نوآم چامسکی دانشمند و پژوهشگر در مصاحبه با نشریه امریکایی Truthout، سیاست ایالات متحده نسبت به روسیه را مانعی در مسیر تنش زدایی در اوکراین دانست. وی که یکی از مشهورترین و مهمترین روشنفکران حاضر جهان شناخته می شود. او تهاجم روسیه به اوکراین را محکوم کرده اما همواره سیاست های آمریکا را به عنوان یکی از عوامل این حمله دانسته است.
وی در باره احتمال کمک پکن به پایان جنگ اوکراین گفت که چین می تواند برای پیش برد دورنماهای صلح مسالمت آمیز از طریق مذاکره در اوکراین اقدام کند، اما ظاهرا رهبری چین امتیازی در این اقدام برای خود نمی بیند.
به گفته چامسکی؛ با اینکه رهبری روسیه نقض تعهد سخت دولت بیل کلینتون رئیس جمهوری وقت آمریکا به میخائیل گورباچف همتای شوروی خود برای خودداری از گسترش ناتو فراتر از آلمان شرقی و همچنین اقدامات نظامی رئیسان جمهوری بعدی آمریکا در عراق و افغانستان و حمله مستقیم و خوارکننده آنان به منافع روسیه را تحمل کرد، اما اوکراین و گرجستان خط قرمز مسکو هستند که آشکارا در واشنگتن درک شد و هیچ رهبر روسیه گسترش ناتو را به اوکراین که پس از کودتای ۲۰۱۴ آغاز شد، تحمل نمی کند.
این اندیشمند افزود: ایالات متحده از ۲۰۱۵ اقدام به مسلح کردن و آموزش اوکراین علیه روسیه می کند و با اوکراین همانند یکی از شاخه ها و دنباله های ناتو رفتار می کند. این موضع که در بیانیه رسمی سپتامبر ۲۰۲۱ جو بایدن رئیس جمهوری آمریکا به سیاست روشن و آشکاری تبدیل شده، احتمالا در تصمیم روسیه برای افزایش تنش در اوکراین تا حمله مستقیم چند ماه بعد به این کشور، تاثیرگذار بوده است.
ارزیابی چامسکی حاکیست که سیاست کنونی ایالات متحده جنگیدن تا آخرین شهروند اوکراین و هم زمان پیش بینی نکردن راهی برای جلوگیری از رخدادهای غم بار بیشتر در این کشور و در واقع تضعیف چنین امیدهایی با قراردادن تنها ۲ راه در برابر پوتین برای بیرون رفتن از این مخمصه است: یا محاکمه او به عنوان جنایتکار جنگی در دادگاه لاهه یا ادامه همین وضع تا نابودی کامل اوکراین.
چامسکی در بخش دیگری از سخنانش در باره آینده روابط جغرافیایی – راهبردی میان اروپا و روسیه در صورت قطع وابستگی اروپا به گاز روسیه، گفت: این امر بعید است در آینده نزدیک رخ دهد. احتمال موفقیت اروپا برای پایان دادن به استفاده از ذغال سنگ و نفت روسیه وجود دارد، اما گاز مسئله جداگانه ایست، زیرا نقل و انتقال آن به خطوط لوله نیاز دارد که ساخت آن سال ها طول خواهد کشید و تاسیسات انتقال گاز طبیعی مایع شده “ال ان جی” هم بسیار کمیاب و اندک است.
وی در باره ادعاهای غرب در باره وقوع جنایت های جنگی در اوکراین گفت که اجرای عدالت در امر پیگرد و محاکمه مرتکبان جنایت های جنگی در جهان واقعی، مربوط به طرف پیروز است، همان گونه که در دادگاه های نورمبرگ و حتی توکیو دیده شده است.
وی در برابر این پرسش »سی جی پولیکرونیو» درباره بیانیه همکاری روسیه و چین برای ارتقای یک “نظم جهانی دموکراتیک” جدید گفت: این ایده که روسیه و چین با هم برای ارتقای “نظم جهانی دموکراتیک” همکاری خواهند کرد، البته مضحک است. آنها این کار را به همان روشی انجام خواهند داد که ایالات متحده برای «ترویج دموکراسی» در عراق انجام داد. وی با اشاره به نظرسنجی ها در زمان آن جنگ گفت: چهار درصد معتقد بودند که ایالات متحده برای کمک به عراقی ها حمله کرده است. بقیه به این نتیجه رسیدند که اگر صادرات عراق مارچوبه و ترشی بود و مرکز تولید جهانی نفت در جنوب اقیانوس آرام بود، آمریکا به آن حمله نمی کرد.
چامسکی می گوید: تصور من این است که جنوب جهانی تهاجم روسیه را به شدت محکوم کرده است، اما پرسیده است: “چه خبر؟” به هر حال، برای مردم جهان متمدن – به طور فزاینده ای در جنوب جهانی – آسان نیست که تحت تأثیر “خشم اخلاقی” روشنفکران غربی قرار گیرند که همین چند سال پیش، زمانی که همه حقایق وحشتناک معلوم شده بود، مشتاق موفقیت در حمله به عراق، بودند و آن را تحسِین می کردند… غربی ها که در خشم اخلاقی در مورد جنایات دشمنان غرق شده اند، هنوز می توانند سکوت همیشگی خود را حفظ کنند، در حالی که رهبران خودشان در حال حاضر جنایات هولناکی مرتکب می شوند، در افغانستان، یمن، فلسطین، صحرای غربی و بسیاری از موارد بسیار زیاد. یا جاهای دیگری که می توانستند فوراً و به سرعت برای کاهش یا پایان دادن به این جنایات اقدام کنند.
چامسکی با اشاره به وعده های غرب به گارباچف در مورد عدم گسترش ناتو به نقل از فریمن دیپلمات آمریکایی که در این گفتگوها نقش موثری داشت می گوید:
فریمن تاکید می کند که هیچ کدام از اینها هیچ بهانه ای برای تهاجم پوتین نمی دهد. اما درک این نکته مهم است: «در ایالات متحده افرادی بودند که خود را پیروز جنگ سرد می دانستند… این به ایالات متحده اجازه داد تا همه کشورها را تا مرزهای روسیه و فراتر از آنها، فراتر از مرزهای بالتیک، در حوزه نفوذ آمریکا بگنجاند. و اساساً، آنها یک حوزه نفوذ جهانی را برای ایالات متحده با الگوبرداری از دکترین مونرو مطرح کردند. و این تقریباً همان چیزی است که ما داریم.
چامسکی می گوید: رهبری روسیه نقض تعهد قاطعانه ایالات متحده به گورباچف برای عدم گسترش ناتو به فراتر از آلمان شرقی توسط کلینتون را تحمل کرد. آنها حتی تحریکات بیشتر جورج دبلیو بوش و اقدامات نظامی ایالات متحده را که مستقیماً به منافع روسیه ضربه می زد، به گونه ای که روسیه را تحقیر می کرد، تحمل کردند. اما اوکراین و گرجستان خطوط قرمز بودند. این به وضوح در واشنگتن قابل فهم بود. همانطور که فریمن ادامه می دهد، هیچ رهبر روسیه احتمالاً گسترش ناتو به اوکراین را که پس از «کودتای ۲۰۱۴» آغاز شد، برای جلوگیری از بی طرفی یا یک دولت طرفدار روسیه در کیف، و جایگزینی آن با یک دولت طرفدار آمریکا، تحمل نمی کرد… از حدود سال ۲۰۱۵، ایالات متحده اوکراینی‌ها را علیه روسیه تسلیح می کرد و آموزش می داد و عملاً اوکراین را «به‌عنوان امتداد ناتو» تلقی می‌کرد. این موضع در بیانیه رسمی بایدن در سپتامبر ۲۰۲۱ به یک سیاست صریح تبدیل شد که احتمالاً عاملی در تصمیم روسیه برای تشدید به تجاوز مستقیم چند ماه بعد بود.
چامسکی می گوید: برای تجربه بسیار مهم است. سیاست فعلی ایالات متحده این است که “جنگ تا آخرین اوکراینی” در حالی که هیچ راهی برای نجات اوکراین از تراژدی بیشتر ارائه نمی دهد و در واقع به پوتین نشان می دهد که راهی برای خروج ندارد، لاهه (دادگاه لاهه) یا اقدام به نابودی اوکراین. چین احتمالاً از روند وقایع نسبتاً راضی است. به احتمال زیاد در واشنگتن هم همینطور است. هر دو از این تراژدی سود برده اند. و سرخوشی در میان تولیدکنندگان سلاح و سوخت فسیلی پنهان نیست زیرا آنها وضعیت را به سوی یک فاجعه غیرقابل وصف سوق می دهند، که در گزارش پانل بین دولتی تغییرات آب و هوا در ۴ آوریل به وضوح تاکید شده است.
چامسکی در مورد محاکمه ی پوتین به عنوان جنایت جنگی می گوید: پیگرد جنایات جنگی در دنیای واقعی «عدالت پیروز» است. این از دادگاه نورنبرگ بیرون آمد و در دادگاه توکیو نیز پنهان نماند. در نورنبرگ، بمباران مناطق شهری پرجمعیت مستثنی شد، زیرا تخصص متفقین بود. اگر جنایتکاران جنگی آلمان می توانستند ثابت کنند متفقین مرتکب جنایات مشابهی شده اند، عفو می شدند. در سال های بعد، اصول نورنبرگ به زیر آب رفت. آنها اخیراً به‌عنوان تیربار برای شکست دادن دشمنان رسمی کشف شدند.
پیگرد جنایات جنگی، در دنیای واقعی، «عدالت پیروز» است. این از دادگاه نورنبرگ روشن بود و حتی در دادگاه توکیو نیز پنهان نماند. در نورنبرگ، بمباران اشباع مناطق شهری متراکم مستثنی شده بود، زیرا این یک تخصص متفقین بود. جنایتکاران جنگی آلمان اگر بتوانند نشان دهند که متفقین جنایات مشابهی را انجام داده‌اند، تبرئه می‌شوند. در سال های بعد، اصول نورنبرگ فراموش شد، اما اخیراً به عنوان یک چاقو برای شکست دادن دشمنان رسمی دوباره بیرون آورده شده اند.
چامسکی می گوید: فکر کردن برای محاکمه ایالات متحده به خاطر جنایات هولناک بسیارش ممنوع است. زمانی تلاش شد تا ایالات متحده به دلیل جنگ علیه نیکاراگوئه به محاکمه کشیده شود. ایالات متحده به دستورات دیوان بین المللی دادگستری مبنی بر پایان دادن به جنایات با جنایت شدیدتر پاسخ داد، و مطبوعات دادگاه را به عنوان یک “انجمن خصمانه” رد کردند. وی می افزاید: اگر پوتین در داخل روسیه سرنگون شود و روسیه به عنوان یک کشور شکست خورده تلقی شود، ممکن است برای جنایت محاکمه شود.
