دیالکتیک انقلاب و جنبش انقلابی – محمدکریم آسایش

دو مخاطره این جنبش را تهدید می کنند: تعجیل و فرسایش. تعجیل می تواند جنبش را پیش از موعد آمادگی نبرد وارد جنگ رو در رو سازد، به سمت مداخله خارجی ببرد و تحت سلطه نیروهای سناریوی سیاه (سلطنت طلبان و مجاهدین) به دلیل قدرت پروپاگاندای ناشی از منابع مالی سعودی – صهیونیستی – آمریکایی درآورد و جنبش را از درون منهدم سازد(چه بر اثر تعجیل و درگیری زودهنگام در اسقاط قدرت شکست بخورد و چه حتی بتواند آن را براندازد). رسایش هم ابتدا به تشدید خشونت های کور انجامیده و سپس به فروکش جنبش، تشدید یأس و گسترش اختناق

ما چگونه “ما” شویم 

جنبش “ما” ، جنبش ژینا ، جنبش زندگی ، جنبش #زن_زندگی_آزادی، جنبشی است که یکماه در حدود ١٢۴ شهر و در میان اقشار و طبقات مختلف اجتماعی با تجمع و تظاهرات، اعتصاب، شعارنویسی ، شعاردهی های شبانه، خلق آثار هنری و جلب حمایت های وسیع جهانی و تحرک گسترده ایرانیان خارج کشور، تداوم یافته است.

این جنبش تاکنون دارای چند ویژگی بدیع و برجسته بوده است که عبارتند از فراگیری سیاسی خواست انقلابی و فراروی از خواستهای جزئی، همراهی توٱمان طبقات کارگر و تهیدست با طبقات متوسط و مرفه، همراهی شهرهای کوچک با شهرهای بزرگ، همبستگی توأمان مرکز و پیرامونی ها (کردستان، بلوچستان، خوزستان، آذربایجان)، مطالبات و گفتمان صریح فمینیستی علاوه بر نقش فعال و پیشتاز زنان، نقش آفرینی فعال نوجوانان و دانش آموزان، ایجاد اجماع بین المللی گسترده برای حمایت از جنبش، پذیرشی بین الاذهانی مبنی بر ضرورت بکارگیری شکلی از قهر و مشروعیت خشم و خشونت، نقش ویژه شبکه های اجتماعی علی رغم فیلترینگ گسترده و ملی سازی اینترنت، تولید متکثر آثار هنری.

علاوه بر اینها به لحاظ فرم نیز دو ویژگی اعتراضات غیرمتمرکز و خودانگیختگی نیز در این جنبش برجسته بوده اند.

با این حال دو مخاطره این جنبش را تهدید می کنند: تعجیل و فرسایش.

تعجیل می تواند جنبش را پیش از موعد آمادگی نبرد وارد جنگ رو در رو سازد، به سمت مداخله خارجی ببرد و تحت سلطه نیروهای سناریوی سیاه (سلطنت طلبان و مجاهدین) به دلیل قدرت پروپاگاندای ناشی از منابع مالی سعودی – صهیونیستی – آمریکایی درآورد و جنبش را از درون منهدم سازد(چه بر اثر تعجیل و درگیری زودهنگام در اسقاط قدرت شکست بخورد و چه حتی بتواند آن را براندازد).

فرسایش هم ابتدا به تشدید خشونت های کور انجامیده و سپس به فروکش جنبش، تشدید یأس و گسترش اختناق.

موقعیت کنونی جنبش، جنبش انقلابی در شرایط مرحله انقلابی است اما انقلاب نیست. ذهنیت انقلاب را دارد اما ساختارش را ندارد.

برای غلبه بر این دو تهدید، تداوم خیابان به شکل اعتراضات غیرمتمرکز خوب و لازم است اما کافی نیست. اعتراضات غیرمتمرکز توان اسقاط قدرت را ندارد، بدون  سازماندهی چونان “پیامبران بی سلاح” به تعبیر ماکیاولی، برای خود و دیگران خطرناک می شوند. نشانه های آن هم مشاهده می شود، رواج شعارهایی با فحاشی جنسیتی که مغایر فلسفه “زن، زندگی ،آزادی” است، تمایل به خشونت های کور(نه خشم مشروع یا اقدامات قهرآمیز هدفمند ضروری) که باز هم مغایر اندیشه “زن، زندگی ، آزادی” است، احساس ضعف در مقابل پروپاگاندای رسانه ای اپوزوسیون وابسته، تمایل به تحریم طلبی یا مداخله خارجی، ضعف در جلب جمعیت معترض اما خاموش، کاهش  مشارکت کنندگان در اعتراضات. در واقع نشانه هایی توأم از هر دو گرایش تعجیل و فرسایش.

پاسخ به چه باید کرد، دو وجه محتوایی و فرمی دارد.

به لحاظ محتوایی، باید وجوه مفهومی و مطالبه گرانه و وجه فرهنگی انقلاب را تقویت کرد. ترویج مفاهیم و اندیشه شعار  “زن،زندگی،آزادی” و همینطور شعارهای مترقی چون “نان،کار،آزادی”، “آزادی از ترس، رهایی از نیاز”، “استقلال،آزادی، جمهوری ایرانی”، “ایران برای همه ایرانیان” از جمله ملزومات این فرآیند است. بسط گفتگو در خصوص افق پیش رو، نقشه راه، مدل حکمرانی، قانون اساسی، دولت موقت وجه دیگری از این بعد است و در نهایت تعمیق جنبش عمومی توده ای ضد دیکتاتوری در جنبش های اجتماعی و به صدا درآوردن مطالبات آنها در جنبش سراسری.

بعد دیگر، وجه فرمی است که به مقوله سازماندهی هم بستگی دارد. ما در کنار “شهروند جنبش ها” نیاز به ایفای نقش فعال معین های سیاسی یا به نوعی رهبران میانی داریم. این رهبران میانی بخشی توسط تشکل ها مانند شورای هماهنگی تشکل‌های صنفی فرهنگیان، تشکل شوراهای صنفی دانشجویان کشور، اتحادیه دانشجویان متحد، سندیکای اتوبوسرانی تهران و حومه، شورای هماهنگی کارگران پروژه ای، سندیکای کارگران هفت تپه، اتحادیه آزاد کارگران، گروه های زنان، تشکل های سیاسی و اجتماعی کردستان و… تأمین می شود اما بخشی نیز که باید جدی تر صورت گیرد، نقش چهره ها و فعالان در داخل و خارج است. نقشی که صرفا به حوزه تاکتیکی و رهبری خیابانی نباید محدود شود و بر رهبری استراتژیک و سیاسی تأکید شود. معین های سیاسی نقش هماهنگ کننده و گردآوری کننده را عهده دارند، نقش تسهیلگران، نقش همراهان کوچک جنبش که نظریه، انباشت تجارب و قدرت نفوذ را درون شبکه جنبش جاری می کنند و امکان های خود تکاملی جنبش و تبدیل آن به جنبش استراتژیک را فراهم می سازند. مطلوب است روند دیالکتیکی این رابطه معین های سیاسی و جنبش و جنبش ها بتواند در چشم انداز به حزب جنبش‌های اجتماعی برسد، مانند حزب کارگران برزیل، پودموس اسپانیا، حرکت بولیوی به سوی سوسیالیسم، سیریزای یونان.

اما در مرحله فعلی، این جنبش و این نقش یک راه است، یک راه تکامل یابنده، چنان که جنبش سبز نه یک حزب یا جبهه که یک راه بود: راه سبز امید.

وجه دیگر فرمی، افزوده شدن اشکال قدرت برسازنده به قدرت براندازننده خیابان است، اعتراضات محله محور خوب است اما برای پایداری نیاز به قدرت محله محور دارد.”خانه ها را قبله قرار دهیم” و قدرت های محله ای را شکل دهیم و پشتیبانی های محلی ایجاد کنیم. در همین اعتراضات محله محور در تهران، محلاتی موفق ترند که این پشتوانه ها را تا حدودی دارند: اکباتان، نازی آباد، نارمک، تهران پارس. این در حوزه اقتصادی هم هست، اعتصاب نیاز به پشتوانه دارد، صندوق اعتصاب، ساختارهای همیاری و یاریگری که از یکدیگر و از اعتصاب کنندگان حمایت کنیم.

در نهایت فرم، گسترش اشکال اعتراضی را در بر می گیرد. تحریم های هدفمند داخلی توسط مردم، رسواسازی، ناامن سازی سرکوب، نوآوری های هنر اعتراضی، فشار به مراجع تقلید برای اعلام موضع (نامه های سرگشاده، بست نشینی در دفاتر مراجع)، فشار به احزاب و شخصیت‌های اصلاح طلب برای ایفای نقش در گذار. بسیاری از این اقدامات می توانند به صورت معجزه آسایی، ورق را با شتاب به سمت تغییر برگردانند.

در آخر، بعد روانشناختی نیز مهم است تا بر وسوسه تعجیل یا افسردگی فرسایش غلبه کرد. تقویت روحیه، دمیدن وجوه شادی بخش در جنبش (رقص و موسیقی)، ابتکاراتی چون آغوش رایگان (که از جمله در اکباتان در جریان این جنبش مشاهده شد)، تقویت گفتگو و دورهمی ها، می توانند از جمله اقدامات در این زمینه باشند. به طور خلاصه انقلاب “ما” نیاز به “ما” شدن از خلال تعمیق وجوه دگرگون کننده و انقلابی جنبش برای والایش آن به انقلاب است. حرکت از انقلاب منفعل به انقلاب فعال به تعبیر آنتونیو گرامشی.

چاپ کن