هفتمین کنگرۀ حزب تودۀ ایران (کنگرۀ رفیق علی خاوری) با شرکت رفقای نماینده، منتخب از واحدهای حزبی، تشکیل گردید. کنگره پس از انتخاب رئیس سنی، به‌یاد همهٔ جان‌باختگان راه آزادی و جان‌باختگان توده‌ای یک دقیقه سکوت اعلام کرد. در پی پخش سرود حزب، نمایندگان کنگره هیئت‌رئیسهٔ هفتمین کنگره را انتخاب کردند و کار رسمی آغاز شد. رفقای نماینده به‌بررسی سندهایی که در دستورکار کنگره بود پرداختند.
سندهای دستورکار کنگره عبارت بودند از:
۱. مشخصه‌های عمدهٔ اوضاع جهان و ایران از دیدگاه حزب تودهٔ ایران؛
۲. جهان‌بینیِ حزب تودهٔ ایران، و طرح برنامهٔ پیشنهادی حزب تودهٔ ایران پیرامون حکومت ملّی و دموکراتیک؛
۳. منشوری برای اتحادِعمل و آزادی ایران از چنگال دیکتاتوری؛
۴. حزب تودۀ ایران، انقلاب ملّی-دموکراتیک: نقشهٔ راه حزب تودهٔ ایران برای دگرگونی‌های بنیادین و دموکراتیک در سطح ملّی؛
۵. حزب تودهٔ ایران، مارکسیسم-لنینیسم و دوران ما؛
۶. گزارش کمیتۀ مرکزی به هفتمین کنگرۀ حزب تودۀ ایران؛
۷. گزارش شعبه‌ها و کمیسیون‌های کمیتهٔ مرکزی.
پس از بحث و تبادل‌نظر رفقای نمایندهٔ کنگره دربارهٔ سندهای مورداشاره در بالا، این سندها با اکثریت قاطع آراء به‌تصویب هفتمین کنگرهٔ حزب تودهٔ ایران رسید.
بر اساس پیشنهاد ارائه شده از سوی کمیتۀ مرکزی منتخب ششمین کنگرۀ حزب، به‌پاس هشت دهه مبارزهٔ خلل‌ناپذیر و نقش ویژه و تاریخی رفیق خاوری در احیا و برافراشته نگاه داشتن پرچم حزب تودۀ ایران پس از یورش خشن و خونین حکومت جمهوری اسلامی به حزب ما، و همچنین به‌احترام منش والای حزبی، انقلابی و انسانی این رفیق، هفتمین کنگرۀ حزب تودهٔ ایران “کنگرۀ رفیق علی خاوری” نامیده شد.
بر اساس پیشنهاد مطرح شده در جریان کنگره تغییرهایی بسیار اندک در اساسنامهٔ حزب به‌منظور به‌روز کردن آن به‌تصویب رسید. کنگره مقرر کرد که کمیتهٔ مرکزی جدید برای بررسی همه‌جانبهٔ اساسنامه حزب و مقررات کار مخفی کمیسیونی به‌این منظور تعیین کند.
بررسی کردن وضعیت حساس کشور، اوج گرفتن جنبش اعتراضی توده‌ها بر ضد حکومت جمهوری اسلامی، و ضرورت برگزیدن شعار تاکتیکی‌ای مناسب از سوی حزب تودۀ ایران ازجمله بحث‌های مهم هفتمین کنگرۀ حزب تودۀ ایران بودند. رفقای نماینده توافق‌نظر داشتند که پس از طرد رژیم ولایت فقیه از نظام سیاسی کشور، ضروری است حزب بر این امر مهم و اصلی متمرکز گردد که برای برپایی چگونه حکومتی می‌بایست مبارزه کرد. رفقای نماینده در هفتمین کنگرۀ حزب پس از بحث‌های طولانی شعار: “با هم به‌سوی تشکیل جبهۀ واحد ضد دیکتاتوری، برای آزادی، صلح، استقلال، عدالت اجتماعی، و برپایی جمهوری ملی و دموکراتیک” را در حکم شعار محوری حزب در شرایط کنونی تصویب کردند.
در فرصت‌هایی در خلال جریان کار کنگره رفقای نماینده از دریافت پیام‌هایی که از سوی بیش از چهل حزب کارگری و کمونیستی جهان به هفتمین کنگره حزب ارسال شده بود مطلع می‌گردیدند، پیام‌هایی پرشور که با ابراز احساسات گرم نمایندگان کنگره پاسخ داده می‌شد. در جریان کنگره بخش‌هایی از پیام رفقای رهبری حزب کمونیست آفریقای جنوبی، ونزوئلا، پرتغال، یونان، آکل (قبرس)، هند و حزب کمونیست فدراسیون روسیه به‌اطلاع نمایندگان کنگره رسید.
هفتمین کنگرۀ حزب تودۀ ایران همچنین انتشار پیام هایی به شرح زیر را به تصویب رساند:
۱. به کارگران و زحمتکشان شهر و روستا؛
۲. به خانواده های جان باختگان راه آزادی و عدالت و خانواده های زندانیان سیاسی؛
۳. به زنان آزادی خواه ایران؛
۴. به خلق های زیر ستم و اقلیت های ملی-مذهبی؛
۵. به جوانان و دانشجویان مبارز و عدالت جوی ایران؛
۶. به حزب‌ها، سازمان‌ها، نیروها، و شخصیت‌های ملی، آزادی‌خواه، و عدالت‌جوی ایران؛
۷. به نویسندگان، شاعران ، روزنامه‌نگاران، و هنرمندان (در همهٔ رشته‌های هنری)؛
۸. به رزمندگان توده ای؛
۹. به حزب های کمونیست- کارگری جهان.
سندهای مصوب کنگره و پیام‌های حزب‌های کارگری و کمونیستی جهان به کنگره در شماره‌های آینده “نامه مردم” منتشر خواهند شد.
نمایندگان کنگرهٔ هفتم در بخش پایانی کار کنگره اعضای کمیتۀ مرکزی جدید حزب تودۀ ایران را با رأی مخفی انتخاب کردند.
کنگره با پخش سرود انترناسیونال به کار خود پایان داد.
دبیرخانۀ کمیتۀ مرکزی حزب تودۀ ایران
۲۴ خردادماه ۱۴۰۱
صد سال پس از پیدایش سوسیال دموکراسی، چپ گرایی در ایران به یک بازی کودکانه تبدیل شده. ده ها گروه بدون کوچکترین پیوند ارگانیک با کارگر و زحمتکش هنوز کنگره برگزار میکنند و با احترام به سرود انترناسیونال برای ان داغ لعنت خورده اشک میریزند. حزب توده ایران بعد از هشتاد سال هنوز بیشتر به یک سازمان مخفی شبیه هست تا یک حزب کارگری! حزب کمونیست قبرس بیشتر با افرادش آشنایی دارد تا فعالین طبقه کارگر در ایران. خود توده ای ها هم از خواندن و نظر پردازی در باره این کنگره اجتناب میکنند.
تنها بیانیه مثمر ثمر نامه مردم انتقاد اخیرش به “ده مهر” بود که با ادعا های ضد امپریالیستی تجاوز پوتین را توجیه میکند..
فراموش نکنیم که حاکمیت قبرس با حاکمیت ایران را نباید یکسان گرفت .
فراموش نکنیم که احزاب در ایران شانس فعالیت علنی ندارند و بهمینجهت مخفی هستند و ارتباطشان با طبقه اشان محدود است.
تصور کن که احزاب آزادی داشتن و مخفی فعالیت می کردند بعد حق داشتید.
رفیق گرامی، احزاب چپ و کمونیستی هم در ایران وجود دارند مانند حزب کمونیست کارگری ایران و حکمتیست رسمی و غیررسمی و حزب چپ ایران که به صورت علنی فعالیت میکنند و نام تمام رهبران و اعضای بالایی و میانی و حتی رده های پایین آنها آشکار و مشخص و علنی است. اما اگر از تودۀ کارگران یا حتی همان فعالان طبقۀ کارگر بپرسید به اندازۀ انگشتان یک دست هم نمیتوانند نام این افراد را به شما بگویند. وانگهی آشنایی با افراد هم ملاک ارتباط نیست و چه بسا برخی از شخصیت های منسوب به همان احزاب مخفی در خارج از کشور شناخته شده و معروف بشوند، اما باز هم نتوانند پیام خود را به طبقۀ کارگر منتقل کنند و یا در روابط سیاسی و رقابتهای نیروهای سیاسی توان و امکان سیاست ورزی پیدا نکنند. بنابراین معیار علنی بودن یا مخفی بودن نیست و الزاماً هیچیک از این دو قرار نیست ارتباط حزب و طبقه را به صورت کامل تضمین کند.
به نظر من بحث نکوهش کار مخفی و ستایش اغراق آمیز کار علنی و قائل شدن به تقابل بین این دو شیوه از فعالیت که به ویژه از زمان انشعاب منصور حکمت در سال ۱۳۷۰ بسیار داغ شده و برخی از رفقا هم از سوئد و آلمان در حال هیزم گذاشتن در زیر شعلۀ آن هستند، ضربۀ بدی به نیروهای داخل کشور زده است که تحت اختناق اطلاعات و اطلاعات سپاه و اطلاعات فراجا ناگزیر از رعایت برخی مسائل به منظور حفظ خود هستند. به نظرم بهتر است به جای کنجکاوی کودکانه برای سردرآوردن از نام رهبران حزب توده یا هر جریان دیگر، همانند آخرین جملۀ پیام شما کمی به محتوای بیانیه ها و نیز تغییرات رد گرایش این حزب و مسائل دیگر بپردازیم.