کجاست آزادی؟ (یادداشت هائی پیرامون گذشتۀ ناتمام) (۶) -۱- جمشید طاهری پور

درود.
حال که جناب آقای طاهری پور و همچنین جناب بهزاد کریمی ، به طور جدی وارد بحث شده ، و کامنت نویسان نیز برای این دوستان گرانقدر اهمیت دارند ، من ضمن پوزش از دوست گرامی جناب ساسان ، که بخش آخر نوشته ام محض شوخی مطرح کرده بودم ( سوگندی که ایشان به شرافت فدایی خورده است ، دل مرا به درد آودد. ) ، در اینجا به خصیصه مشترکی که جناب طاهری پور میان لنینیسم و خمینیسم اشاره نموده است ، با عباراتی از ” احسان طبری ” به بحث دامن زده و تمامی دوستان را به داوری در این میان دعوت می کنم.
لطفا این عبارات را مطالعه و داوری فرمائید :
احسان طبری در کتاب ” دهه نخستین ” خویش که خاطرات دوران کودکی اش است ، در صفحه ۷۲ چنین نوشته است ” … — در خود من این سخنان فخرالعارفین پدرم ، این تاثیر را بخشید که به قول او به وقایع ” یوم الطف” و ایثار و سیاست حسینیه با نظر دیگری بنگرم. و بعدها ، با وجود تعلق به یک حزب سیاسی انقلابی ، شاید از تخستین کسانی بودم که ضرورت برجسته کردن نبرد حسین علیه یزید را در مقطع سیاسی و اجتماعی مطرح ساختم. این یادگار معنوی که اینک در جامعه ما اشاعه ای وسیع یافته ، از آن ایام است.شاید به شیوه همه راویان من نیز حوادث حیات خود را بیهوده بزرگ می بینم. به هر جهت قصد غلو یا انکار در میان نیست. و ” الاعمال بالنیات”.
احسان طبری ، ۱۳۵۸، دهه نخستین ، انتشارات آلفا ، تهران.
لازم به توضیح است که این مطالب را احسان طبری ، آنگونه که در پایان کتاب آمده است ، در زمستان ۱۳۵۴ به نگارش در آورده و این کتاب در سال ۱۳۵۸ ، در تهران چاپ شد.
به نظر شما ، این خصیصه مشترک میان لنینیسم و خمینیسم نیست ؟
اگر نیست ، پس آیا مذهب یک ابزار برای پیروزی سیاسی حزب و سازمان بود؟
یا اینکه این مصداق شعر ناصرخسرو است که می گفت :” چون نیک نگه کرد و پر خویش بر او دید
گفتا رکه نالیم که از ماست که بر ماست”
در اینجا ، به آنچه که احسان طبری ، در کتابهای خویش همانند :” برخی بررسی ها در باره جهان بینی ها و جنبش های اجتماعی ” یا در :” نوشته های فلسفی اجتماعی جلد یک و دو ” در مورد ستایش از شیعه و حسین و علی شریعتی و طالقانی نوشته است ، نمی پردازم.
و فقط اظهار می دارم که این نوع نوشته های احسان طبری ، و یا تعریفی ذهنی گرایانه که امیر نیک آیین از ماده در کتاب :” ماتریالیسم دیالکتیک ” نموده است ، خصیصه هائی بود که رهبران حزب میان شیعه و لنینیسم قائل شده بودند.
و گرنه چه دلیلی دارد که تعریف ماده در نظر حزب توده ، با تعریفی که ابن سینا بعنوان یک مسلمان (۱) در کتاب :” الاشارات و التنبیهات ” جلد اول ارائه می دهد یکی باشد؟
آیا اینها خصیصه مشترک لنینیسم و خمینیسم بود ، یا اینکه هموار کردن جاده برای تز راه رشد غیر سرمایه داری در کشورهای مسلمان؟ و استفاده ابزاری از دین و مذهب ، و افتادن در چاهی که خود کنده است؟

———————————–
(۱)– برخی از پژوهش گران فلسفه و منطق ، همانند آ. ماکوولسکی در کتاب تاریخ منطق ، معتقدند که ابن سینا در میان ماتریالیسم و ایده آلیسم در نوسان بود.

باسلام و دوستی به کامنت نویسان ارجمند. من خوشحالم که می بینم کامنت ها از سطح تأئید و تکذیب خشک و خالی، دارد به نقد و نظر پیرامون اندیشه هائی در متن ارتقاء می یابد. در همین نوبت ۶ با کامنت هائی روبرو هستیم که مضامین فوق العاده با اهمیتی را طرح و در بارۀ آن حرف زدند. دیروز و امروز فکر میکردم آیا بهتر نیست که من در جواب کامنت ها، بجای حاشیه نویسی، در درون متن هائی که می نویسم، یاد و نقلی از آنها بیاورم،و کیفیت ارتباط انان را با اندیشۀ خودم و نیز نقش و سهمی را که در بسط و تکامل و بهتر کردن متن دارند یا می توانند داشته باشند، با حرمتی که شایسته آنند بنویسم و مورد تائید و تأکید قرار دهم؟ خوبی و ارزش بزرگ بکارگیری این تکنیک این خواهد بود که متن مرا از یک صدائی به چندصدائی فرا می رویاند و به ان ارزش مسئولیت و باراجتماعی افزون تر می بخشد!

حالا که پنجرۀ کامنت را باز کردم وسوسۀ این را دارم که به یک سوءبرداشت و تعبیر بغایت نادرستی که از اندیشه من شده، فی المثل آن طور که عالی جناب رعیت نوشته؛ کسی … یعنی من! بله نوشته اند: « کسی که لنینیسم را با آنچه خمینیسم نامیده یکی بداند»، من کی چنین حرفی زدم؟ نوشته ام حاضر آماده است و هنوز گم و گور نشده، من نوشتم: « لنینیسم و خمینیسم در خصیصه هائی اشتراک دارند:». این که معنایش یکی شدن نیست! دو شخص یا دو نظرگاه می توانند در خصیصه هائی اشتراک داشته باشند، بی آن که یکی شده، یعنی موجودیت و هویت مستقل خود را از دست داده باشند . در بخش دوم فصل ۶ بیشتر خواهم نوشت و بقول مهرداد که بدرستی وبا نازک بینی نوشته؛ « عبارت “لنینیسم و خمینیسم در خصیصه هائی اشتراک دارند” پیش شرط هر گونه برخورد نقادانه با گذشته چپ میباشد که دیگر چپ ها از پذیرش و بیانش هراسانند. تصور میشود منظور آقای جمشید از “خمینیسم” اطاعت بی چون و چرای لنینیست های ایرانی دنباله رو خمینی یعنی طیف توده ای – اکثریتی است.»… حکماً جماعت توده ای – اکثریتی ؛ چیزی از جذبه های لنینی را در خمینی دیده و احساس کرده بودند که پیروی و دنباله روی از او را پذیرفتند. بهتر است حرف رفیق کارگر کمونیست را در گوش داشته باشیم و برویم به مقاله بعدی.

اگر مشی اکثریت لنینیستی بود، چرا مثل لنین شعار تبدیل جنگ ارتجاعی به جنگ داخلی را ندادید؟
چرا برعکس لنین مردم و هواداران را به شرکت در جنگ و گوشت دم توپ مرتجعین شدن تشویق کردید؟ اگر کسی پیکار و اقلیت را به لنینیسم متهم کند حرف پذیرفته تری زده است.
سازمان فدایی که در ضربات سال ۵۵ تا مرز انحلال پیش رفت پس از انقلاب با اقبال میلیونی خرده بورژوازی غیرمذهبی مواجه می شود که توان و امکانی برای سازماندهی آن ندارد و طبیعتا” به تسخیر آن نیز در می آید. اقای فرخ نگهدار فقط نوک و شاخص این کوه یخ است. آرمانگرایی قهرمانانه فداییان اولیه طبیعتا” برد معینی دارد، اگر انقلاب نمی شد احتمالا این سازمان در نقد مشی چریکی منحل می شد و حالا با هجوم روشنفکران به نوع دیگری منحل شده است. علت مادی این است که توان تئوریک و پایگاه توده ای فدایی اکثریت جایگاه چپ و رادیکال ندارد بنابراین چه اقدامی طبیعی تر از وصل شدن به جناح سرمایه داری و بنابر صورت ظاهر چپ چه جناحی طبیعی تر از سرمایه داری شوروی و عامل بومی اش حزب توده؟
لنینیسم البته یک تئوری دیکتاتوری و و یک سیستم ضد خرد جمعی است ولی ماهیت ضعیف تئوریک و تشکیلاتی فداییان (و کمابیش تمام چپ آن دوره) را با تناقضات لنینیسم نمی توان توجیه کرد.

چپی که ضد امپریالیست نباشد اصلا چپ نیست اما اینکه این به شعار اصلیش و در مواردی به تنها شعارش تبدیل شود و تحت این عنوان با ارتجاعیترین عناصر سازش کند البته سازش که چه عرض کنم در حقیقت به برتری آن لبیک بگوید تعریف کاملی از فرصت طلبی راست است که در راس حزب و سازمان لانه کرده بود و منتظر فرصتی تاریخی برای بروز خود بود.انقلاب ۵۷ این فرصت را به این عناصر در حزب و جریان سفارت این هدیه را به آنها درسازمان داد.
نمونه دیگر این اپورتونیسم همین مواضع آقای طاهری پور است که چون خودش دیگر اعتقادی به امپریالیسم ندارد مواضع ضد امپریالیستی خمینی را با لنین یکسان جلوه می دهد!

سلام آقای طاهری پور قبلاً هم گفتم نام جاودان دوجنبه دارد مثبت که ماندگار تاریخ بهدنبکی است ومنفیدکه به عکس توام بالعن.من چشمت که ازان نسلیم وافتابدما لب پشت بام دیگر ملاحظه کاریچه سود حتی اگرنقشی دران انحرافات که به قیمت جان وامید نسلی تمام شده بیایید صریح و روشن حتی باانتقاداز خود که اصلی است مارکسی برای پرهیزازخطا ،همه چیز را ساده نه بااستعاره بنویسی وبیادگار بگذارید.همانطر که شهامت بریدن از اکثریت را داشتید. تندرست باشید

آقای جمشید طاهری پور آنطور که الان پس از چهاردهه صحبتش را بمیان کشیده ای دو حالت دارد یا ما اعضا و هوادارن سازمان را هالو میدانی که الان می گویی اعلامیه را یک نفر و تنها فرخ نگهدار نوشته است ! یا اینکه هنوزاز پذیرش صادقانه نقش خودو سایر رفقای مرکزیت در انحراف سازمان و انداختن آن به وادی خطای فاحش در سیاست و ایدئولوژی طفره میروی ! کدامیک است ؟ ما را به قتلگاه رژیم فرستادید و خود به عافیت گریختید .بعد می فرمایید که کسرایی چنین گفت و چنان؟ میخواهید باور کنیم که آن واگویه ی کسرایی درست است؟ از رهبران حزب توده ایران هنوز کسانی هستند که با باوری جدی می گویند ما به خط ضد امپریالیستی خمینی باور داشتیم نه به جنایات واستبداد و چه و چه! بد نیست کتاب دوجلدی آقای عمویی را بخوانید تا ببینید که چطور حمایت از خمینی را توجیه می کنند! در این کتاب ما فدائیان بیسواد معرفی میشویم و صرفا به حاطر چیزی انکار ناپذیر ما را به وحدت فراخواندند و آن توده ی وسیع اعضا و هواداران بودو خیال می کردند که این نیرو می تواند به سود توازن قوا با طرف مقابل کارآمد باشد و خب بسیار طبیعی بود آن حزبی که در و پیکرش به واسطه پذیرش مشی راه رشد غیر سرمایه داری بروی هر کس و ناکسی باز بود چنان مغلوب دشمنی که اورا دوست می پنداشت شود.
آقای جمشید طاهری پور شما لنینسیم را با خمینیسم یکی میدانید ! کاملا حق با شماست چون لنین را از زبان حزب توده شناختید و به نادرستی مشی توده ایها باور نداشتید . امروز اگر کسی لنینیسم را می فهمد آنرا در سپهر انقلاب اکتبر تا مقطعی که سیاست نپ را پیش روی حزب گذاشت درک می کند و به آن هم نقد های مثبت ومنفی دارد اما شما لنینیسم را به استالنیسم پیوند خورده ی تئوریزه شده توسط حزب توده یاد گرفتید و طبیعی است که امروز از آن ور بام بیفتید .
آقای جمشید طاهری پور شما حتی بدنه سازمان خود را که رهبری آن را در تصرف داشتید نمی شناختید! بدنه سازمان با خیلی از سیاست های شما مخالف بود در مورد افغانستان مشکل داشت در مورد جبهه پایداری عراق و سوریه سوالات پاسخ داده نشده داشت ! در مورد موضوع کشتار رفقای ترکمن هزاران سوال داشت و با خون دیده از رفقای شهید نام می برد و شما چه کردید . خروار خروار کتاب های انتشارات حزب توده را با پول همان کارگری که نه به اندازه حق عضویت بلکه بیشترین مقدار از حقوق ماهیانه اش را به سازمان میداد خریداری می کردید تا گذشته ی حزب توده را از ذهن اعضاو هواداران بهشکل مطلوبی بازتولید کنید واقعا این چیزها را نمیدانی یا خودت را به کوچه ی علی چپ زده ای ؟
آقای جمشید طاهری پور در کمسیون های مشترک وحدت بین حزب و سازمان رفقای کارگری با رفقای حزبی نشست داشتند و در هرجلسه تا آنجا که ما مطلعیم به دلیل اشراف رفقای فدایی به محل کار و تولید تمامی رهنود ها را در جلو پای رفقای توده ای قرار میدادند ولی آنها شکایت به مقامات حزبی خود می بردند که رفقای فدایی لیبرال هستند! میدانید چرا چون با گماشته های خمینی در کارخانه نمی توانستند همنوا شوند ! چرا چون شما باور نداشتید معدل شناخت ودانایی اعضا و هواداران سازمان به مراتب بالاتر بود.این را در بین دانشجویان و دانش آموزان و پیشگام در برابر سازمان جوانان هم داشتیم و در همه کمسیون های وحدت واحد های سازمانی با سازمان های حزبی /
آقای جمشید پور این حرفها اتفاقا نه بنا به ادعای شما گه می گویید :«در این مورد نیز باید تأکید کنم که نقد آکادمیک شیوۀ کارم نیست بلکه می‌کوشم با اسالیب شناخت شناسی تجربی، بر پایه اثر و عمل آنها، یعنی نتایج فعالیت سیاسی و اجتماعی سازمان اکثریت، و عبرت های تجربۀ ایدئولوژیک – سیاسی زیستۀ خود، آنرا نقادانه باز نمائی کنم..»نیست شما در هردو مورد مشکل داشته و دارید !
همین الان را بنگرید و این تجاوز آشکار روسیه به اوکراین گرچه مرکزیت حزب این حمله را محکوم می کند کاش بودید و می دیدید که همان اعضا و هواداران حزب که کوچکترین نقدی را به کیانوری و طبری و دیگران به عوامل امپریالیسم نسبت می دهند چگونه وچرا در موضع دفاع از روسیه حتی حاضر نیستند از شعار صلح و سازماندهی کمپین های اعتراضی علیه جنگ دفاع کنند وهمین حالا هم با همان نگاه دفاع از ضدیت خمینی با امریکا، پوتینسیم را تبرئه می کنند . لابد نوشتجات آنها را خوانده اید !
شاید شما با فرخ نگهدار تفاوت داشته باشید اما با او بودید و اورا نقد نمی کردید و بگذار یک تجربه تلخ را برایت بازگو کنم . در مقطع جدا شدن ۱۶ آذری ها از سازمان رفقای مرکزیت؛ راه افتاده بودند در شهر ها و استان ها تاجلو تکه پاره شدن سازمان را بگیرند . اقای بهزاد کریمی یکی از این رفق ا بود که برای کوچک جلوه دادن این اتفاق تلاش می کرد منشعین را بیسواد و ناتوان جلوه دهد . او می گفت به رفیقی بنام اسکندر گفته است :« رفیق اسکندر اینها تورا برده اند و به تو مسوولیت نوشتن اساسنامه را واگذار کرده اند در حالیکه می دانند تو از اساسنامه هیچ نمیدانی ! رفیق دارند خرت می کنند “. من غذر خواهم که این عبارات را دقیقا همان شکل که بود بیان کردم ولی این جملات چهار دهه پیش گفته شده و هنوز درهمانطور در ذهن من فدایی باقی مانده است و شاید لازم بود روزی بیان شود !
از این روایات بسیار است و نمیتوان از آن درگذشت هیچگاه فراموش نخواهیم کرد که فرخ نگهدار درجواب نقد خانه ی کارگریها که روحانیت را کاست میخواندند و گفته بودند صدای پای فاشیسم می آید؛ در جزوه تئوریک آن زمان که اتفاقا “به پیش ” نام داشت نوشته بود: « اینها (منظور راه کارگر ) سُر سُر نعلین ملایان را با چکاچک پوتین اس اس ها اشتباه گرفته‌اند» شاید شما فراموش کرده اید ولی این عبارت بسیار مورد توجه و نقد های گوناگون شد . گروهی که به شیوه نگارش ادبی فرخ آفرین می گفتند نیز نمی توانستند از این نگاه سردستانه به آرایش طبقاتی از یک سوو اقتدار سیاسی که خمینی به آن دست یافته بود بی توجه بمانند!
هرچند آب رفته به جوی باز نمی گردد اما بیایید یکبار هم که شده با خود صادق باشیم و هر کس در هرسطحی از مسوولیت سازمانی بپذیرد که تاچه اندازه در ویرانی یک سازمان بزرگ و معتبر که می توانست گذشته ی پرخون و قداکارانه اش را به مسیر آینده ای پر افتخار و تاثیر گذار در جنبش طبقه کار و زحمت ادغام کند و به دام حزبی که مملو از خطاهای فاحش سیاسی بود در نغلطد .نقش داشته است.
امروز متاسفانه چپ ایران بسیار پراکنده است و این اشکالات در سایر نحله های چپ نیز هست آنها هر کسی را که پیشینه‌ی اکثریتی دارد به خاطر خطاهای فاحش شما طرد می کنند و در حالیکه آنها هم سهمی در این فروماندگی در گذشته های خطاآمیز خود داشته و دارند . اگر در اکثریت موضوع بر سر پذیرش راه نادرست حزب توده بود حداقل چون سایر جریانات چپ به رفبق کشی در کردستان و فرورفتن در کام صدام خبری نبود . این را از این بابت نقل می کنم تا همه ی چپ ایران را متوجه این نکته سازیم که این چپ در کلیت خودش اسیب دیده است و دچار خطاهای گوناگون بوده است و حالا همین چپ وظیفه دارد به شکل درستی خود را بازسازی کند . ایا چنین خواهد شد ؟ شاید به عمر رفته ی ما کفاف ندهد ولی باور به دیالک تیک و تکامل و اعتقاد به ذهن های خلاق ونقاد چپ مارکسیسم که باور دارد نجات بشری در درجه نخست در قدرت یابی مردم به ویژه کارگران و زحمتکشان و فرودستانی‌است که گام‌های پیشروی آنها برای نیل به عدالت، برابری و آزادی بر مبانی و ارزش‌های سوسیالیستی استوار است.و شیوه کارآمد بدیل سوسیالیستی با بهره مندی از آموزه های مارکس _لنین و همه پیشگامان انقلابی دوران گذشته تا کنون شکل می گیرد. و به رغم همه‌ی دشواری‌های انطباق خلاق این آموزه ها، با شرایط هردم تحول یابنده دوران ما، می تواند در فرایند تحولات عمیقِ اجتماعی به خلق انقلابات بی بازگشت انجامد و رهایی بشریت را رقم زند.؛ غیر ممکن و دور از دسترس نخواهد بود