یک ائتلاف جدید جناح چپ در نظرسنجی ها برای انتخابات پارلمانی ژوئن فرانسه پیشتاز است. محبوبیت این ائتلاف نشان می دهد طبقه کارگر فرانسه خواهان دولتی است که در برابر تخریب اصول رفاه اجتماعی کشور توسط امانوئل ماکرون مقاومت کند!
سخنران مقدماتی با کنایه می گوید: «اورلین، تو به نور بازگشتی، و من اصلاً در آن شک نکردم.» روز شنبه، ۲۱ مه، اورلین تاشه، عضو پارلمان فرانسه، کمپین انتخاباتی خود را در خارج از کافه‌ای در سرگی، حومه شمال غربی پاریس که از سال ۲۰۱۷ نماینده آن بوده است، راه‌اندازی کرد. پنج سال پیش، تاشه یکی از نمایندگان جوان منتخب پارلمان بود. موافق امانوئل مکرون، رئیس جمهور میانه رو. با این حال او در ماه می ۲۰۲۰ از طیف اکثریت رئیس جمهوری خارج شد، تشکیلات کوچکی را که عمدتاً از ماکرونیست های سابق مانند خودش بود، تأسیس کرد. در سال ۲۰۲۲، پوستر انتخاباتی این معاون سی و هشت ساله، او را در کنار ژان لوک ملانشون، نامزد پیشتاز جناح چپ فرانسه، که در انتخابات ریاست جمهوری آوریل سوم شد، نشان می دهد.
این یکی از بسیاری از همگرایی‌های سیاسی است که توسط اتحادیه مردمی جدید زیست‌محیطی و اجتماعی (NUPES، مخفف فرانسوی) امکان‌پذیر شده است. ائتلافی از نیروهای مترقی فرانسه، NUPES در اوایل ماه مه پس از مذاکرات طولانی و فشرده بین فرانسه نافرمان ملانشون و سایر احزاب چپ، یعنی سبزها، حزب کمونیست فرانسه، و سوسیالیست ها تشکیل شد.
به لطف این توافق، احزاب چپ در انتخابات پارلمانی این ماه در صدها حوزه ی انتخاباتی، جبهه متحدی از نامزدها را بر اساس سیاست های مشترک معرفی کرده اند. NUPES از نظر برنامه‌ای مبتنی بر رادیکالیسم گسترده‌ای است که ملانشون از زمان جدا شدن از سوسیالیست‌ها در سال ۲۰۰۸ از آن دفاع کرده است. بسیاری آن را مبنای فرهنگ پایدار همکاری و وحدت در چپ می‌دانند.
تاچه می گوید: «من به چشم انداز جدیدی که در حال باز شدن است بسیار امیدوار هستم. سرانجام، چپ در حال متحد شدن است، چیزی که ما در بیش از بیست و پنج سال گذشته در انتخابات پارلمانی نداشته ایم. اینکه مردمی که با هم صحبت نمی‌کردند و حتی گاهی اوقات از هم متنفر بودند، اکنون می‌توانند دور هم جمع شوند، تاریخی است.»
آیا “همزیستی” به معنای یادگیری زندگی با یکدیگر است؟
هدف کوتاه‌مدت NUPES این است که از طریق انتخابات پارلمانی روزهای ۱۲ و ۱۹ ژوئن، کرسی‌های کافی برای تشکیل دولت اپوزیسیون در پارلمان به دست بیاورد و با وادار کردن رئیس‌جمهور منتخب به یک همکاری و یا حکومت مشترک مسیر دیگری جدا از آن چه ماکرون برای دور دوم ریاست جمهوری خود برنامه ریزی کرده، در پیش بگیرد. نامزدهای NUPES امیدوارند که انتخابات ژوئن را به آنچه که “دور سوم” می نامند، تبدیل کنند و به رای دهندگان چپ این فرصت را بدهند تا حضور خود در سیاست ملی را تثبیت کنند. NUPES می‌گوید: «دنیای دیگری ممکن است»، بیش از پانصد نامزدی که در این اتحاد گروه‌بندی شده‌اند این امکان را فراهم می آورند تا رای‌دهندگان فرانسوی بتوانند ملانشون را به عنوان نخست‌وزیر انتخاب کنند.
اورلی ترووه که اکنون کاندیدای NEUPESS در ناحیه نهم در سن-سن-دنیس است، می گوید: «ما فکر می کنیم می توانیم در اکثریت باشیم و حکومت کنیم. «یک خشم واقعی در این شهرستان وجود دارد: آنچه ما باید انجام دهیم این است که این ناامیدی را در جهتی دموکراتیک و زیست محیطی هدایت کنیم. آنچه امروز ما را به حرکت در می آورد این است که اگر اکثریت باشیم، چه کار خواهیم کرد؟»
ملانشون با نمایش قدرتمند و غیرمنتظره خود در دور اول انتخابات آوریل، موقعیت خود را به عنوان رهبر بی بدیل چپ فرانسه تضمین کرد، موقعیتی که در مذاکرات منجر به اتحاد جدید شد، نقش اصلی را داشت. ملنشونیست‌ها با استفاده از این موقعیت، نافرمانی در برابر برخی فرمان های اتحادیه اروپا در مورد سیاست‌های مالی را تضمین کردند – اکنون اگر NUPS در پارلمان برنده شود، نفی قوانین بودجه اتحادیه اروپا، از سوی اتحاد چپ امری اجتناب‌ناپذیر است. برای حزب سوسیالیست، این توافق همچنین نشان‌دهنده جدایی عملی فرانسوا اولاند، رئیس‌جمهور فرانسه بین سال‌های ۲۰۱۲ و ۲۰۱۷ از حزب است. حزب سوسیالیست که سابقاً قطب اصلی قدرت در سمت چپ بود، هفتاد نامزد در لیست NUPES معرفی کرده است. بیشتر از پنجاه منطقه ای که برای کمونیست ها در نظر گرفته شده و پس از صد حوزه ی اختصاص یافته به سبزها و متحدان آنها. بیش از سیصد منطقه به نامزدهای فرانسه نافرمان اختصاص داده شده است.
NUPES که تا حد زیادی متاثر از پلتفرم “آینده با هم” فرانسه ی نافرمان است، ۶۵۰ پیشنهاد مشخص ارایه کرده است. این پیشنهادات شامل برنامه ریزی زیست محیطی مطابق با توافق سبز فرانسه، افزایش حداقل دستمزد به ۱۵۰۰ یورو در ماه، جلوگیری از افزایش قیمت کالاهای اساسی، لغو اصلاحات قانون کار مصوب در دوران ریاست جمهوری اولاند و ماکرون، و تشکیل مجلس مؤسسان برای پیش نویس قانون اساسی جمهوری ششم می باشد که در تضاد کامل با برنامه های رئیس جمهور منتخب قرار دارد. مکرون خود را برای اصلاح نظام بازنشستگی آماده می کند و در مبارزات انتخاباتی خود متعهد شده که سن بازنشستگی را به شصت و پنج سال افزایش دهد، ائتلاف، بازنشستگی در شصت سالگی را پیشنهاد می کند.
به دست آوردن اکثریت برای اجرای این برنامه امری دشوار خواهد بود. انتخابات پارلمانی فرانسه، مانند انتخابات ریاست جمهوری این کشور، در دو دور انجام می شود: در مناطقی که نامزدی اکثریت مطلق آرا را در ۱۲ ژوئن به دست نمی آورد، دو نامزد برتر در دور دوم رأی گیری در ۱۹ ژوئن با یکدیگر رقابت خواهند کرد. بسیاری از نظرسنجی ها نشان می دهد که NUPES در دور اول رای گیری در ۱۲ ژوئن پیشتاز خواهد بود، اما انتظار می رود ائتلاف ماکرون دوباره اکثریت مجلس را البته با تعداد کمتری از کرسی ها نسبت به سال ۲۰۱۱۷ به دست آورد.
کاندیداهای NUPES معتقدند که وضعیت انتخابات هنوز بسیار پرنوسان و سیال است، ملانشون در آوریل بیش از انتظارات عمل کرد و رأی‌دهندگان را در هفته‌های پایانی مبارزات ریاست‌جمهوری جذب کرد. در همین حال، رقبای ماکرون در جناح راست، تا حد زیادی امید خود را برای این دوره از دست داده اند و برنامه ی انتخاباتی شان را به حفظ یک گروه پارلمانی (که حداقل به پانزده نماینده نیاز دارد) در اتحاد با جمهوری خواهان راست میانه یا تجمع ملی راست افراطی محدود کرده اند. انتخابات ریاست‌جمهوری نشان داد سیاست فرانسه حول سه قطب گسترده متمرکز شده است: یک مرکز ماکرونیست که بین راست افراطی ملی‌گرا و چپ جدید گیر افتاده است. جناح راست در این انتخابات سکوت نسبی پیشه کرده است.
از زمانی که اصلاحات قانون اساسی در آغاز قرن، انتخابات ریاست جمهوری و پارلمانی را همزمان کرد، فرانسه دوره ای از همزیستی حکومتی [بین جناح های مختلف] را ندیده است. این تغییر تنها عدم توازن بین قوه مجریه و مقننه را در جمهوری پنجم تشدید کرد و پارلمان را به ارگانی برای تایید سیاست های رئیس جمهور تبدیل نمود. با این حال، مکرون اولین رئیس‌جمهوری است که پس از این اصلاحات تعیین کننده، برای بار دوم انتخاب شده است. او در ۲۴ آوریل، با رای حمایت لحظه ای رای دهندگان مترقی که برای جلوگیری از پیروزی راست افراطی به او رای دادند، برنده شد. این وضعیت به انتخابات پارلمانی اهمیت تازه ای بخشیده است.
سوفیا چیکیرو، کاندیدای حوزه یازدهم پاریس، که این انتخابات را «سرعت بخشیدن به پایان جمهوری پنجم» می‌بیند، می گوید سیاست فرانسه باید «مجدداً پارلمانی» شود. ما هنوز با هدف دیرینه ملنشونیست ها برای معرفی قانون اساسی جدید فاصله داریم، اما اتحاد موفق شده است حداقل تا حدی انتخابات پارلمانی را دوباره سیاسی کند. چیکیرو ادامه می‌دهد با توجه به اینکه نامزدهای NUPES در بیش از ۳۶۰ حوزه در دور دوم در ۱۹ ژوئن رقابت می‌کنند، «گفتن اینکه [نتایج] دور دوم از قبل مشخص شده است، ادعایی است که در حال حاضر هیچ‌کس نمی‌تواند آن را صادقانه تأیید کند.”
فراتر از حملاتی که به اتحاد جدید جناح چپ صورت می گیرد، مهم ترین تهدید برای NUPES، تلاش های رئیس جمهور برای جلب نظر رای دهندگان مترقی بعد از پیروزی مجدد در انتخابات است. انتخاب الیزابت بورن به عنوان نخست وزیر که مانند مکرون از حزب سوسیالیست جدا شده و سیاست مدار کهنه کاری است، یک بسته قانونی قریب الوقوع در مورد هزینه های زندگی و تعهد جدید به «برنامه ریزی زیست محیطی» از جمله این تلاش هاست. او با انتخاب پاپ ندایه، مورخ سیاه‌پوست و مورد اعتماد به‌عنوان وزیر آموزش و پرورش این سیگنال را ارسال کرده که رئیس‌جمهور حداقل سیاست های جنگ فرهنگی دوران ژان میشل بلانکر، را تغییر می دهد.
اما برای رای‌دهندگان چپ‌گرای فرانسوی که از تحقیرهای تلخ دوره نخست ریاست جمهوری ماکرون رهایی نیافته اند، چنین اقداماتی احتمالاً خیلی کم و خیلی دیر است. پرستیژ سیاسی مکرون از همان دوره ی اول ریاست جمهوری با حملات وی به سیستم رفاه اجتماعی کشور و تمایل خطرناک او برای بومی‌سازی سیاست های فرهنگی راست‌گرایان، از دست رفته است.
سوال مهم این است که آیا بی اعتمادی به مکرون برای غلبه بر مشارکت کم رای دهندگان در رای گیری ژوئن کافی است یا خیر؟ مشارکت در انتخابات پارلمانی فرانسه برای سال‌ها روند نزولی داشته و از زمان اصلاحات در سال ۲۰۰۲ این کاهش شتاب گرفته است. برای نامزدهای NUPES، مخالفان ممتنع «قطب چهارم» مهمی هستند که برای پیروزی باید از آن ها استفاده کرد، پایگاه حمایتی که اگر بسیج شود، می‌تواند به چپ فرصت دهد تا از ماکرونیست‌ها و راست افراطی پیشی بگیرد. چیکیرو می پرسد: آیا می توانیم مشارکت را ۱ درصد افزایش دهیم؟ یا مشارکت ۱۰ درصد افزایش می یابد، به خصوص در مناطقی که ما شانس برنده شدن داریم؟”
سن سن دنیس یکی از مناطق طبقه کارگر و چندفرهنگی است که در انتخابات ریاست جمهوری با اکثریت قاطع به چپ رای داد: بیش از ۴۹ درصد از رای دهندگان در دور اول ۱۰ آوریل به ملانشون رای دادند، رقمی که اگر مجموع آرای دیگر گروه های چپ را به آن اضافه کنید، به ۶۰ درصد افزایش می یابد. ترووه از این ناحیه می گوید: «اولین هدف ما این است که همه کسانی را که قبلاً در انتخابات ریاست‌جمهوری رای داده‌اند در انتخابات پارلمانی به پای صندوق‌های رأی بیاوریم».
امید این است که منطق اتحاد بتواند قدرت چپ را فراتر از این سنگرها گسترش دهد. یک حوزه تقسیم شده میان نامزدها شور و شوق سیاسی را کاهش می دهد، اما زمانی که یک جبهه متحد شکل بگیرد، چشم اندازهایی که همین چند هفته پیش دست نیافتنی به نظر می رسید ممکن است امکان پذیر شود. ترووه می گوید: «کسی نباید در این مورد توهم داشته باشد: شخصیت ژان لوک ملانشون برای مردم محله های طبقه پایین جذاب است. در محله های با رفاه بیشتر، این اثر اتحاد است که می تواند مردم را به سمت ما بیاورد.»
برای انتخابات… و فراتر از آن
نتیجه انتخابات ژوئن هر چه که باشد، NUPES یک پیشرفت در تحکیم یک نیروی مترقی بزرگ در فرانسه است. راه رسیدن به یک دولت واقعی NUPES در سال ۲۰۲۲ ممکن است دشوار باشد، اما با جدا شدن محافظه‌کاران فرانسوی از مکرون یا رفتن به زیر سیطره ی او، چپ به سطحی از شتاب سیاسی دست یافته که سال‌ها از آن بی بهره بوده است.
اگر NUPES از انتخابات آتی موفق بیرون بیاید و در چشم انداز سیاسی ریشه بدواند، یک تحول اساسی در وضعیت چپ خواهد بود. سال‌هاست که بحث‌های زیادی در مورد همه چیز، از نحوه برخورد فرانسه با اقلیت مسلمان خود گرفته تا اتحادیه اروپا و ریاضت اقتصادی، چپ را با اختلافات ظاهراً شدیدی مواجه کرده است. این اختلافات در آستانه انتخابات آوریل، زمانی که تشکل های اصلی چپ به طور جداگانه و با کاندیداهای خود رقابت می کردند، دوباره احساس شد. اما طیف گسترده ای از رای دهندگان مترقی این طور اختلافات و مبارزه ی حزبی را رد کردند و عمدتا حول نامزدی ملانشون گرد آمدند، که با کمی بیش از ۴۰۰۰۰۰ رای به دور دوم نرسید.
در حالی که برخی از رهبران برکنار شده حزب سوسیالیست و حزب سبز از حاشیه ها سوء استفاده می کنند یا از کاندیداهای مخالف در برخی مناطق حمایت می کنند، NUPES تغییر تازه ای را در رهبری چپ فرانسه به وجود آورده است. نسل جدیدی از فعالان و سیاستمداران در تلاش برای غلبه بر شکاف های دهه های اخیر و موانع سیاسی و ایدئولوژیکی هستند که درها را به روی مکرون و ظهور راست افراطی باز کرده است.
از نظر ماکرونیست سابق تاچه، برای معکوس کردن نفوذ راست افراطی در فرانسه، چپ باید دو اصل اصلی را رعایت کند: اول با این ایده مبارزه کند که برخی افراد به دلیل مذهبشان تهدیدی برای جمهوری هستند، و پس از آن، چپ باید شرایط اجتماعی و اقتصادی همه مردم فرانسه را بهبود بخشد.
برای ترووه، که از جنبش ضد جهانی‌سازی آمده و چندین سال رئیس مشترک و سپس سخنگوی سازمان مشهور ضدجهانی‌سازی «اتک» بوده است، «دو راه کلیدی برای دگرگونی جامعه وجود دارد: جنبش‌های اجتماعی و سپس مسئله ی فتح نهادها.»
چیکیرو می گوید: اگرچه در حال حاضر جبهه ی جدید یک اتحاد انتخاباتی است، اما کاهش آن به یک اتحاد تاکتیکی درست نیست. او می گوید: «این بیش از همه یک اتحاد برنامه‌ای است!» ما توانستیم روی ۶۵۰ پیشنهاد به توافق برسیم. ما با یک برگه شامل پانزده اصل مبهم از مذاکرات بیرون نیامدیم. ۶۵۰ پیشنهاد دقیق وجود دارد و در مواردی که ما در مورد آنها اختلاف نظر داریم – که حدود ۳۰ مورد است – توافق کرده ایم که شورای ملی از طریق بحث های پارلمانی در مورد آن ها تصمیم بگیرد.
ترووه می گوید در خط مقدم برای حفظ این اتحاد مبارزه خواهد کرد. او در مبارزات انتخاباتی ریاست جمهوری، به عنوان رئیس پارلمان اتحادیه خلق، تشکیلات مبارزه انتخاباتی ملانشون که اکنون به محل گردهمایی های NUPES تبدیل شده است، منصوب شد. هدف این نهاد در گام های بعدی گرد هم آوردن جناح ها، انجمن ها، اتحادیه ها، فرهنگیان و فرهیختگان خواهد بود. ترووه با بیان اینکه تمایل واقعی برای کثرت گرایی در میان این نیروها وجود دارد، خاطرنشان می کند: از دیدگاه من، این فضایی برای ارتباط با جامعه خواهد بود.
برای تاچه، چند سال اخیر انرژی‌بخش و گاهی به سوی رادیکالیسم بوده است. او می گوید: «با توجه به میزان رنج مردم از نژادپرستی و فقر، من مایلم از راه حل های اقتصادی و اجتماعی بسیار رادیکال تر حمایت کنم.»
چیکیرو می گوید گام بعدی برای NUPES پرورش چیزی است که او آن را «فرهنگ مشترک» حکومت و سیاست می نامد. او می گوید: “۱۹ ژوئن آغاز تازه ای خواهد بود.”
ژاکوبن – مایکل استیپ – این مقاله توسط همایون فرزاد برای اخبار روز ترجمه شده است.
