود. هشت مارس روز جهانی زن همچون اول ماه مه روز جهانی کارگر ریشه در مبارزات طبقاتی کارگران آمریکا دارد. اگر مبارزه دلیرانه کارگران شیکاگو سنگ بنای اول ماه مه را پایه گذاشت ، این مبارزه جانانه زنان کارگر صنایع نساجی نیویورک در هشت مارس ۱۸۵۷ بود که نقطه عطفی برای توده ای کردن مبارزه زنان علیه همه اشکال تبعیض و نابرابری جنسیتی را فراهم کرد، که بویژه با تصویب پیشنهاد کلارا زتکین در کنگره زنان سوسیالیست در سال ۱۹۱۰ مبنی بر اعلام هشت مارس به عنوان روز بین المللی زن تثبیت شد. مبارزه زنان برای بر چیدن تبعیضات جنسیتی در متجاوز از یک قرن اخیر، توانست دستاوردهای عظیمی در زمینه اشتغال، آموزش، حق رای، حق طلاق و سرپرستی فرزندان، حق کنترل بر بدن خود ازجمله سقط جنین، مخالفت با ازدواج اجباری و نیز، ازدواج کودکان، حق گرایش جنسی، آزادی پوشش و.. به ارمغان بیآورد. این درحالیست که متاسفانه با تعمیق بحران سرمایه داری و رشد گرایشات نژادپرستانه و دست راستی و مذهبی ، در برخی مناطق و کشورها شاهد عقب نشینی هایی در حوزه حقوق زنان بوده ایم.
در طی این سالها جنبش زنان توانسته در بسیاری حوزه ها ، نظام مرد سالار و حافظان آن یعنی دولتها، مناسبات طبقاتی، مذاهب و سنتهای دیرینه فرهنگی و قومی را به عقب نشینی وادار کند. امروزه جنبش فمینیستی زنان به یک نیروی قدرتمند در جوامع بشری تبدیل شده و جایگاه اثر گذار آن به هیچ وجه قابل انکار نیست. اما زنان علیرغم این دستاوردهای عظیم هنوز موانع بزرگی را در پیش روی خود می بینند. بزرگترین و مانع اصلی سیستم طبقاتی سرمایه داری است که اساس آن بر کسب حداکثر سود از نیروی کار حتی الامکان ارزان و خاموش است. زنان کارگر و زحمتکش در این مناسبات طبقاتی نه تنها همچون هم طبقه ای های مرد، از استثمار رنج می برند، بلکه علاوه بر آن از ستم مضاعف ناشی از جنسیت خود و موقعیت شکننده زنان در مواقع بارداری و تربیت فرزندان نیز آسیب می بینند. سرمایه داری ستم جنسیتی را مطابق قالبهای خود در خدمت بازار و سود در آورده است. در واقع ستم کشی بر زن نه تنها به انباشت سرمایه کمک میکند، بلکه به تداوم نابرابری ها و تبعیض ها در جامعه کمک میکند و از همین جهت است که افکار و آراء ضد زن توسط دستگاه مذهب، ایدئولوژی های عقب مانده بورژوائی باز تولید میشوند.
بحران نظام سرمایه داری ، وخامت اوضاع اقتصادی و تحمیل سیاست های ریاضت کشی، بیش از گذشته شکاف طبقاتی بر مبنای جنسیت را تعمیق بخشیده است. فقر رو به ازدیاد، زنان را هر چه بیشتر از تحصیل و کار و پیشرفت باز داشته است. با افزایش نابرابریها، مشکلات معیشتی، تبعیض، بی عدالتی ، جنگهای ویرانگر و رو آمدن بنیاد گرایی و ارتجاع مذهبی ایجاد شده توسط سرمایه داری، زنان اولین آماج خشونت ها قرار میگیرند.
خشونت علیه زنان و دختران، که با میزان فقر و نابرابری و شدت تبعیض جنسیتی حاکم در جوامع رابطه مستقیم دارد، در همه کشورها به شکلهای گوناگون اعمال میشود و رو به افزایش است. به علاوه جنگهای منطقه ای و تنش های ارتجاعی و امپریالیستی که دول سرمایه داری و دستجات فاشیستی و بنیاد گرا بر پا کرده اند، یکی از عوامل مهم تشدید خشونت علیه زنان و کودکان است. امروزه فاجعه سرکوب و خشونت افسار گسیخته طالبان علیه زنان در افغانستان، تجاوز به زنان در جنگهای اخیر شاخ آفریقا، تازه ترین نمونه های زنده و گویای بربریتی است که امکان بروز یافته است. در این راستا و علیرغم پیشروی های جنبش زنان در یک قرن اخیر، شاهد برخی پس رفت ها در موقعیت زنان و پس گرفتن دستاوردهای کارگران و زنان بوده ایم.
با گسترش سریع همه گیری کرونا در سراسر جهان، و هرج و مرج ایجاد شده بدلیل ناتوانی همه دولت های سرمایه داری در مدیریت بحران های بهداشتی، اجتماعی و اقتصادی متعاقب آن، در شرایطی که سرمایه داری در ترکیبی از بحرانهای مالی، اجتماعی-اقتصادی، زیست محیطی به سر می برد، پاندمی کرونا بر بحران ساختاری سرمایه داری و موانع ساختاری تبعیض های جنسیتی، اقتصادی، نژادی در سراسر جهان افزود. در شرایط اضطراب آور و بی ثباتی اقتصادی، زنان اولین قربانیان هستند. در این دوره خشونت در خانواده و در حوزه خصوصی افزایش یافت، بر حجم وظایف بدون دستمزد زنان افزوده شد ، بیکاری و فقر بیشتر آنها را در چنگال خود گرفت ، بر مسئولیت های زنان همچون مراقبت و نگهداری از کودکان، سالخوردگان، ناتوانان افزوده شد. با تعطیلی مدارس و مهدکودک ها ، بار خانگی بر دوش زنان افزایش یافت.
با حاکم شدن رژیم اسلامی در ایران بر مبنای بنیاد گرایی اسلامی از نوع شیعی، ضدیت با زن و تبعیض علیه زنان جزو اصول پایه ای این نظام شد. از این رو نخستین رسالت اش تغییر مناسبات جنسیتی و فرهنگی و کنترل زنان، حفظ اقتدار خانواده پدرسالار، با استفاده از قدرت دولتی بود. در جمهوری اسلامی نظام سرمایه داری با ارتجاع مذهبی و احکام شریعت گره خورد و به آپارتاید جنسیتی شکلی قانونی داد.
و بدین ترتیب بود که با فرمان حجاب اجباری خمینی، اولین میخ آپارتاید جنسیتی کوبیده شد، که با اعتراض وسیع خیابانی زنان در ۱۷ اسفند ۵۷ همزمان با روز جهانی زن روبرو شد. با این همه ، علیرغم مقاومت درخشان زنان در تمام این ۴۳ سال شاهد آن بوده و هستیم که رژیم همچنان در صدد تعمیق مناسبات مردسالارانه و به حاشیه راندن زنان، باز گرداندن زنان به کنج خانه و وابسته کردن هر چه بیشتر آنها از نظر اقتصادی به مردان، خشونت و سرکوب روز افزون، بخصوص نهادینه کردن کنترل مردان بر زندگی زنان به یاری قوانین اسلامی است.
آپارتاید جنسیتی در سیستم سرمایه داری ایران میدان وسیعی برای بهره کشی وحشتناک نیروی کار زنان بوجود آورده است. وضعیت زنان کارگر و فرودست و استثمار آنان چنان است که میتوان به آن بردگی نوین نام نهاد. بر اساس آمارها تنها ۱۸ در صد زنان شاغل رسمی هستند. و این در حالی است که بخش اعظم زنان در بخشهای غیر رسمی، دور کاری، قطعه کاری ، قالی بافی، دوزندگی، بافندگی در کارگاههای کوچک، ، آماده سازی محصولات غذایی و خانگی برای واحد های تولیدی، منشی گری، کول بری، دست فروشی، کار در متروها و نظافت، و… با دستمزدهای ناچیز، ساعات کار طولانی، بدون بیمه درمانی و بیکاری، بدون قرارداد، بدون هیچگونه حمایت اجتماعی و امنیت شغلی، زیر فشارهای جسمی و روانی بشدت استثمار می شوند. بر اساس گزارش مجمع جهانی اقتصاد در سال ۱۴۰۰، حکومت ایران در زمینه رفع تبعیض جنسیتی، رتبه ۱۵۰ از میان ۱۵۶ کشور را کسب نمود.
تلاشهای رژیم برای سرکوب و خاموش کردن آتش مبارزه زنان در چهل و سه سال گذشته همواره با مقاومت قهرمانانه و مبتکرانه زنان روبرو بوده است. در هم تنیدگی ستم جنسیتی و طبقاتی بر زنان در ایران از آنان نیرویی خشمگین با پتانسیلی انفجاری ساخته است که بازتاب آن در همه مبارزات و اعتراضات منعکس است.
جنبش زنان به شکل مقاومت در زندان، مبارزه برای کار، تحصیل، علیه چند همسری، شکنجه، سنگسار، اعدام، ، علیه تخریب طبیعت و تمامی عرصه های زندگی ادامه داشته است. زنان در خیزش دیماه ۹۶ و آبان ۹۸ حضور چشمگیر و قدرتمندی داشتند. در سالهای اخیر در جنبش های اجتماعی نظیر جنبش معلمان وفرهنگیان ، جنبش بازنشستگان ، جنبش دفاع از محیط زیست … نقش پر رنگی ایفا میکنند و درخشان ترین صحنه های جنبش های اجتماعی را پدید آورده اند.
نگرانی سردمداران رژیم اسلامی از حضور زنان در جنبشهای اجتماعی اعتراضی ، در این اعتراف وحیدی وزیر کشور است که میگوید: « ما باید فرصتها و تهدیدها را در حوزه زنان بشناسیم، اگر انقلاب بخواهد ضربه ببیند از ناحیه زنان است و اگر موفق هم بشود باز هم از ناحیه بانوان خواهد بود.». این مرتجعین به پتانسیل انفجاری زنان واقف هستند. زنان نیمی از جمعیت کشور را تشکیل میدهند، تجربه ی چهل وسه سال گذشته نشان داد که زنان فرمانبردار بی چون و چرا نیستند، عرصه اجتماعی را خالی نمیکنند، با دور زدن محدودیتها، با کشف فضاهای جدید، با وارد شدن به دنیای هنر، ادبیات، روزنامه نگاری، تحصیلات، تحقیق و دانش، ورود به دنیای ورزش، حتی ورزشهای که بیشتر مردانه محسوب میشود مانند فوتبال و شرکت در مسابقات و.. به هنجار ها، نرم ها ی جمهوری اسلامی دهن کجی میکنند و همچون خاری در چشم این دایناسورهای ماقبل تاریخ فرو رفته اند.
باید به صراحت گفت که جنبش زنان ایران ذاتا یک جنبش سیاسی و ضد حکومتی است چرا که با دولتی سرو کار دارد که تمام قوانین و نظام ارزشی اش ضد زن است. بدون شک تحقق خواستها و مطالبات زنان از مسیر مبارزه با جمهوری اسلامی و سرنگونی رژیم میگذرد. این جنبش با هزاران رشته به دیگر جنبشهای اجتماعی پیوند خورده است، و از این بابت نقش مهمی در پیوند با جنبش کارگری، معلمان، دانشجوئی و محیط زیست ایفا میکنند. جنبش زنان در راه رسیدن به جامعه ای عاری از ستم و تبعیض نیاز به رفتن به اعماق جامعه به درون زنان کارگر و زحمتکش ، بسیج این نیروی گسترده، و مطرح کردن مطالبات مشخص خود در دل همین مبارزات جاری دارد.
برچیده باد نظام مرد- پدر سالاری و همه اشکال ستم و تبعیض علیه زنان
سرنگون باد رژیم اسلامی سرمایه داری ایران
زنده باد آزادی ، زنده باد سوسیالیسم
کمیته مرکزی سازمان راه کارگر
مارس ۲۰۲۲ – اسفند ۱۴۰۰
