اروپا ژستهای سخاوتمندانه خود نسبت به پناهجویان و آوارگان اوکرائینی را بطور روزافزون نشان می دهد. اما این فوران عظیم همبستگی، که باید از بروز آن خوشحال باشیم، فاجعه شرم آوری را که در مرزهای دیگری از این قاره جریان دارد در سایه خود پنهان می کند، فاجعه ای که جان انسانهای بسیاری را به خطر می اندازد
درخواست کمک و فریادهای غمگین حدود بیست پناهنده، از جمله هفت کودک و دو زن باردار (که یکی از آنها گرفتار خونریزی است) که خود را در سرمای زمستان، بدون آب و غذا و تنها می‌بینند. مصیبت آنها از روز شنبه شروع شده است. کجا، در اوکراین؟ نه، در جزیره ای گم شده در میان آبهای سرد و مواج رودخانه اِورُس، در مرز یونان و ترکیه.
دور از هیاهوی جنگی که اروپا را آشفته کرده است، تراژدیهای دیگری نیز در جریان است. موارد اضطراری دیگری نظیر فریادهایی ناامیدانه در طلب کمک. فریادهای این پناهجویان رودخانه اِورُس ابتدا توسط روزنامه یونانی ( Efimerida Ton Syntakton / مجله سردبیران) – نشریه ای تقریباً مانند روزنامه لیبراسیون فرانسه – منعکس شد.
از روز دوشنبه گذشته، این روزنامه هر روز ، با عکس و گزارش از مصیبت این ۲۰ سوری خبر می دهد و از آنها حمایت می کند. این افراد می‌توانستند روز جمعه از رودخانه مرزی عبور کرده باشند، قبل از این که توسط کماندوهای نقابدار عقب رانده شوند و در این جزیره کوچک در وسط رودخانه سرگردان شوند. شامگاه سه‌شنبه، پلیس یونان مدعی شد که در جستجویشان بوده ولی آنها را نیافته است. اما این پناهجویان که با خبرنگاران ارتباط برقرار کرده اند، می گویند که یک کماندو در مقابل آنها ظاهر شده و دستور داده است که به ترکیه بازگردند، جایی که اینان می ترسند به سوریه بازگردانده شوند. و فعلاً، داستان مصیبت آنها در سکوتی کرکننده ادامه دارد. در همین گیر و دار یک کودک هفت ساله در امواج ناپدید شد.
دلایل متعد برای فرار
این فاجعه که در سایه فاجعه دیگری اتفاق می افتد، متأسفانه تنها مورد نیست. همه کسانی که، بطور طبیعی، از توجه به سخاوت عظیم اروپا نسبت به اوکرائینی‌های ناگزیر از مهاجرت ابراز خوشحالی می‌کنند، همچنان بر اقدامات خشن و غیرانسانی پلیس یا نیروهای دیگر در بخش زیادی از اروپا در مقابل پناهجویان دیگر مناطق چشم می بندند و حقوق اولیه سایر تبعیدیها را که ممکن است متقاضی پناهندگی هم باشند، نادیده می‌گیرند.
وضعیت، تقریباً هر روز مثل هم است؛ در این مرز شرقی اروپا، همان کماندوهای نقابدار به بدرفتاری، ضرب و شتم، دزدی اموال و بازگرداندن مردم بیدفاع به ترکیه ادامه می دهند، بدون توجه به این که آنها نیز از جنگ و خشونت فرار می کنند.
کسانی که سوریه را ترک می کنند، نیز توسط بمبهای روسیه تهدید می شوند. آنها از کشوری می آیند که هنوز بیشترین تعداد پناهنده یا آواره را در جهان امروز دارد: ۱۳ میلیون. دیگرانی در حال فرار از افغانستان هستند: ۳.۴ میلیون آواره داخلی و ۲.۴ میلیون پناهجو به خارج از کشور. و ما هنوز هم بیخیالی رهبران اروپایی را در مورد استقبال از آنها، در روز پس از سقوط کابل در ماه اوت گذشته به یاد داریم.
این فهرست به همینجا ختم نمی شود. یمن، کنگو، اریتره، و مالی نیز وجود دارد… مکانها و کشورهای بسیار زیاد مملو از درد و رنج و خطر، دلایلی برای فرار. بدبختیهای دیگران بیشمار است. آیا نمی توانیم همه آنها را بپذیریم؟ ولی ما حق نداریم آنها را در خطر مرگ رها کنیم و حتی با آنها بدرفتاری کنیم. آیا می توانیم بین آنها انتخابی صورت دهیم؟ قوانینی وجود دارد، قوانین مربوط به حق پناهندگی. و همه باید بتوانند ار آن استفاده کنند.
فرار از کشور هرگز بدون خطر نیست: در اول همین ماه مارس، دریا هفت جسد بیجان را به ساحلی در لسبوس، این جزیره یونانی که در قلب بحران مهاجرت سال ۲۰۱۵ قرار داشت، انداخت. سه روز قبل از آن، دوازده فلسطینی، از جمله سه زن و سه کودک خردسال که موفق شده بودند در جزیره همسایه، ساموس فرود بیایند، توسط پلیس یونان دستگیر شدند. طبق شهادت آنها، ایشان، حتی زنان، را کاملاً برهنه، به داخل جنگل فرستادند. شاهدان خواهند گفت که: “و پلیسها می خندیدند.”
پناهجویان را که پول، تلفن همراه و سایر وسایلشان را می گیرند، در نیمه‌شب سوار یک شناور رودخانه ای نامطمئن می کنند که با دست پارو بزنند و شناور را جلو ببرند تا زمانی که گارد ساحلی ترکیه آنها را شناسایی کند. آیا دیدن پلیسی که مجاز به چنین رفتاری باشد ترسناک نیست؟ آنها اغلب نقاب به چهره دارند، انگار که پشت نقاب می توانند قانون شکنی کنند. آیا در “عادی شدن” این رفتارها، خطراتی برای دموکراسیهای خود نمی بینیم؟
اشتباه نکنید: یونان در این میان تنها مقصر نیست، این کشور به برکت حمایت بروکسل که یونان آنرا “سپر اروپا” می داند و بر اساس فرمولی که در سال ۲۰۲۰ توسط “اورسولا فون دِرلاین”، رئیس کمیسیون اروپائی، استفاده شد، عمل می کند. در کرواسی، بلغارستان، صربستان، صحنه های مشابهی تکرار می شود، و حتی در لهستان، کشوری که امروز همه سخاوتش را می ستایند. با فراموش کردن این که در مرز بلاروس، بازگرداندن پناهجویان، در منطقه ای که ورود به آن برای خبرنگاران ممنوع است، ادامه دارد.
این “استاندارد دوگانه” از بزرگی فاجعه ای که اوکراین تجربه می کند نمی کاهد. اما واقعاً ناراحت کننده است. و فعلاً این سؤال بی پاسخ است که چه کنیم برای کمک به آن پناهجویان سوری، آن بچه ها، آن دو زن باردار، که از چندین روز پیش، در آن جزیره گمشده، منتظر کمکهای ما هستند، در دروازه اروپا؟
۱۶ مارس ۲۰۲۲ /۲۵ اسفند۱۴۰۰
هیچ چاره ای ندارید جز مبارزه با علت آوارگی ها که هست اقتدار و سرمایه داری.