تدروس آداهانوم گابریسوس دبیر کل سازمان بهداشت جهانی، که خود او قومیت تیگریانی دارد و ساکن ژنو است، ۱۳ آوریل در یک کنفرانس مطبوعاتی گفت:” من نمی‌دانم که آیا دنیا واقعا توجه یکسانی به زندگی سیاه و سفید نشان می‌دهد یانه، اما لازم است صریح و صادق باشم که جهان با نژاد بشر به یک شیوه برخورد نمی‌کند. برخی نژادها برابرتر از دیگران هستند.”
در اتیوپی شمالی بحرانی انسانی درحال وقوع است؛ اما ممکن است خبری درباره آن نخوانده باشید. درحقیقت، ممکن است شما هرگز چیزی درباره دولت ملی منطقه‌ای تیگرای نشنیده باشید، که درحال حاضراز سوی نیروهای اتیوپی و اریتره محاصره شده است. سربازانی که محاصره راه انداخته اند، سیلوها را می‌سوزانند، و روستا به روستا مرتکب قتل‌عام و تجاوزمی‌شوند.
اگروضعیت تیگرای را با دیگر جنگ‌های مسلحانه مقایسه کنیم، تعداد(قربانیان) تکان دهنده است. به‌عنوان مثال، در رابطه با کشته شدگان غیرنظامیان، بنا به گزارش دفترحقوق بشرسازمان ملل، جنگ دراوکراین به مرگ کمتر از ۳.۰۰۰ نفرمنجر شده است درحالی‌که طبق برآورد دانشگاه گنت بلژیک (یکی از ۱۰۰ دانشگاه برتر جهان در امر پژوهش-مترجم) کشته شدگان تیگرای بیش از ۵۰۰.۰۰۰ نفر بوده است. سیاست‌های اتیوپی پیچیده‌اند. کشور پنج حزب پارلمانی، ۱۷ حزب ملی دیگر، و ۱۵ حزب منطقه ای دارد. درمارس ۲۰۲۰، آبی احمد نخست وزیر اتیوپی انتخابات عمومی را به بهانه همه‌گیری کووید-۱۹ تا اوت سال ۲۰۲۱ به تاخیر انداخت. دولت محلی تیگرایان این اقدام را تلاشی برای گسترش قیمومیت نخست وزیر و مخالف قانون اساسی خواند وانتخابات محلی را به هر حال برگزارکرد. احمد آبی تامین بودجه منطقه را قطع کرد و جبهه آزادی بخش خلق تیگرای با حمله به ستاد فرماندهی فدرال در مکله پایتخت تیگرایان به این اقدام پاسخ داد، که پس از آن نیروهای اتیوپی و اریتره محاصره خود را آغاز کردند.
اما خشونت نه صرفا سیاسی بلکه نژادی است. ستیزه دیرپایی بین سه گروه قومی اتیوپیایی – اورموس، آماهاراس و تیگرانیان – و نیز اشتیاق بین اریتره‌ای‌ها برای تسویه حساب قدیمی با تیگرای پس ازدهه‌ها درگیری مرزی وجود دارد. نتیجه تنش‌های قومی به خشونتی منجرشده است که محدود به تیگرای نیست. تیگرایان‌ها در سراسر کشور موردحمله قرار می گیرند.
احمد “لالا” محمد، دانشجوی ۲۱ ساله از واشنگتن دی سی به من گفت که یکی از اعضا خانواده او دراوایل آوریل درآدیس آبابا کشته شد. ” البته، او یک تیگران بود، شما به عنوان یک تیگران درطی این زمان، یک هدف هستید. از این رو درهرآن چه می‌توانید انجام دهید باید هویت خود را مخفی کنید درغیر این صورت کشته خواهید شد.”
برای رعایت انصاف، برخی خبرگزاری‌ها، مانند الجزیره پوشش گسترده‌ای به رخ داد های تیگرای داده‌اند. اما این پوشش کافی نیست، و در مقایسه با پوشش اوکراین یا قبل ازآن، پوشش نسل کشی بوسنی ناچیزاست. تدروس آداهانوم گابریسوس دبیر کل سازمان بهداشت جهانی، که خود او قومیت تیگریانی دارد و ساکن ژنواست، در یک کنفرانس مطبوعاتی که در۱۳ آوریل برگزارشد گفت:” من نمی‌دانم که آیا دنیا واقعا توجه یکسانی به زندگی سیاه و سفید نشان می‌دهد یانه، اما لازم است صریح و صادق باشم که جهان با نژاد بشربه یک شیوه برخورد نمی‌کند. برخی (نژادها) برابرتراز دیگران هستند.”
تدروس اخیرا به من گفت،” این یکی از طولانی‌ترین و بدترین محاصره‌های تاریخ مدرن است. ارتباط ۷ میلیون نفراز ۱۸ ماه پیش تا کنون با دنیای خارج قطع شده است. من در ۱۸ ماه گذشته با وابستگانم در تیگرای صحبت نکرده‌ام، چون ارتباطات قطع شده است. آنها گرسنگی می‌کشند. اما من نمی‌توانم پول ارسال کنم چون بانک‌ها مسدود هستند.”
جنگ برای شنوندگان غربی دراروپا تکان دهنده است، و پژواک جنگ جهانی دوم و آلمان نازی، وحشت هولوکاست، و کلمات “هرگز دوباره” را با خود حمل می‌کند. با این حال، تیگرای، زمینی خارجی و ناآشنا است که درک آن که آدم بدها چه کسانی هستند می‌تواند دشوار باشد. خیلی اوقات واکنش رهبران امریکا و اروپا به جنگ در افریقا یا خاورمیانه شانه بالا انداختن و گفتن آن است که” مگر آن منطقه همیشه درهرحال جنگ نیست؟”
البته، دلیل دیگر برای تمرکز سنگین‌تر رسانه‌ها بر(جنگ) اوکراین، اهمیت جغرافی-راهبردی(ژئواستراتژی) آن نه تنها برای اروپا، بلکه، همان طورکه برخی استدلال می‌کنند، برای لیبرال دموکراسی غربی است. در تیگرای، تهدید جنگ هسته‌ای یا پس‌رفت اقتصاد جهانی وجود ندارد، درحالی‌که اوکراین ۱۲ درصد گندم جهان و ۱۷ درصد ذرت آن‌را تامین می‌کند.
سرانجام، دولت اتیوپی در۴ نوامبر، درست قبل از آغاز جنگ در تیگرای دسترسی به اینترنت را قطع کرد، که این امر به فقدان اطلاعات ما نسبت به آنچه در آن‌جا می‌گذرد بیشتر کمک کرد. تیگرای تنها منطقه ای نیست که ارتباط آن با بقیه دنیا به این شیوه قطع شده است. براساس گزارش ۲۰۲۱ گروه حقوق مدنی دیجیتال، Access Now، درسال گذشته مقامات دسترسی به اینترنت را حداقل ۱۸۲ بار در۳۴ کشور، از جمله در۱۲ کشورافریقایی قطع کردند. چنان‌که در چین و روسیه، کره شمالی و جاهای دیگر، کنترل دسترسی به اینترنت ابزاری برای فشردن گلوی دموکراسی است. اما تیگرای دارای یکی از بدترین شرایط در جهان است. طولانی‌ترین تعطیلی ادامه دار، در مناطق قبیله ای تحت مدیریت فدرالی پاکستان[۱]، پنج و نیم سال طول کشید، که با کمتر ازدوسال در ایالت راخین[۲] میانمار، و یک سال و نیم در تیگرای دنبال شد. اما، همان‌طور که تدروس یادآورشد، تیگرای ۷ میلیون جمعیت دارد، درحالی‌که مناطق قبیله‌ای پاکستان ۵ میلیون و راخین ۳ میلیون جمعیت دارند.
حتی تنها سخن گفتن با آوارگان چالشی را نشان می دهد، چون به‌عنوان مثال، مترجم گوگل، تیگرینیا، زبان رسمی منطقه را ندارد. آسملاش تکا، خالق لسان (زبان) تیگرایان، خدمات ترجمه آنلاین برای تیگرایان به انگلیسی به من گفت: ” به اشتراک گذاشتن حکایت‌های تیگرانیا کار بسیار دشواری است، چون افراد اندکی به این زبان صحبت می‌کنند، اما مهم‌ترین مسئله آن است که تیگرای مهر و موم شده است، به نحوی که اخباری که از تیگرای خارج می‌شود از خبرگزاری‌ها درآدیس است که سخنگوی حزب حاکم هستند. ماه‌ها طول می‌کشد تا رسانه‌های بزرگ اخباری از قتل عام‌ها و تجاوزها به دست بیاورند و به آنها توجه نشان دهند، البته اگراصلا توجهی نشان دهند.”
به علاوه، حتی تیگرانی‌های مخالفی که در خارج اتیوپی زندگی می‌کنند و زبان خارجی را به روانی صحبت می‌کنند از ترس تلافی تمایلی به صحبت کردن ندارند. میزا گبرمدین، فعال تیگرانی که در واشنگتن زندگی می‌کند به من گفت او نه تنها برای جلب توجه دیگران زمان سختی داشته بلکه ازرفتن به رستوران‌های اتیوپیایی به خاطر خطر بالقوه شناخته شدن پرهیز می‌کند. اوگفت” من هم آنلاین و هم در زندگی واقعی مورد هدف بوده ام. علاوه برتهدید سایبری هماره فزاینده، سال گذشته در لوس آنجلس درحالی که در حال سازماندهی حرکت اعتراضی مسالمت‌آمیز بودم، از سوی یک مدافع خودخوانده دولت اتیوپی تفنگی به روی من نشانه گرفته شده بود.”
این رویکردهای ارعاب کار را برای تیگرایان‌ها سخت‌تر می‌کند تا (از ترس) کلمه ای در باره سبعیت‌های رخ داده در سرزمین‌شان، مانند قتل عام نزدیک به ۸۰۰ غیرنظامی در شهر اکسوم به زبان نیاورند. در ۲۸ و ۲۹ نوامبر سال ۲۰۲۰، قتل عام به صورت عریان به تیتررسانه‌های غرب تبدیل شد اما زندگی افرادی مانند گوئش لیسانورک، مهندسی که در آدیس آبابا زندگی می‌کند را برای همیشه تغییر داد. گوئش گفت،” دوستان بسیاری وجود دارشتند، افراد دور وبرمان که با ما بزرگ می‌شدند، درهمان روزمانند خانواده من کشته شدند.” پدر گوئش، لیک لیسانورک، و برادر او، بینیام لیسانورک، در آکسوم به کار کشت جو می پرداختند. گوئش گفت،” پدر، برادر، شوهرخواهرم، پسرعمه و دوعضو دیگر خانواد، تکلای فیتسوم، و کیبروم فیتسوم توسط نیروهای اریتره‌ای درحیات خانه خودمان کشته شدند.”
پس از قتل‌عام، نجات یافتگان اکسوم که خانواده ی گوئش را می‌شناختند برای گفتن اخبار درآدیس آبابا با او دیدارکردند. گوئش گفت من با شنیدن خبرها مریض شدم. گوئش گفت،” پذیرش این واقعیت که من پدر، برادر، و شوهرخواهرم را از دست داده ام بسیار سخت است. درهراتفاق و تعطیلاتی من آنها را به یاد می‌آورم، که چه قیافه‌ای داشتند، چگونه با من رفتارمی‌کردند.”
آنچه به تکرار از تیگرایان‌ها دیده می شود هراسی است که رنج آنها هیچ معنایی ندارد، و امید، علیرغم این که آنها جدای ازجهان باقی بمانند، چیزی است که هرکسی آن را می‌شنود.
***
داوید ولودزکوتوئیتر روزنامه نگاری است که کارهای او در سیاست خارجی، وال استریت جورنال، نیو ریپابلیک و وایس منتشر می شود. او اکنون در آتلانتا زندگی می کند.
https://www.thenation.com/article/world/genocide-in-tigray/
[۱] – مناطق قبیله ای نیمه مستقل در پاکستان شمالی که از سال ۱۹۴۷ تا یکی شدن با استان همسایه، خیبرپختونخوا درسال ۲۰۱۸ موجودیت داشت. این منطقه ۷ ناحیه قبیله ای و ۶منطقه سرحدی را دربر می گرفت و مستقیما از سوی دولت فدرال پاکستان با مجموعه ویژه ای از قوانین که مقرارات جنایی سرحدی خوانده می شد اداره می شد. آن منطقه درشرق، جنوب و جنوب شرقی به ترتیب با استان های خیبر، بلوچستان وپنجاب هم مرز بود، و درغرب و شمال هم مرز استان‌های کونار، ننگرها، پکتیا، خوست و پکتیای افغانستان بود. منطقه تقریبا منحصرا زیستگاه پشتون‌ها است که دراستان‌های همسایه خیبر و بلوچستان شمالی زندگی می‌کنند، و در سراسر مرزدر داخل افغانستان گسترده اند.
پس از حملات ۱۱ سپتامبر درامریکا، مناطق قبیله ای عرصه بزرگ نزاع طلبی و تروریسم هستند. ارتش پاکستان از سال ۲۰۰۱ تا کنون ۱۰ عملیات را علیه طالبان انجام داده است که آخرین آن ضرب عزب در وزیرستان شمالی بود. انجام این عملیات بیش از ۲ میلیون نفررا از مناطق قبیله ای آواره کرده و مدارس، بیمارستان‌ها و خانه‌ها درجنگ ویران شده اند. در مارس سال ۲۰۱۷، دولت فدرال پیشنهادی را مطرح کرد تا مناطق قبیله ای را به استان خیبرملحق کند تا مقررات جنایات مرزی را لغو کند. اما، برخی احزاب سیاسی با این الحاق مخالفت کرده اند، و خواهان آن هستند که مناطق قبیله ای به استان جداگانه ای از پاکستان تبدیل شوند.
در ۲۴ ماه می سال ۲۰۱۸، مجلس ملی پاکستان به سود اصلاح قانون اساسی برای الحاق مناطق قبیله ای – خیبر رای داد که روز بعد از سوی سنا تصویب شد. چون تغییرروی استان خیبر پختونخوا تاثیر گذاشته بود، در ۲۷ ماه می ۲۰۱۸ جهت تصویب به مجلس خیبر پختونخوا ارائه شد، و با رای اکثریت تصویب شد. در ۲۸ ماه می ۲۰۱۸، رئیس جمهور پاکستان مقررات اداره موقت را امضا کرد، و رشته ای از قوانین موقت را برای مناطق قبیله ای تا الحاق کامل آن به خیبر در بازه زمانی دوساله مقرر کرد.
اصلاحیه ۲۵ ام در ۳۱ ماه می سال ۲۰۱۸ به تایید محمد حسین رئیس جمهورپاکستان رسید و پس از آن منطقه قبیله ای فدرالی رسما به استان خیبر پختونخوا ملحق شد. (مترجم)
[۲] – راخین (قبلامعروف به استان آراکان) استانی در میانمار(برمه ) است. واقع درساحل غربی، که در شمال با ایالت چین، ودر شرق با منطقه ماگوی، منطقه باگو و منطقه آیِیاروادی و درغرب با خلیج بنگال و در شمال غربی با بخش چیتاگونگ بنگلادش هم مرز است. کوه‌های آراکان یا راخین ایالت راخین را از شمال تا جنوب از برمه مرکزی جدا می‌کند. در ساحل راخین جزایر بزرگی مانند رامری،چه دوبا و میینگان وجود دارد. ایالت راخین ۳۶.۷۶۲ کیلومتر مربع مساحت دارد و پایتخت آن سیتوِ است. جمعیت آن طبق سرشماری ۲۰۱۴ بالغ بر سه میلیون و یکصد و هشتاد و هشت هزار نفربوده است. راخین از گروه های قومی متعددی مانند روهنگیا تت، کامئین، چین، مرو،چاکما، خامی، داینت، هندی بنگالی و ماراماگری تشکیل می شود که راخین ها پس از روهنگیا دومین گروه قومی پرجمعیت راخین هستند. (مترجم)
