جمعه ۱۰ فروردین ۱۴۰۳

جمعه ۱۰ فروردین ۱۴۰۳

تولد چارلی چاپلین: بازبینی «دیکتاتور بزرگ»

چارلی چاپلین در نقش دیکتاتور هاینکل در «دیکتاتور بزرگ»

این ماه، ۱۶ آوریل، صد و سی و سومین سالگرد تولد یکی از نمادین ترین هنرپیشه های تاریخ مدرن، چارلی چاپلین است. زندگی حرفه ای چاپلین بیش از ۷۵ سال، از دوران کودکی او در دوران ویکتوریا تا اواخر دهه ۱۹۷۰ را در بر گرفت.

چاپلین از دوران صامت سینما تا فیلم‌های ناطق (فیلم‌هایی با دیالوگ گفتاری)، شخصیت‌های به یاد ماندنی مانند «ولگرد» خلق کرد که بر دنیای فیلم امروز تأثیر گذاشت. به نظر می‌رسد در این دوران پرآشوب سیاسی کنونی، برجسته کردن چاپلین با بازنگری شاید یکی از تأثیرگذارترین آثار او که امروز نیز به طرز آشکاری موضوعیت دارد، مناسب است. دیکتاتور بزرگ، فیلمی که آدولف هیتلر فاشیست را به تمسخر می‌کشید، وقتی ۸۲ سال پیش اکران شد، اثری قدرتمند بود. متأسفانه اکنون، در سال ۲۰۲۲، جامعه هنوز با درس هایی دست و پنجه نرم می کند که فیلم سعی کرد به جهان بدهد.

پوستر دیکتاتور بزرگ

دیکتاتور بزرگ یک درام کمدی به نویسندگی، کارگردانی، تهیه کنندگی و با بازی چارلی چاپلین است. این فیلم همچنین اولین فیلم بلند و کامل چاپلین است. داستان فیلم درباره یک سرباز یهودی است که در جنگ جهانی اول هنگام جنگ برای قدرت های مرکزی (امپراتوری آلمان، اتریش-مجارستان، امپراتوری عثمانی و پادشاهی بلغارستان) مجروح و در نهایت دچار فراموشی می شود.

او به مدت بیست سال در بیمارستان می‌ماند و نمی‌داند که بعد از پایان جنگ، در آن طرفی که در آن می‌جنگید، یک رژیم فاشیستی تحت رهبری بی‌رحمانه آدنوئید هاینکل (همچنین با بازی چاپلین) به قدرت رسیده است. در کشور خود Tomainia این سرباز تلاش می کند تا زندگی خود را به عنوان آرایشگر در محله مسکونی سابقش از سر بگیرد، اما با خشونت به او اطلاع داده می شود که هر کس که آریایی (به اصطلاح نژاد سفید خالص) نباشند، شهروند ثانویه ای است که در دوران رژیم فاشیست جدید حقوق اندکی دارد یا اصلا حقوقی ندارد.

این فیلمی است که به صراحت آدولف هیتلر و حزب نازی را که در دهه ۱۹۳۰ و ۱۹۴۰ در آلمان قدرت داشتند، هدف قرار می دهد. پیش از این در فیلم هایی مانند You Nazty Spy ساخته ی Three Stooges و یک فیلم آلمانی به نام The Testament of Dr. Mabuse ساخته فریتز لانگ. اشاره های به هیتلر وجود داشت، با این حال فیلم بلند چاپلین فیلمی است که در سینماهای آمریکا و سراسر جهان سروصدای زیادی به راه انداخت.

در آن زمان چاپلین شاید یکی از بزرگترین ستاره های شناخته شده سینما در جهان به حساب می آمد، بسیار قدرتمند بود و مقدار زیادی از پول خود را صرف ساخت این فیلم کرد. اما برای درک اهمیت دیکتاتور بزرگ، درک کار و سیاست مردی که آن را خلق کرد مهم است.

چاپلین مردی بود که دوران کودکی اش سرشار از فقر و مبارزه بود. او از زمانی که تنها هشت سال داشت در خانه های لندن رفت و آمد و خانه شاگردی می کرد. کارگاه‌ها مکان‌هایی بودند که در آن ها کسانی که نمی‌توانستند زندگی خود را تامین کنند، تحت شرایط اغلب سخت و سرکوبگرانه برای کار و زندگی به آن جا فرستاده می‌شدند. چاپلین در زمانی که نوجوان بود، وارد صحنه نمایش و تجارت نمایشی شد. این امر زندگی او را در مسیر شهرت، ثروت و بعدتر جنجال قرار داد.

چاپلین در ابتدای شهرت خود در سینما، شخصیت معروف ولگرد را ساخت و تکامل داد. این شخصیت نمادی از یک مرد کارگر روزمره بود که تلاش می کرد تا به نوعی “رویای آمریکایی” دست نیافتنی دست یابد. ولگرد، مردی فقیر و کارگر بود که اغلب با صاحبان قدرت که به دنبال سرکوب و ضرب و شتم کسانی بودند که ثروتمند و صاحب قدرت نبودند، درگیر می شد.

 این موضوع شاید برجسته ترین موضوع در فیلم کمدی صامت او در سال ۱۹۳۶ به نام «عصر جدید» باشد. در عصر جدید، شخصیت ولگرد چاپلین یک کارگر کارخانه خط مونتاژ است که نمی تواند استراحت کند. او که در دوران رکود بزرگ زندگی می‌کند، از استرس دائمی کار در کارخانه ای با استراحت بسیار کم تحت فشار مداوم کار، در نهایت دچار یک فروپاشی می شود که او را به بیکاری می کشاند. از آنجا می کوشد راه خود را از طریق مشاغل مختلف، حتی تظاهرات و اعتصابات کارگری بیابد. این همه فایده ای ندارد، او با آینده ای نامطمئن اما امیدوارکننده هنوز به مبارزه ادامه می دهد. این فیلم برشی از زندگی بود و چاپلین به مصیبت بزرگ کارگران در اوایل قرن بیستم پرداخت که نیروی کارشان تحت سیستم سرمایه‌داری صنعتی رو به رشد استثمار می‌شد.

پس جای تعجب نیست که محبوبیت فزاینده و گرایش چپ، او را در نوک حمله ی کسانی در ایالات متحده قرار داد که به شعارهای ضد کمونیستی و ضد چپ دامن می زدند. دیکتاتور بزرگ، نقد چاپلین از استثمار و ستم را به سطح جهانی برد.

شخصیت هاینکل به وضوح بازسازی ای از آدولف هیتلر است. دیگر شخصیت‌های فیلم نمونه هایی از افسران ارشد رژیم هیتلر هستند. شخصیت بنزینو ناپالونی بیانگر دیکتاتور فاشیست ایتالیایی بنیتو موسولینی است. در سرتاسر این فیلم کمدی کارهای احمقانه و بدی وجود دارد، اما طنز واقعی فیلم در مضحک بودن فاشیسم و ​​ظلم است. دیکتاتور بزرگ تقریباً طنز کاملی را می پروراند بدون اینکه خطری را که مردانی مانند هاینکل برای جهان به ارمغان می آورند کم اهمیت جلوه دهد.

یهودیان Tomainia به عنوان گوسفندان قربانی برای رهبری عمل می کنند که نمی توانند غذا و منابع پایدار فراهم کنند. بر هاینکل حرص، منیت و نفرت حاکم است. شخصیت آرایشگر ِ چاپلین (ولگرد) نمادی از انسان روزمره است که تلاش می کند دنیایی را که در آن رانده شده است، معنا کند. او با شخصیت هایی روبرو می شود که به روش خود سعی در مقاومت دارند.

این نوع قدرت درونی را شخصیت هانا با بازی پائولت، بازیگر یهودی، به نمایش می گذارد. هانا روحیه آتشینی دارد که به طور فیزیکی فاشیست ها را در محله یهودی نشین، جایی که او در کنار آرایشگر زندگی می‌کند، به وحشت می‌اندازد. در ظاهر، شخصیت او را می توان به سادگی به عنوان یک علاقمند به آرایشگر دید. اما او بسیار بیشتر از این است. او زنی است که علیرغم آن که در فقر زندگی می کند خود را خوشبخت می یابد زیرا به خاطر همسایگانش هنوز هم اراده ی مبارزه دارد، مبارزه با ظلم و بی عدالتی ای که شاهد آن است. او را می توان سمبلی از نقش اصلی زنان در مبارزه با انواع مختلف ستم، به‌ویژه ستم علیه زنان دانست.

تکان دهنده است وقتی در صحنه پایانی آرایشگر مشغول سخنرانی است – سخنرانی که اکنون یکی از مشهورترین سخنرانی های تاریخ سینما محسوب می شود – بیشترین تأثیر را بر هانا می گذارد، زیرا او با وجود دنیای جنگ زده به آسمان نگاه می کند. و به آن چه می تواند انجام بدهد، امیدوار است.

و چه سخنرانی پایانی قدرتمندی است. آرایشگر که با هینکل اشتباه گرفته می شود، مجبور به سخنرانی می شود. وقتی او در برابر میکروفون قرار می گیرد، شخصیت اغلب نرم او صدای خود را می یابد و مردم را جمع می کند. کل سخنرانی پویا است، اما برخی از سخنان به یاد ماندنی در آن وجود دارد که با توجه به زمان ارائه آنها به ویژه برجسته می شوند. مانند: “من می خواهم در صورت امکان به همه کمک کنم. یهودی، غیریهودی، سیاه پوست، سفیدپوست، همه ما می خواهیم به یکدیگر کمک کنیم.» توجه داشته باشید، این یک فیلم سینمایی مهم در دهه ۱۹۴۰ ساخته شده است، زمانی که یهودی ستیزی بیداد می کند و جیم کرو در ایالات متحده آمریکا زنده و سالم است.

جای تعجب نیست که جی. ادگار هوور، رئیس اداره تحقیقات فدرال (اف بی آی) در اواسط دهه ۱۹۴۰ چارلی چاپلین را آشکارا در لیست سیاه تعقیب قرار داد. گزارش ها حاکی است اف بی آی چاپلین را “بلشویک سالنی” نامیده و معتقد است او هوادار کمونیست ها است. هوور از اصل و نصب پدری علیه چاپلین استفاده کرد تا کمپین توهین آمیزی برای لکه دار کردن حرفه و وجهه عمومی این کمدین راه اندازی کند. چاپلین به دلیل اتهامات ساختگی از ورود مجدد به ایالات متحده خودداری کرد. او سپس بیانیه‌ای منتشر کرد که در آن گروه‌های ارتجاعی را به دلیل ایجاد فضای ناسالمی که در آن افراد لیبرال می توانند مورد آزار و اذیت قرار گیرند، محکوم کرد.

چاپلین به همین دلیل از بازگشت به ایالات متحده خودداری کرد و بقیه روزهای عمر خود را در سوئیس گذراند و در آن جا به ساختن فیلم ادامه داد. سال‌ها طول کشید تا تغییرات سیاسی پیش آید و کار چاپلین دوباره در ایالات متحده در مقیاس وسیع مورد قدردانی قرار گیرد. در سال ۲۰۲۲، جامعه ما نیاز زیادی به توجه به بسیاری از درس‌هایی دارد که آثار او، به ویژه دیکتاتور بزرگ تلاش کرد تا به ما بیاموزد.

پلت گدارد و چارلی چاپلین در «دیکتاتور بزرگ»

تمام جهان در تلاش است تا مظاهر دموکراسی را حفظ کند. در ایالات متحده، جنگ برای حقوق کارگران در جریان است. شکاف دستمزد بین فقیر و غنی در حال افزایش است، از اطلاعات نادرست هدفمند و سرکوب رأی دهندگان برای خفه کردن اراده توده ها استفاده می شود. سربازان به جنگ هایی که فقط سودشان به جیب سودجویان جنگ های مدرن می رود فرستاده می شوند تا بمیرند. یک کمپین تهاجمی از سوی جناح راست در این کشور برای محروم کردن زنان و جامعه LGBTQ از امنیت و حقوقشان وجود دارد. همه اینها را با تهدید فزاینده ایدئولوژی برتری طلبی سفیدپوستان و تروریسم داخلی ترکیب کنید، آن گاه یک بمب اجتماعی آماده انفجار خواهید داشت.

واضح است که ما قبلاً در همین جا ایستاده بودیم. سخنرانی آرایشگر در دیکتاتور بزرگ این را به ما نشان می دهد. یکی از تکان‌دهنده‌ترین بخش‌های گفتگوی او زمانی است که به قدرت مردم و هدف واقعی مردان حریص در قدرت می‌پردازد:

بیایید برای جهانی جدید بجنگیم، دنیایی شایسته که به مردان فرصتی برای کار و آینده و دوران پیری در امنیت بدهد. با همین وعده ها، وحشی ها به قدرت رسیده اند، اما دروغ می گویند. آنها به این وعده ها عمل نمی کنند و هرگز عمل نخواهند کرد. دیکتاتورها خود را آزاد می کنند، اما مردم را به بردگی می کشند.»

در زمان کنونی، ما صاحبان قدرت را داریم که وعده های زیادی می دهند اما کم عمل می کنند. ما سیاستمدارانی داریم که برای تصدی مناصب با هم رقابت می‌کنند و تلاش می‌کنند تمرکز کارگران را از سیستمی که سختی و استثمار را بیشتر می کند منحرف کنند. دستاوردهایی حاصل شده، اما هنوز باید کارهای زیآدی انجام شود. دیکتاتور بزرگ یادگار یک دوران فراموش شده نیست، بلکه بخشی از تاریخ زنده است که امروزه نیز اهمیت دارد. ما ممکن است هاینکل واقعی نداشته باشیم، اما سرمایه داران قدرتمندی داریم که اولویت اصلی آنها سود است و نه مردم، و به همین دلیل، ما و کره زمین در مسیر نابودی قرار داریم.

آرایشگر سخنان خود را با این جملات پایان می دهد: “بیایید برای آزادی جهان مبارزه کنیم، موانع ملی را از بین ببریم، حرص و آز، نفرت و عدم تحمل را از بین ببریم… سربازان، به نام دموکراسی، بگذارید همه متحد شویم. ”

هر چند روز تولید چاپلین است، اما این جامعه است که فرصت دارد از او هدیه بگیرد و این روایت سینمایی را در زرادخانه منابع ما قرار دهد تا به ما یادآوری کند که به مبارزه برای جهانی بهتر ادامه دهیم.

منبع: People’s World – این مقاله توسط سینا بهزادی برای اخبار روز ترجمه شده است

https://akhbar-rooz.com/?p=149885 لينک کوتاه

0 0 رای ها
امتیازدهی به مقاله
اشتراک در
اطلاع از
guest

0 نظرات
بازخورد (Feedback) های اینلاین
مشاهده همه دیدگاه ها

خبر اول سايت

آخرين مطالب سايت

مطالب پربيننده روز


0
افکار شما را دوست داریم، لطفا نظر دهید.x