جمهوری اسلامی ایران یکی از معدود حکومت‌هایی است که کودک-مجرمان (افرادی که متهم به ارتکاب جرم در سنین زیر ۱۸ سالگی هستند) را به اعدام محکوم می‌کند
سازمان حقوق بشر ایران؛ دوشنبه ۱۸ مهر ۱۴۰۱: امروز درحالی به استقبال روز جهانی مبارزه با اعدام (۱۰ اکتبر / ۱۸ مهر) می‌رویم که براساس آمار ثبت‌شده توسط سازمان حقوق بشر ایران، از ابتدای سال جاری میلادی تاکنون، دست‌کم ۴۲۸ تن، از جمله ۲ کودک-مجرم و ۱۲ زن، در زندان‌های ایران اعدام شدند. این آمار نسبت به مدت مشابه سال قبل رشدی ۸۹ درصدی داشته است.
سازمان حقوق بشر ایران همراه با گرامی‌داشت روز جهانی مبارزه علیه اعدام، از مردم و جامعه مدنی ایران دعوت می‌کند تا مخالفت خود را با مجازات اعدام به‌عنوان مهم‌ترین ابزار سرکوب حکومت نشان دهند. محمود امیری‌مقدم، مدیر سازمان حقوق بشر ایران، دراین باره گفت: «جمهوری اسلامی در ۴۳ سال گذشته توانسته است با تکیه به اعدام و ارعاب به بقای خود ادامه دهد. نفی مجازات غیرانسانی اعدام و مبارزه برای لغو آن، گام‌هایی مهم در راستای پایان همیشگی دیکتاتوری است.»
دهم اکتبر سال ۲۰۲۲ (۱۸ مهر ماه ۱۴۰۱) مصادف است با بیستمین سالی که این روز به عنوان روز جهانی مبارزه با مجازات اعدام، از سوی «ائتلاف جهانی علیه مجازات مرگ» به تصویب رسید. موضوعی که امسال به مناسبت روز جهانی مبارزه با اعدام روی آن در دنیا تمرکز می‌شود، «اعدام، راهی که با شکنجه هموار می‌شود» است. در ایران، بسیاری از کسانی که اعدام می‌شوند، در دوره بازداشت، به قصد اعتراف‌گیری، مورد شکنجه قرار گرفته‌اند. همین اعترافات برای صدور حکم اعدام برای ایشان، مورد استفاده قرار گرفته است. این، علاوه بر شکنجه‌های روحی است که زندانیان در صف اعدام متحمل می‌شوند. بسیاری از آن‌ها بارها به پای چوبه دار برده می‌شوند و بازمی‌گردند.
در ۱۰ ماه گذشته، شمار اعدام زندانیان در شهرهای ایران افزایش شدیدی داشت. آمارهای ثبت شده توسط نهاد آمار سازمان حقوق بشر ایران نشان می‌دهند که از ابتدای سال ۲۰۲۲ تا کنون، دست‌کم ۴۲۸ نفر در زندان‌های ایران اعدام شده‌اند که از این بین دست‌کم دو کودک مجرم، ۱۲ نفر زن، ۴۱۶ نفر مرد و یک اعدام در ملا عام بوده‌اند.
منابع رسمی و رسانه‌های داخلی در این مدت تنها اعدام ۵۲ تن را اعلام کردند و ۳۷۶ اعدام دیگر که توسط نهاد آمار سازمان حقوق بشر ایران به ثبت رسیده، از طریق منابع معتبر داخلی و مدافعان حقوق بشر بوده است.
- میزان افزایش اعدام‌ها نسبت به سال گذشته:
آمار اعدام در ده ماه نخست سال ۲۰۲۲، نسبت به مدت مشابه سال قبل ۸۹ درصد افزایش یافته است. در مدت مشابه سال قبل، یعنی از اول ژانویه تا ۱۰ اکتبر ۲۰۲۱ تعداد ۲۲۶ اعدام و در مدت مشابه سال ۲۰۲۰، تعداد ۲۰۹ اعدام توسط نهاد آمار سازمان حقوق بشر ایران به ثبت رسیده بود.
- افزایش شدید اعدام‌های مواد مخدر:
از ابتدای سال ۲۰۲۲ تاکنون، ۱۸۰ نفر ازجمله یک زن، با جرایم مربوط به «مواد مخدر» در زندان‌های ایران اعدام شدند. این درحالی است که در مدت مشابه سال قبل، ۸۳ نفر با این اتهام در ایران اعدام شده بودند.
- آمار اعدام شهروندان بلوچ:
آمار اعدام شهروندان بلوچ در ۱۰ ماه نخست سال جاری میلادی افزایش چشمگیری داشت. ۱۲۱ تن از کسانی که در این مدت اعدام شدند، یعنی ۳۵ درصد کل اعدام‌ها را شهروندان بلوچ تشکیل داده است. این در حالی‌ست که شهروندان بلوچ بین ۲ تا ۵ درصد کل جمعیت ایران را تشکیل می‌دهند. از این بین ۸۲ شهروند بلوچ با اتهامات مربوط به «مواد مخدر» به اعدام محکوم شده بودند. در اعتراضات اخیر نیز نیمی از جان‌باختگان را شهروندان بلوچ تشکیل می‌دهند.
- اعدام کودک-مجرمان:
جمهوری اسلامی ایران یکی از معدود حکومت‌هایی است که کودک-مجرمان (افرادی که متهم به ارتکاب جرم در سنین زیر ۱۸ سالگی هستند) را به اعدام محکوم می‌کند.
درطی ده ماه گذشته، اعدام دست‌کم دو کودک-مجرم توسط نهاد آمار سازمان حقوق بشر ایران به ثبت رسیده است. این دو کودک-مجرم، امید عالیزهی، شهروند بلوچ و محمدحسین علیزاده، تبعه کشور افغانستان نام داشتند و هردو با اتهام «قتل عمد» به قصاص نفس (اعدام) محکوم شده بودند.
- اعدام زنان:
در ده ماه نخست سال میلادی جاری، ۱۲ زن در زندان‌های مختلف ایران اعدام شدند که ۱۱ تن از ایشان با اتهام «قتل عمد» و یک تن از ایشان که شهروند بلوچ بود، با اتهامات مربوط به «مواد مخدر» به اعدام محکوم شده بودند.
«ائتلاف جهانی برای مبارزه با مجازات اعدام» در سال ۲۰۰۲ روز دهم اکتبر (۱۸ مهر ماه) را روز جهانی مبارزه با مجازات اعدام اعلام کرد. این نامگذاری با هدف تلاش برای لغو این مجازات غیر انسانی و بازگشت ناپذیر صورت گرفت و نقطه عطفی در مسیر مبارزه علیه اعدام محسوب می‌شود. این ائتلاف از ۱۷۰ عضو از پنج قاره جهان تشکیل شده است که ۲۰ سازمان، از جمله سازمان حقوق بشر ایران، شورای راهبردی آن را تشکیل می‌دهند. این شورا وظیفه تعیین سیاست‌های کلی و موضوعات هر ساله این ائتلاف را بر عهده دارد.
گفتنی است، اکنون بیش از دو سوم کشورهای جهان مجازات بی‌رحمانه و غیرقابل بازگشت اعدام را لغو کرده و یا عملا از آن دیگر استفاده نمی‌کنند.
