در سالروز انقلاب فرهنگی که با هدف تصفیه و اسلامیزه کردن دانشگاه ها و با حمله وحشیانه به آن در اول اردیبهشت ۵۹ آغاز شد، جنگی همه جانبه بین دانشجویان و حکومت اسلامی آغاز شد که تا به امروز بی وقفه ادامه دارد
در طول این ۴۳، سال حکومت اسلامی همه عوامل و امکانات خویش را در راستای رسیدن به هدف بسیج کرده و از هیچ تلاشی در این زمینه فروگذار نبوده؛ از این رو به ایجاد تشکل های تصنعی دانشجویان مانند انجمن اسلامی، دفتر تحکیم وحدت حوزه و دانشگاه و نیز بسیج دانشجویی اقدام کرده تا با سازماندهی عوامل خویش در کنار نیروهای سرکوب رنگارنگ در دانشگاه ها بتواند حتی خصوصی ترین امور مربوط به زندگی دانشجویان را تحت کنترل خویش قرار داده و دانشگاه ها را به تسخیر درآورد.
از سوی دیگر اما دانشجویان با دست های خالی و بدون هر گونه امکانات با ایجاد تشکل های مستقل خویش و برپایی تجمعات اعتراضی و به طرق مختلف در مقابل قوانین ارتجاعی و دست و پاگیر حکومت ایستاده و به مقابله پرداخته اند. مبارزه ای که در نهایت به شکست سیاست اسلامیزه کردن دانشگاه ها انجامیده و اجازه تسخیر دانشگاه ها به جمهوری اسلامی را نداده است.
در این متن با آوردن نمونه هایی از این مبارزات تلاش شده بخشا چگونگی شکست حکومت در مقابله با دانشجویان به تصویر درآید. نمونه هایی از مبارزات نفس گیر دانشجویان با حکومت و قوانین اسلامی اش در دانشگاه ها، قوانینی به شدت ارتجاعی و عقب مانده که اهانتی است به شان و منزلت دانشجویان و انسان، قوانینی نظیر حجاب اجباری، تفکیک جنسیتی و بیشمار از این قوانین از جمله قوانین مردسالار و زن ستیزی که باعث وجود آزار جنسی بیشماری در دانشگاه ها شده است.
با ذکر این نکته که این اعتراضات تنها جزئی کوچک از مبارزات همه جانبه دانشجویان با حکومت اسلامی است به تشریح این نمونه ها می پردازیم.
الف: مبارزه با حجاب اجباری:
دانشگاه تهران – ۱۶ آذر ۱۳۸۵:
در این روز تعداد وسیعی از دانشجویان به فراخوان دانشجویان آزادیخواه و برابری طلب گرد هم آمده بودند تا به مواردی چون تبعیض جنسیتی در دانشگاهها، پادگانی بودن فضای دانشگاه اعتراض کنند. در جریان این تجمع دانشجویان پلاکاردهایی را حمل می کردند که روی آن نوشته بود «تبعیض جنسیتی محکوم است»، «آزادی برابری»، «دانشگاه پادگان نیست». این تجمع اعتراضی که به طور همزمان در چندین دانشگاه شهر های دیگر مشابه آن در حال اجرا بود، جان تازه ای به شرایط سیاسی آن زمان داد و فضای دانشگاهها را به شدت متحول کرد.
دانشگاه تهران – ۱۶ آذر ۱۳۹۷
در جریان تجمع باشکوه ۱۶ آذر در این دانشگاه، دانشجویان موفق شدند که یک تئاتر شورایی با محوریت مسائل و مشکلات زنان برگزار کنند. در پرفورمنس زیبای دانشجویان جمله مشخصی از یکی از بازیگران یعنی « من یک دانشجوی زن هستم…مرا بشنوید…» که با شوری بینظیر فریاد زده می شد، در خاطره ها ثبت شد. این تئاتر در حالی برگزار می شد که صدها دانشجو حلقه ای را تشکیل داده بودند و درون این دایره را به صحنه نمایش بدل کرده بودند.
دانشگاه تهران – ۲۳ اردیبهشت ۱۳۹۸
در این روز دانشجویان دانشگاه تهران با پیشقراولی دانشجویان زن به تجمعی گسترده علیه قوانین اسلامی در دانشگاه بویژه حجاب اجباری در مقابله با طرح “حجاب و عفاف” که از سوی مسئولین دانشگاه ارائه شده بود، برگزار کردند.
صدها نفر از دانشجویان در صحن دانشگاه با دادن شعارها و در دست داشتن پلاکاردهایی اعتراض خویش را به قانون ارتجاعی حجاب اجباری نشان دادند. شعارهایی که در این روز داده شده شعارهایی از قبیل «آزادی انتخاب حق مسلم ماست»، «دانشجو می میرد، ذلت نمی پذیرد» و «استثمار، بیکاری، حجاب زن اجباری» بود. همچنین دانشجویان پلاکاردهایی با نوشته هایی چون “نان کار آزادی حجاب اختیاری” “دانشجوی زندانی آزاد باید گردد” و همچنین عکس های دانشجویان زندانی و زندانیان سیاسی را در دست داشتند.
این اعتراضات به آمفی تئاتر دانشگاه نیز کشیده شد آنجا که وقتی یکی از دانشجویان حکومتی به ایراد سخن پرداخت دانشجویان با شعار “بسیجی بیا پایین بسیجی بیا پایین” به سخنان ایشان واکنش نشان داده و او را از صحنه به پایین کشیدند. حکومت نیز در مقابله با این تجمع نیروهای شخصی و غیر دانشجو را به دانشگاه فرستاده و آنها با شعار “الله اکبر” به حمله و ضرب و شتم دانشجویان معترض پرداختند.
دانشگاه نوشیروانی بابل – ۱۶ آذر ۱۳۹۸
تنها چند هفته بعد سرکوب خونین آبان ۹۸، شانزده آذر در دانشگاههای مختلف کشور اولین تجمع خیابانی درون جامعه ایران پس از آبان برگزار شد. در این میان تجمع پرشوری در دانشگاه نوشیروانی بابل برگزار شد که به جز اعتراض به کشتار آبان، مساله تبعیض علیه زنان و مشخصا اعتراض به حجاب اجباری در آن جایگاه ویژه ای داشت. در این تجمع پس از سخنرانی های کوبنده، دانشجویان حول یکدیگر حلقه زدند و شعارهایی علیه حجاب اجباری سر دادند از جمله «حجاب اجباریه، ستمگری کافیه» و «نه به حجاب اجباری»
دانشگاه تهران – پاییز ۱۴۰۰
در این روز جمعی از دانشجویان زن در پی مراسم فارغ التحصیلیشان عکسی بدون حجاب در مقابل درب دانشگاه تهران گرفتند که مورد توجه دانشجویان و بسیاری از مردم در فضای مجازی قرار گرفت و مورد تشویق بسیار واقع شد. در مقابل جمهوری اسلامی جمعی از چماقداران زن خویش را فردای آن روز به محل مورد نظر فرستاده و با انداختن عکسی با چادر و خواندن سرودی ارتجاعی که توهین به زنان بود واکنش نشان داد واکنشی که از طرف دانشجویان و مردم مورد تقبیح قرار گرفت.
ب: اعتراض به تفکیک جنسیتی:
دانشگاه تهران – فروردین ۱۳۹۰:
جمعی از دانشجویان ساکن خوابگاه های دانشگاه تهران روز دوشنبه ۲۹ فروردین ۱۳۹۰ در اعتراض به تفکیک جنسیتی سرویس های دانشگاه تهران در ایستگاه سرویس های این دانشگاه واقع در تقاطع خیابان طالقانی و قدس دست به تجمع اعتراض امیز زدند. در جریان این تجمع صدها تن از دانشجویان دانشگاه تهران در اعتراض به حرکت توهین آمیز مسئولان این دانشگاه در رابطه با تفکیک جنسیتی سرویس های دانشگاه تهران به کوی دانشگاه روز دوشنبه ۲۹فروردین با تجمع در محل ایستگاه این سرویس ها به این امر اعتراض کردند.
دانشگاه علامه و برخی دانشگاههای دیگر – آذر ۱۳۹۷:
در این روز تجمعی اعتراضی از سوی دانشجویان علامه بر ضد تفکیک و تبعیض جنسیتی در دانشگاه ها با شعار “تبعیض جنسیتی محکوم است محکوم است” به اعتراض به قوانین ارتجاعی حکومت در دانشگاه ها پرداختند.
همچنین در همین روز در بسیاری از دانشگاه ها با خواسته ها و اعتراضی مشابه تجمعاتی برگزار شد که از جمله آنها می توان به دانشگاه شریف، نیشابور، خوارزمی، بهشتی اشاره داشت. در دانشگاه دولتی قم نیز دانشجویان در اعتراض به “تفکیک جنسیتی” با دادن شعارهایی، سخنرانی حمید بابایی نماینده مجلس را ترک گفتند. از جمله شعارهای داده شده از سوی دانشجویان می توان به “تدبیر دولتمردان ستم علیه زنان” و “با تهدید با احضار ساکت نمیشیم این بار” اشاره کرد.
علم و صنعت – تیر ۹۸:
در این روز دانشجویان دانشگاه علم و صنعت به تفکیک سازی زنان و مردان در کتابخانه دانشگاه به وسیله پارتیشن های شیشه ای به مخالفت برخاستند و تجمع اعتراضی برگزار نمودند. در این اعتراضات دانش جویان پلاکاردهایی با شعارهایی از قبیل ” نه پادگان نه بنگاه درود بر دانشگاه” “دیوار را بردارید” “به شعور دانشجویان توهین نکنید” ” راه حل های شما مشکلات ماست” در دست داشتند.
خواجه نصیر – تیر ۹۸:
در تاریخ ۲۸ تیر ۱۳۹۰ دانشجویان دانشگاه خواجه نصیر به تفکیک جنسیتی در سلف دانشگاه اعتراض کردند. این دانشجویان پس از گرفتن غذا آن را بر زمین گذاشتند و این گونه اعتراض خویش را نشان دادند. این اعتراضات با دخالت ماموران حراست دانشگاه ناتمام ماند.
پ: برگزاری مراسم هشت مارس روز جهانی زن در دانشگاهها:
دانشگاه شریف – اسفند ۱۳۸۵
به مناسبت روز جهانی زن بنا به اعلام قبلی دانشجویان ددانشگاه شریف دست به تجمعه به منظور گرامی داشت روز جهانی زن و پاس داشت آزادی و برابری زدند. در ابتدای مراسم که در جلوی بوفه مرکزی دانشگاه شریف در راس ساعت ۱۲:۳۰ دقیقه آغاز شد دانشجویان با پخش سرود “ای زن ای حضور زندگی” و سرود یاردبستانی” همچنان که پلاکارد هایی که به همین منظور تهیه دیده بودند را بالا برده بودند این سرود ها را خواندند. بر روی پلاکارد های شعار های از قبیل: «آزادی و برابری»، «رهایی زنان رهایی جامعه است»، “لغو تبعیض جنسیتی»، «برابری کامل و بی قید و شرط زن و مرد» و «جنبش دانشجویی متحد جنبش زنان و جنبش کارگری» به چشم می خورد.
دانشگاه تفرش – اسفند ۱۳۸۵:
این تجمع از راس ساعت ۱۲:۳۰ روز سشنبه ۱۵ اسفندماه ۱۳۸۵ و به مناسبت ۸ مارس در مقابل دانشکده برق دانشگاه تفرش شکل گرفت. دانشجویان شرکت کننده در این مراسم پلاکارد هایی با مضامین : «آزادی هر جامعه را با میزان آزادی زنان آن می سنجند»، «تا رفع هر گونه تبعیض پیش به سوی ۸ مارس»، «انسان برابر انسان» و «من انسان هستم پیش تر از آنکه زن باشم» در دست داشتند. در این مراسم یکی از دختران دانشجو به بیان مشکلات زنان و همچنین مشکلات دانشجویان زن دانشگاه تفرش پرداخت. در پایان بیانیه دانشجویان برابری طلب و آزادی خواه دانشگاه تفرش نیز قرائت شد.
دانشگاه اصفهان – اسفند ۱۳۸۶:
مراسم گرامیداشت روز جهانی زن ، ۸ مارس ، ظهر روز سه شنبه در دانشگاه اصفهان برگزار شد. در این مراسم که با حضور دانشجویان آزادیخواه و برابری طلب برگزار شد دو تن از دانشجویان به سخنرانی پرداختند و تبعیض های جنسیتی را محکوم کردند. دانشجویان پلاکارد هایی با عناوینی چون : «جهان دیگری ممکن است» ، « برابری، آزادی ، هویت انسانی » ، «قرارهای صادره برای دانشجویان را لغو کنید» ، « صدور حکم اعدام برای فعالین مدنی محکوم است » در دست داشتند.
دانشگاه آزاد قم – اسفند ۱۳۸۹
در پی فشارهای روزافزون بر دانشجویان در دانشگاه آزاد قم از طرف حراست این دانشگاه بعد ازظهر روز ۱۷ اسفندماه دانشجویان این دانشگاه در اعتراض به شرایط موجود دست به تجمع زدند. از ساعت ۱۴:۳۰بعد ازظهر یکشنبه، عده ای از دانشجویان دختر این دانشگاه آزاد قم به مناسبت هشتم مارس، روز جهانی زن و به صورت خودجوش در مقابل ساختمان دانشکده علوم انسانی در پردیسان جمع شدند. پس از مدت کمی پسران نیز در پی حمایت از دانشجویان دختر به ایشان پیوستند و بر این اساس لحظه به لحظه به تعداد حاضرین افزوده می شد. دانشجویان که ابتدا با سکوت اعتراض خود را به رفتارهای نامناسب حراست دانشگاه خصوصا در جلوی درب ورودی اعلام می کردند.
دانشگاه علامه – اسفند ۱۳۹۹
به رغم تعطیلی دانشگاهها به دلیل شیوع کرونا، در جریان این تجمع اعتراضی به مناسبت روز جهانی زن که روبروی درب اصلی دانشگاه علامه برگزار شد، دانشجویان پلاکاردهایی را با خود حمل می کردند که روی آنها نوشته شده بود: «خروش امسال زنان، برابری معیشت است و درمان»، «حق انتخاب آزادانه پوشش»، « دربند تبعیضیم بیایید برخیزیم»، «همبستگی زنان علیه نابرابری، فقر و خشونت»، «خشونت و تبعیض علیه زنان در خانه و محل کار توامان» و«آزادی، برابری، سقط جنین اختیاری»
ت: اعتراض به آیین نامه های انضباطی:
در راستای بازگشایی دوباره دانشگاه ها پس از دو سال و در فروردین ۱۴۰۱، به دلیل شیوع بیماری کرونا آیین نامه ای انضباطی در دانشگاه تهران از طرف مسئولین دانشگاه ارائه شد که به اعتراضات وسیع دانشجویان در فضای مجازی همراه شد. در این اعتراضات دانشجویان در فضای مجازی اعتراض خویش را به قوانین و مقررات محدود کننده اسلامی در دانشگاه ها و خوابگاه ها اعلام و خواستار لغو این آیین نامه از سوی مسئولین دانشگاه شدند.
ث: اعتراض به آزار جنسی در دانشگاه ها:
دانشگاه زنجان – مرداد ۱۳۸۷:
تعدادی از دانشجویان با هماهنگی قبلی که انجام دادند، در جهت ثابت کردن فساد اخلاقی معاون اجتماعی دانشگاه زنجان در حالی که در حال تعرض به یک دختر دانشجو بود با دوربین فیلمبرداری وارد دفتر او شده و او را در آن وضعیت به تصویر کشیدند. دانشجویان در پی اعتراض به این رسوایی دست به اعتصاب و تحصن چند روزه زدند. اما در نهایت چند روز بعدتر دانشجوی دختر قربانی تعرض که شاکی پرونده بود از سوی دادستانی به اتهام داشتن رابطه نامشروع دستگیر شد.
پیوند دانشجویان با جنبش می تو – تابستان ۱۳۹۹:
همزمان با شدت گرفتن کارزار می تو و انتشار وسیع روایتهایی از آزارها و تجاوزهای جنسی علیه زنان، دانشجویان و فعالین دانشجو نیز نقش به سزایی در شبکه های اجتماعی ایفا کردند. این دانشجویان تلاش کردند که با به اشتراک گذاشتن تجربیات و روایات خود از آزارها و تجاوزهای جنسی، اولا وسعت چنین آزارهایی را در دانشگاه و مدرسه به تصویر کشند و ثانیا بر ضرورت مقابله و مبارزه با این شرایط تاکید کنند.
این نمونه ها از تقابل جمهوری اسلامی و دانشجویان نه تنها نشان دهنده شکست و عدم کسب نتیجه دلخواه جمهوری اسلامی در اسلامیزه کردن دانشگاه ها که هدف انقلاب فرهنگی بوده، هست بلکه نفرت و انزجار روزافزون دانشجویان نسبت به حکومت و قوانین اسلامی و پیشروی هر روزه آنان در دانشگاه ها را به اثبات می رساند. پیشروی که تاثیری بسزا در شکست عمیق فرهنگی جمهوری اسلامی در جامعه داشته و کمک شایانی در مقابل جامعه و حکومت و پیشروی جامعه در مقابل حکومت داشته و دارد.
از این روی، دانشجویان جدید الورود که به ویژه پس از شیوع کرونا وارد دانشگاهها شده اند، می بایست نقش و تاثیر مبارزات پیشین جمعی و متشکل دانشجویان در تغییر مناسبات درون دانشگاهها را مد نظر قرار دهند. چرا که این تجربیات دانشجویان در سالهای گذشته به خوبی نشان می دهد که چگونه باید از طریق فعالیت متشکل و جمعی در برابر حکومت اسلامی و قوانین قرون وسطایی آن در دانشگاهها مقابله کرد.
منبع :
دانشگاه سنگر آزادی و برابری، بر اساس گزارشات منتشر شده از سوی خبرگزاری ها و همچنین بر مبنای گزارشات رسانه های مستقل دانشجویان معترض در سالهای گذشته
