سازمان عفو بین‌الملل در گزارش تحقیقاتی تازه خود با عنوان «علنا دارند شلیک می‌کنند»: برخورد نظامی جمهوری اسلامی ایران با اعتراضات اردیبهشت و خرداد ۱۴۰۱ مستند کرده است که چگونه نیروهای امنیتی ایران برای سرکوب اعتراضات عمدتا مسالمت‌آمیز اردیبهشت و خرداد ۱۴۰۱ نسبت به افزایش قیمت مواد غذایی و فروریختن مرگبار یک ساختمان، به طور غیرقانونی اقدام به شلیک گلوله‌های جنگی و گلوله‌های ساچمه‌ای شکاری کردند.
عفو بین‌الملل قادر بوده که کشته شدن دست کم چهار نفر در جریان این اعتراضات را تأیید کند و الگویی مکرر از جراحات ناشی از تیراندازی با گلوله‌های ساچمه‌ای شکاری – که استفاده‌شان معادل شکنجه است – را نیز در میان معترضان و شاهدان و رهگذران حاضر در صحنه، از جمله کودکان، مستند کرده است. مقامات از قطع عمدی اینترنت و اختلال در شبکه تلفن همراه برای مانع شدن مردم از ارتباط با یکدیگر و پنهان کردن جنایات خود استفاده کردند.
دایانا الطحاوی، معاون مدیر بخش خاورمیانه و شمال آفریقای عفو بین‌الملل می‌گوید: «وقتی در ماه‌های اردیبهشت و خرداد، مردم در جنوب غرب ایران برای اعتراض به افزایش قیمت مواد غذایی و دادخواهی در حق قربانیان فروریختن مرگبار یک ساختمان به خیابان‌ها آمدند، برخورد نظامی مقامات بار دیگر بی‌اعتنایی مطلق آن‌ها نسبت به ارزش و قداست جان انسان و موازین حقوقی بین‌المللی در مورد استفاده از قوای قهریه و سلاح گرم را به نمایش گذاشت.»
«خشم به حق مردم ایران در مورد فساد، تورم، بیکاری، دستمزدهای پایین یا پرداخت نشده، گرانی مواد غذایی و همچنین سرکوب و خفقان سیاسی احتمالا منجر به اعتراضات بیشتر خواهد شد و نیروهای امنیتی ایران اگر وادار به پاسخگویی نشوند، دست خود را بازتر خواهند دید که به کشتن و زخمی‌کردن معترضان ادامه دهند. در شرایطی که مسیرهای دست‌یابی به عدالت در داخل ایران کاملا بسته شده‌اند، عفو بین‌الملل بار دیگر بر ضرورت تاسیس فوری یک سازوکار مستقل تحقیقاتی و دادخواهی توسط شورای حقوق بشر سازمان ملل تأکید می‌کند، سازوکاری که با جمع‌آوری، نگهداری و تجزیه و تحلیل شواهد مربوط به جدی‌ترین جرایم بین‌المللی صورت گرفته در ایران، برگزاری محاکمه‌های منفصفانه در آینده را تسهیل کند.»
عفو بین‌الملل نگرانی‌های ابراز شده از سوی گزارشگر ویژه سازمان ملل در مورد ایران را تکرار می‌کند که با توجه به فقدان شرایط لازم برای برقراری عدالت و پاسخگویی از طریق مجراهای داخل کشور، جامعه بین‌المللی باید به «تعداد کشته‌ها و مجروحان که به طرز هشداردهنده‌ای بالاست» واکنش نشان داده و «نقش مهم خود را در تضمین پاسخگویی [مقامات] ایفا کند».
لینک بیانیه مطبوعاتی عفو بین‌الملل به فارسی (https://fa.amnesty.org/cycle-of-protest-bloodshed/)
لینک بیانیه مطبوعاتی عفو بین‌الملل به انگلیسی (https://www.amnesty.org/en/latest/news/2022/08/iran-robust-international-action-needed-to-end-cycles-of-protest-bloodshed/)
لینک گزارش عفو بین‌الملل به فارسی (https://www.amnesty.org/en/documents/mde13/5789/2022/fa/)
لینک گزارش عفو بین‌الملل به انگلیسی (https://www.amnesty.org/en/documents/mde13/5789/2022/en/)
