کجاست آزادی؟ (یادداشت هائی پیرامون گذشتۀ ناتمام (۶) -۲) – جمشید طاهری پور

نقد رادیکال این آموزه ها که در شعار: (مرگ بر امپریالیسم جهانی بسرکردگی امپریالیسم آمریکا) راهبردی در باز ماندن از پیکار واقعی در سوق کشور به آزادی و دموکراسی و پیشرفت بودند، وقتی اصالت دارد که از جایگاه منافع رشد اقتصادی – اجتماعی کشور، زندگی بهتر برای مردم و در مسیر دست یافتن در ایران به دموکراسی و جهان بهتر و عادلانه، به عرصه آورده شود

پیش خوان صلح

همه احزاب بزرگ و کوچک در آلمان به حزب جنگ تبدیل شده – اند! صدای آنان در من ترس و وحشت بر می انگیزد با یک حسی از نومیدی در باره برپائی صلح! حالا که این سطرهای را می نویسم، تلویزیون از اجلاس  ” کنفرانسِ اوکراین ” که در پایگاهِ نیروهای هواییِ آمریکا در منطقه‌ی رام اشتاین در آلمان در جریان است، تجلیل می‌کند. این اجلاس به دعوت آمریکا و میزبانی وزیر دفاع آن کشور، وزرای دفاع کشورهای عضو ناتو و برخی از هم پیمانان آمریکا و نیز وزیر دفاع اوکراین را در خود گرد آورده تابرای فرستادن جنگ ابزار های بیشتر و از آن جمله  تانک، سلاح های سنگین و دور برد به اوکراین، راههای تازه‌ای پیدا کنند.

 سمت و سیاست دولت آمریکا بجای بهره گیری از دیپلماسی صلح، بمنظور  یاری رساندن به پایان یک جنگ محلی، تدارک در برپائی یک جنگ جهانی است! کنفرانس اوکراین چه بسا گامی در این مسیر است! رئیس جمهور آمریکا رهبری این سمت و سیاست را بر عهده دارد و این نامش نه کمک به مردم اکراین، بلکه جنایت علیه بشریت و خیانت بزرگ به مدنیت جهان است.

 تجاوز نظامی به کشور اوکراین، و ویرانگری سرزمینی و کشتار مردم با طراحی و تصمیم ولادمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه، آن دریدگی و لطمه بزرگ به میراثهای مدنی و تمدنی بعد از جنگ جهانی دوم بوده است که بر آتش تجاوز و جنگ دمید و این استعداد بی اعتنائی و بی‌حرمتی به صلح  را در جهان در جنین جایگاه گسترده نشاند!

من از خود می‌پرسم که این استعداد جنگ خواهی از کجاست؟ چه چیزی در انسان‌ است که او  را جنگ خواه می‌کند و این استعداد گریز او را از صلح، در جانش می پرورد و نیرومند می کند؟ و درست هنگامی که به آن بیشترین نیاز است، از سکوی مدنیت بشریت پایین می‌کشد و از فهرست مطالبات حقوق بشری بیرون می اندازد!؟ ایکاش این پاسخ طنینی بلند داشت،پاسخی که می گوید:

این چیز گرایش به اقتدار است! اقتدار گرائی آن زمینی است که نیزۀ جنگ در آن می‌روید و بلند می شود!

***

لنینیسم و خمینیسم در خصیصه هائی اشتراک دارند: لنین روسیه را در تکامل تاریخی آن به بیراهه کشاند و خمینی گردونۀ تکامل تاریخی جامعه ایران را به عقب کشید، اما هردو مغلوب حرکت به پیش تاریخ شدند، و در پستوی موزۀ آن طعمۀ موش تاریخند!

  بازنمائی های تیره

آنچه که در باره نسبت میان لنینیسم و خمینیسم  اندیشیده بودم، با برداشت اشتباه تنی چند از خوانندگان رو برو شد و به سوء تفاهم هائی دامن زد، که امیدوارم با توضیحی که در  صفحۀ کامنت های بخش اول گذاشتم، برطرف شده باشد؛

 («لنینیسم و خمینیسم در خصیصه هائی اشتراک دارند:». این که معنایش یکی شدن نیست! دو شخص یا دو نظرگاه می توانند در خصیصه هائی اشتراک داشته باشند، بی آن که یکی شده، یعنی موجودیت و هویت مستقل خود را از دست داده باشند.)

چون این سوژه از  مضامین کلیدی یادداشت‌های منست، بخش دوم فصل شش را با شرح و بسط بیشتر آن شروع می کنم:

از خصیصه های مشترک لنینیسم و خمینیسم، دشمنی ستیزجویانه علیه لیبرالیسم  است. دو رخداد در این باره بسیار گویاست:

• طرح خمینی در اشغال سفارت آمریکا و اجبار بازرگان به استعفا و سقوط دولت او، که گفت، انقلابی بزرگ‌تر از انقلاب اول است و دیدیم حکومت اسلامی، هدف بود!
• استراتژی لنین  که کودتا علیه دولت لیبرال کرنسکی را، با هدف جهش از انقلاب دموکراتیک و برپائی انقلاب سوسیالیستی، پیروزمندانه سازمان داد.  

 استراتژی لنین و طرح خمینی از نظر معناشناسی سیاسی؛ وجوه اشتراک بنیادین دارد؛ هردو مصادیقی از براندازی کودتائی، تصاحب قدرت دولتی، راندن ارادی جامعه در مسیری ناسازگار با  طبیعت تکامل تاریخی آن است.

درمورد تجربۀ ایران در انقلاب اسلامی و برپائی حکومت اسلامی در کشور، حدودن در اپوزسیون دموکراسی خواه، اتفاق نظر وجود دارد  که خمینی جامعه را از پیشروی باز داشت و در بسیاری  جهات به عقب راند، اما در مورد تجربۀ لنین در  روسیه، اراده او به نقض ضرورت‌های تکامل تاریخی انقلاب دموکراتیک و تبعات ویرانگر انقلاب اکتبر و علل درونی فروپاشی سوسیالیسم لنینی، گویا فقط چپ آکادمیک، آنهم عمدتن در اروپا و آمریکا تفاهم دارند! 

آگاهی به خصیصه های لنینیسم و نقد تطبیقی آن با هدف روشنگری بنیادین پیرامون ارتجاع خمینیسم، و آیندۀ آن، برای اعتلای آگاهی چپ ایران واجد اهمیت تعیین کننده است. چند سال پیش در نوشتار بلند – چپ و مشکل انتگراسیون – (آرشیو نویسندگان اخبار روز )- در اهمیت این آگاهی بود که نوشتم:

 «در روسیه بجای «تکامل انقلاب دموکراتیک» و «تکامل سرمایه داری»، انقلاب اکتبر برپا شد و سوسیالیسم لنین چیرگی گرفت. اما این یک چیرگی مستعجل در هنگامۀ تاریخ بود که طی دو دهه پایانی قرن بیستم فرو پاشید! …  چرا؟ برای این که لنین هیچ وقت اعتقاد نداشت که راه نجات را باید در تکامل انقلاب دموکراتیک، در رشد و تکامل ترقیخواهانه سرمایه داری و تعالی دموکراتیک جامعه بورژوائی جست!»

می نویسند: «خمینی نمایندگی مذهب را دارد». من معتقد به نقد و روشنگری پیرامون نمایندگی دینی خمینی هستم و برای آن اهمیت بزرگ قائلم، اما این کار مؤمنین سکولار است، نه من!

 من به خمینی از چشم نماد و نمایندگی اسلام سیاسی نگاه می کنم. اسلام سیاسی مذهب نیست، بلکه یک ایدئولوژی سیاسی ارتجاعی، تمامیت خواه و ستمگر است، در نگاه از این منظر او مسئول عقب راندن ایران به سطح هنجارهای ارتجاعی شیخ فضل الله نوری – دشمن سوگند خوردۀ انقلاب مشروطیت – دشمن ستیزه جوی آزادی و دموکراسی، پیشرفت و عدالت در ایران است.

 یکی از خصیصه های مشترک میان خمینیسم و لنینیسم، -البته هرکدام با پلاتفرم مخصوص به خود – ناسازگاری و دشمنخوئی -شان با انقلاب دموکراتیک و اهداف ترقیخواهانه آن است.

به این سوأل بیاندیشیم؛ چرا برغم مجاهدت و مشارکت غرورانگیز نسل اول سوسیالیست های ایران در انقلاب مشرووطیت، در چپ سنتی، – از دوسال اول بنیادگزاری حزب توده که بگذریم – ما شاهد؛ گسست از انقلاب مشروطیت ایران و اهداف دموکراتیک و ترقیخواهانه آن هستیم؟ این گسست یکی از سرچشمه های کجروی ضایعه بار در چپ سنتی ایران است، که در وسعت چشمگیری امروز نیز تداوم و استمرار خود را حفظ کرده است. من فکر می‌کنم میان این گسست و اتحاد حزب توده و سازمان اکثریت با خمینی، می‌توان رابطه‌ای مستقیم دید و در لایه زیرین، آنرا با تئوری و تاکتیک بلشویکی در ستیز با انقلاب دموکراتیک روسیه مرتبط دانست.

می‌شود بحث را در موألفه های مشخص ادامه داد؛ و در بارۀ خصیصۀ مشترک لنینیسم و خمینیسم در انکار و ستیز مشترک آنان علیه زایائی و کارکردهای تمدنی سرمایه داری روشنگری کرد،  بویژه از آنرو که در باورها و کردار سیاسی نسل ما، بعنوان «غرب زدگی»  و  «سرمایه داری وابسته» بی‌اعتبار و نکوهیده بودند! 

نقد رادیکال این آموزه ها که در شعار: (مرگ بر امپریالیسم جهانی بسرکردگی امپریالیسم آمریکا) راهبردی در باز ماندن از پیکار واقعی در سوق کشور به آزادی و دموکراسی و پیشرفت بودند، وقتی اصالت دارد که از جایگاه منافع رشد اقتصادی – اجتماعی کشور، زندگی بهتر برای مردم و در مسیر دست یافتن در ایران به دموکراسی و جهان بهتر و عادلانه، به عرصه آورده شود.

اهمیت روشنگری در این باره ها که هنوز تابو و در شمار فکرهای ممنوعه است، از آنجاست که بدون مشارکت سرمایه داری صنعتی  – فناوری و تکنولوژیک جهان غرب – بوِیژه شرکت های بزرگ آمریکا، در حیات اقتصادی ایران، نمی توان یک زیرساخت مستحکم و مدرن در صنعت و اقتصاد کشور بنیاد گذاشت. بدون چنین زیر ساختی، ادعای رشد و تکامل اقتصادی و اجتماعی کشور و توسعه سیاسی ایران، در تراز مدنیت جهان امروز، ادعائی موهوم و بی‌پایه است.

آنچه را که  بنا به تجارب تا کنونی می‌توان و باید گفت، عبارت از این است که فقدان رشد اقتصادی و تکامل اجتماعی در ایران، معنایش محرومیت بیشتر مردم  ما در برخورداری از یک زندگی بهتر است.

در هر حال، بدون روشنگری هائی که موردنظر است، نمی‌توان در باره تکامل اجتماعی و توسعه پایدار سیاسی در ایران و راهی که باید در آینده پیمود، نظرگاهی مستحکم، مبتنی بر راست آزمائی تجارب تا کنونی ایران و جهان بدست آورد و چراغی فرا راه آینده برافروخت. توصیه ای که بارها دیده‌ام در کامنت گزاری های پیروز  مورد تأکید است. این نکته واجد اهمیت سرنوشت ساز است و شاید بتوان آنرا از بارزترین نشانه‌های مسئولیت میهنی و مردمی شناخت و ارج گذاشت.

به نیّت شفافیت و خلوص سخن، توجّه خوانندگان را به گفتآورد زیر جلب می کنم:

  «چپ (سوسیال دموکراتیک) در ایران که اقیانوسی از فقر و تبعیض و نارشد یافتگی، با جزایر کوچک غارت و ثروت باد آورده است، “حزب میانه” نیست، حزب کارگران و زحمتکشان، کارمندان و اقشار پائین و میانی طبقه متوسط است. جانبداری اجتماعی چپ، از موالفه های تعیین کننده هویت اوست. نکته مرکزی در این میان؛ دفاع آینده نگرانه و جانبداری از منافع آینده و آینده خواه این نیروهای اجتماعی است. از عبرت های تلخ چپ ایران در انقلاب بهمن، همصدائی با گذشته نگری نیروهای اجتماعی یادشده، و همسوئی با علایق گذشته خواه زحمتکشان کشور بوده است. آموزه این عبرت تلخ و سیاه و نکبت زا برای چپ ایران، فهم مرحله تکامل تاریخی است که جامعه ایران در آن قرار دارد؛ وظیفه چپ ایران – در چشم انداز تاریخی که به روی ما گشوده است – (شرکت فعال در جنبش  مطالباتی دموکراتیک اقشار مردم)، پیش راندن کشور در مسیر رشد و تکامل میهنی – گلوبال اما سوسیال دموکراتیک جامعه، (در مسیر تکامل مترقیانۀ) سرمایه داری است.»

( اخبار روز – آرشیو  – ج . ط – ژانویه ۲۰۱۳ با جزئی تغییر)

علیه اقتدارگرایی

بارزترین خصیصۀ مشترک در لنینیسم و خمینیسم، گرایش نیرومند هردو به کسب قدرت سیاسی، حفظ آن و اقتدارگرائی است! چیرگی تمامیت خواهی، استبداد و دیکتاتور منشی و جزمیت و نیز ویژگی دگماتیک ایده و باور در صفوف گرایش های فوق، نشانی از همین ویژگی است. شاید بهمین خاطر است که وارد شدن در حوزۀ نقد و نظر در فرهنگ سیاسی ایران، رنج افزا و کم اثر است! هرکس حرف خودش را می‌زند و اگر هسته درستی در فکر کسی بود دوست ندارند به آن اذعان کنند و خود را از آن بهرمند سازند! و چنانچه خلاف معتقدات آنان و مغایر با عادات رایج در چپ ایران بود، با بدترین انواع تهمت و افترا، اقدام به ترور شخصیّت می‌کنند و منتقد را به گوشۀ خاموشی و انزوا می رانند!

گزافه نیست اگر گفته شود تصوّر انحصار حقیقت، یکّه خواهی و همزاد آن؛ نابردباری و ناشکیبائی، از شمار مهم‌ترین عوامل بازدارندگی «اپوزسیون»؛ در پذیرش رواداری و همبستگی، پیشروی بسوی اتحاد، و مآلن اعتلای فرهنگ سیاسی است.

 توصیف اقتدارگرائی خمینیسم, نیازی به شرح ندارد، چیزی که عیان است چه حاجت به بیان است! با اینحال من ضمن بیان مصادیق چندی از اقتدار گرایی لنینیسم، موارد مرتبط با خمینیسم را در پیوست با آن، به اختصار یادآوری می کنم؛

لنین و لنینیست ها حقیقت را در انحصار خود می دانند! نوع برخورد و کیفیت رویاروئی لنین و پیروانش با مخالفین رأی و نظر خود، مصداق کامل اقتدارگرائی است. وقتی شما با مخالف رأی و نظر خودت طوری برخورد می‌کنی که شهامت اظهارنظر را از او  می گیری، وقتی او در رابطه با شما احساس می‌کند که همۀ فردانیت خود را از دست داده و آدمی شده، تحقیر شده، بیرون و بری از تعقّل مستقل، بی اراده و فاقد شخصیّت، این اسمش اقتدارگرائی در مناسبات شبان – رمگی، یعنی  مبتنی بر پیروی، تشیع و اقتداء  است. چند بار از مهندس بازرگان در نوبت سخنرانی‌هایش از رادیو شنیدم که گفت، ما در کابینه بحث کرده بودیم و  نظر ما این بود، اما وقتی رفتیم پیش امام، هیبت امام آن اندازه بود که هیچکدام ما جرأت نکردیم بالای حرف امام، یک کلمه حرف بزنیم!

از مصداق‌های بسیار مشهور اقتدارگرائی لنین در حوزۀ سیاست، انحلال مجلس موئسسان و جایگزین ساختن آن با کنگرۀ شوراهای بلشویکی است، چون شوراهای منشویکی رأی بیشتر داشتند! خمینی هم با توپ و تشر آخوندی، حدیث مجلس موسسان را قدغن و موقوف اعلام کرد و دم و دستگاه مجلس ساختگی خبرگان قانون اساسی را براه انداخت.  

  سرکوب و کشتارهای خونین و جنایتبار لنینیسم، علیه ملیت های ساکن روسیه تزاری؛ حکایت پنهانی نیست! ملیّت هائی که با سرنگونی تزاریسم برخاسته بودند برای کسب آزادی و استقلال ملی خودشان؛ در آذربایجان، ازبکستان، تاجکستان، گرجستان؛ ارمنستان، بی امّا و اگری توسط حکومت شوراها سرکوب شدند و …! مبنای این سرکوب های خونین و جنایتبار، تمامیت خواهی لنینیسم بود که همۀ انقلاب‌های دنیا را پرولتری می خواست…! و همه ملیت های ساکن سرزمین پهناور روسیه را زیر یوغ قیمومیت شوروی سوسیالیستی می طلبید..!

حالا بخاطر بیآوریم خمینی را در کشتارهای کردستان و ترکمن ها در گنبد … و فرامین کشتار مخالفین سیاسی خود، در زندان و بیرون از زندان! و آن همه جباریّت و خونریزی که بپا کرد در چهار گوشه ایران! و قتل عام جوانان مردم در جنگی که بهانه اش در ادامۀ هشت سال جنگ، عظمت طلبی او بود که می گفت؛ «راه اورشلیم از بغداد می گذرد!».

در فاجعه جنگ ۸ سالۀ ایران و عراق، موضع و سیاست خمینی، در هیچ مقطع از سالیان جنگ، جنبۀ میهنی و میهن دوستی نداشت، بلکه بار ایدئولوژیک اسلامی داشت و ادامه جنگ را بستر مناسبی می‌دید برای قلع و قمع مخالفین، و برپائی حکومت اسلامی در عراق و استحکام بیشتر آن در ایران.

 مخالفت لنین نیز با شرکت ارتش روسیه تزاری در جنگ جهانی اول و فراخوان سربازان به فرار از جبهه ها، محرک میهنی و مردمی نداشت! بلکه بار ایدئولوژیک داشت. لنین فکر می‌کرد چنین سمت و سیاستی، کرنسکی و متحدین او را تضعیف و منزوی می‌کند و با جلب سربازان نیمه موژیک روسیه، بسوی خود، حزب یلشویکی وی را نیرومند و نیرومندتر کرده  و هدف قبضه قدرت سیاسی و برپائی سوسیالیسم در روسیه را نزدیک و نزدیکتر می کند.

 در تحلیل نهائی، همۀ این وقایع اتفاقیه برخاسته از اقتدار گرائی و عظمت طلبی است. می‌خواهم این را بگویم که وقتی نیروی محرکه اصلی در طراحی و پیشبرد  هر سمت و سیاست، اقتدارگرائی و عظمت طلبی است، دیر یا زود مصائب و فجایعی ببار می‌آورد که دامنگیر مردم جامعه و جهان است!

 خامنه ای – یادگار امام – از جمله بفکر برپائی «حکومت جهانی اسلام» است! خودش نوشته و گفته! از کجا معلوم؟ شاید یک روز کار او هم مثل دوستش پوتین، به جنون اقتدار کشید!!

من به تجربه در یافتم که در جامعه و جهان ما، یک مبارزۀ اصیل قبل از هرچیز مبارزه علیه گرایش به اقتدار و عظمت طلبی است.

امپریالیسم… هم غربی، هم شرقی، هم اسلامی!

رفیق ما کارگر کمونیست توصیه اش بمن این است؛ «اگر نویسنده بخواهد علمی کار کند باید از تعاریف شروع کند.» من از تجارب شروع کردم؛ به مصداق اینکه تجربه مادر علم است، حالا وقتی که در این سن و سال تجارب خودم و دیگرانی  را روی هم می‌گذارم می‌ بینم، امپریالیسم یک سیاست است؛ یک گرایش به اقتدار  و یک راهبرد مداخله جویانه و تجاوزگر در سیر تکامل سرمایه داری و در متن آن است. و البته مثل هر سیاست و راهبردی ؛ به نیروهای اجتماعی و طبقات معینی متکی است و علایق و منافع آنان را نمایندگی می کند.

 نسیم در کامنت خود پرسش با اهمیتی را مطرح کرده و نوشته است؛ «اگر بنا به تعریف امپریالیسم، الیگارشی مالی و بانک ها تسلط بر صنایع دارند چرا چند صنعت برتر امروزی قادر به خرید تمام بانک های جهان هستند؟ کدام بانک بر اپل و آمازون و آرامکو و مایکروسافت و گوگل تسلط دارد؟ چرا در بحران سرمایه داری ۲۰۰۷ اولین ورشکستگان بانک ها بودند؟». این پرسش در حقیقت، پرسشی در باره تغییر ساختار امپریالیسم در جهان امروز است، و در اذهان خوانندگان خود؛ دگرگونی در ساختار پایه ای امپریالیسم و چه بسا تغییر در پایگان طبقاتی آنرا بمیان می کشد!

من از سوأل نسیم بر می‌گردم به خودم و از خود سوأل می کنم: آیا این تغییرات موئید این نیست که ما باید استراتژی تازه ای در نبرد با امپریالیسم اتخاذ بکنیم؟ آیا امکان زوال خصیصه های سیاسی امپریالیسم در سیر تکاملی آن وجود دارد؟ آیا کار بست تکنولوژی های نوین، فی المثل کاربرد رابوت ها در تولید و توزیع کالا، در اقتصاد دانش بنیاد امروزین، در مسیر تکامل خود، راهبرد مداخله سیاسی و تجاوز نظامی، یعنی جنگ را به پایان خود خواهد آورد و صلح جهانی را واقعیت خواهد بخشید؟ آیا در  سرمایه داری متأخر ژاپن که سومین اقتصاد بزرگ جهان است، یا سرمایه داری کشور ها و دولت های اسکاندیناوی و شرق اروپا، الزامن در مناسبات خود با بخش‌های دیگر جهان امروز، حامل علایق و راهبرد های خود عرضانۀ امپریالیستی هستند؟ آیا در چشم انداز جهان آینده؛ روابط ملت‌ها و دولت ها بر مدار حکومت قانون و برابری حقوق، برسمیت شناختن حق ملل در تعیین سرنوشت خود، مناسبات مبتنی بر عدالت و صلح، یک چشم انداز واقعی است؟

یک اصل بسیار مهم که غالبن نادیده گرفته می شود، اثر گزاری جامعه مدنی و نقش نیروهای آن در  کم و کیف ماهیت سمت و سیاست سرمایه داری جهان امروز است.

نیروهای ترقیخواه و فعالین جامعه مدنی کشورها، با برپائی جنبش های مطالباتی برای جهان بهتر، از جمله اعتلای جنبش صلح، محیط زیست، جنبش سبز  و جنبش برای عدالت و برابری حقوق همه ملت‌ها و همۀ مردم جهان؛ نیرو های محرک دستیابی بشریت امروز به  جهان بهتر هستند، می‌توان دید که این جنبش ها در طراحی و  هدف گزاری های  سیاسی و اجتماعی  و محیط زیستی دولت ها اثرگزارند و حتا می‌توانند قسمن اثر قاطع برجا بگزارند. می‌توان از خلال برگزاری کنفرانس های سران و مسئولین تراز اول جهان، شواهدی از واقعبینانه بودن چنین مدعائی بدست داد، اما من بگفتآوردی از سخنان دبیر کل سازمان ملل بسنده می کنم؛ بویژه از آنرو که در پیکار ضدامپریالیستی، محاسبۀ واقعبینانه توازن نیرو در سپهر ژئوپلیتیک جهان، حائز اهمیت قطعی است.

آنتونیو گوترش؛ دبیر کل سازمان ملل؛ مسئول ترین شخصیّت ناظر بر مناسبات ملت‌ها و دولت ها در جهان امروز، در گفتآورد زیر، به گمان من نظر به برآمدهائی دارد که در سطور بالا به آن‌ها اشاره شد:

  آنتو نیو گوترش دبیر کل سازمان ملل، خشمآهنگ و آینده نگر گفته است: «اختلاف درآمدها کاملا واضح است به طوری که ۲۶ ثروتمند جهان به اندازه نیمی از کل انسان‌های دنیا پول دارند. …  مردم در سراسر جهان متوجه شدند که جهان از توازن خارج شده است. آنها دیدند که اقتصاد سیاسی منابع را به سوی اقلیتی با امکانات ویژه هدایت می‌کند…. متوجه شدند که نابرابری‌ها فرصت‌های زندگی آنها را کاهش می دهد… جهان در آستانۀ از هم پاشیدگی است…همه‌گیری ویروس کرونا «فرصتی عمومی» برای ایجاد جهانی برابرتر و پایدارتر فراهم کرده است. ضروری است که از طریق یک قرارداد اجتماعی برای دورانی جدید با این همه‌ گیری نابرابری مبارزه کنیم.»

   ( 28 تیرماه ۱۳۹۹ – اخبار روز – آرشیو اخبار )

  همۀ این سوألات و طرح ممکنات و چشم اندازها که در سیاست گذاری، عوامل تعیین کننده ای هستند، در چشم من بر این گواهی می‌دهند که نبرد علیه امپریالیسم برای جهان بهتر، در متن مبارزه علیه اقتدارگرائی جا دارد و درست نیست آن را، در برایر انتخاب «بربریت یا سوسیالیسم» قرار داد. و به جد یا ضمنی؛ ضدامپریالیسم و دستیابی به جهان بهتر را با برانداختن سرمایه داری و برپائی سوسیالیسم مشروط کرد!

اکنون همکاری سودمند و تعامل پیشبرنده میان اقتصادهای رشد یافته جهان و اقتصاد های متوسط و رشد نایافته، ضرورت پذیرفته برای پیشرفت و تعالی در هر دو سو است. تحلیل‌های علمی از جهان همبسته و پر از تضاد گلوبال، همکاری و تعامل سودمند دولت ها و ملت‌های جهان را برای یک زندگی صلح آمیز و همزیستی متمدنانه الزام آور ساخته است.

وظیفۀ عاجل در نسل کنونی چپ ایران و جهان، پاسداشت زندگی در سرمایه داری جاری، در متن پیکار برای جهان بهتر است! دستیابی به جهان و زندگی بهتر ممکن است.

بدیعی است که چپ انتخاب های خود را دارد، امّا صلح و دموکراسی انتخاب های اوّل پیکار چپ است، و نبرد علیه اقتدار گرائی نیز دقیقن برخاسته و معطوف به اولویت آزادی، صلح و دموکراسی  برای ایران و جهان است.

پیشروی چپ در راه انتخاب های خود؛  بسوی یک  جامعۀ دموکراتیک، برابر حقوق، صلح جو و عادلانه… بیرون از صلح و دموکراسی و آزادی ناممکن است. کما اینکه بدون پیکار  در مسیر براندازی هژمون اقتصاد سیاسی سرمایه داری بر جامعه و جهان، آرمان سوسیالیسم آن توان را پیدا نمی‌کند تا با زندگی بشریت در آمیزد و به واقعیت جامعه بشری فرا بروید. این پدیدار، واقعیت امروزین دیالکتیک جهان ماست.

امپریالیسم و ضد امپریالیسم: نگاهی نو!

 اگر امپریالیسم یک سیاست است؛ یک گرایش به اقتدار و یک راهبرد مداخله جویانه و متجاوز در سیر گسترش، تکامل و موجودیت  سرمایه داری است، اتفاقی که می‌افتد این است که نمی‌توان فقط آنرا در عالی ترین مرحله تکامل سرمایه داری و تنها در یک رشته نشانه‌های از پیش تعریف شده، مثل سیطره جوئی سرمایه مالی منحصر و خلاصه کرد. و نیز، نبرد علیه امپریالیسم را تنها  در بستر مبارزه با سرمایه داری و نبرد پرولتاریائی برای سوسیالیسم جست و دید!

 جهان امروز تنها با امپریالیسم آمریکا روبرو نیست که برای تجدید و تداوم آقائی بر جهان خیز برداشته و موتور پیشروی «ناتو» در شرق اروپاست، امپریالیسم الیگارش های روس به سرکردگی پوتین، با کشتار و ویرانگری هایش در چیچن، سوریه  و نمونۀ  تجاوز نظامی و جنایتباری هایش در اوکراین. امپریالیسم اسلامی که خاور میانه و نزدیک؛ و آفریقای اسلامی را میدان مداخلات سیاسی و جنگ نیابتی با هدف برپائی حکومت اسلامی در این کشور ها قرار داده، این‌ها همه ظهورهای تازه ای از امپریالیسم هستند که آسمان جهان گلوبال را با ابری از آتش و دود مسدود کرده اند!!

تعریف جدید از امپریالیسم، پنجره ای برای درک نوین از تاریخ آن می گشاید که از آن جمله آگاهی به امپریالیسم سوییتی است! بیاد آوریم؛ مجارستان ۱۹۵۶ را، بهار پراگ در ۱۹۶۸، شورش لهستان در ۱۹۷۰، فنلاند را و همچنین مداخلۀ سیاسی  و مصائب و نتایج جنگ نیابتی شوروی در افغانستان را…! آیا این وقایع اتفاقیه بر امپریالیسم سوییتی گواهی نمی دهند؟! 

یک پژوهش اجمالی نشان می‌دهد که رویکرد گرایش به اقتدار در ظهور امپریالیستی خود، نیازمند نظریه‌ ای عظمت طلبانه است؛ نظریه‌های عظمت طلبانه دایر بر آقائی و هژمونی بلا منازع امپراتوری آمریکا بر جهان، نظریۀ عظمت طلبانۀ پوتین؛ مخلوط عجیبی از ناسیونالیزم تزاری، جهان گستری ارتدکسال بلشویکی و  سنت جنایتباری های سازمان مخوف بریا! عظمت طلبی اسلامی که برای پیروزی سلطنت اسلام برجهان می‌کوشد، با تفنگ پاسداران اسلام در عراق، سوریه، یمن، فلسطین، لبنان، لیبی و… جنگ‌های نیابتی حشد الشعبی و فاطمیه و زینبیه ها و…؟

 عبرت بزرگ اشتباهات گران تئوریک- سیاسی گذشته که بیانیه پیرامون شعار اساسی آکنده از آن است، در یک از مهم‌ترین محور هایش، نوسازی مفهوم امپریالیسم و مبارزۀ ضد امپریالیستی است.

زمان، ما را از آن کس که بودیم، به این کس که در امروز خود می اندیشیم؛ تغییر می دهد! این نشانۀ فضیلت آدمی است.

ج – ط

۲۰.۰۴.۲۲   – ادامه دارد

چاپ کن