«دیگنیتی» انستیتوی ضدّ شکنجه دانمارک در سایت خود زیر عنوان: “در پی تظاهرات شکنجه در ایران شدّت گرفته است”خبر میدهد کارشناسان سازمان ملل خواستار بررسیهای مستقل و پیگرد قضایی مسئولان شدهاند و ادامه میدهد که در تاریخ چهلسالهی فعالیت این مرکز، بیماران شکنجهدیدهی ایرانی از بزرگترین گروه بیمارانی بودهاند که به آنان مراجعه کردهاند و در ادامه میخوانیم:
ایران در زمان شاه تا ۱۹۷۹و همچنین در ۴۳ سال گذشته زیر حکومت دیکتاتوری مذهبی سابقهای طولانی در شکنجه داشته و در این ماهها، از پاییز ۲۰۲۲ شکنجهی هزاران تن از کسانی که بهخاطر ژینا مهسا امینی دختر کردی که در بازداشت مأموران در ماه سپتامبر درگذشت به تظاهرات پرداختند، شدیدتر شده است.
بهظاهر چنین است که او [مهسا امینی] شرایطی را که طبق آن زنان باید در مکانهای عمومی موهایشان را بپوشانند، رعایت نکرده بود. بنا به آنچه خانوادهاش گفته، این زن جوان هنگام بازداشت زیر شکنجه قرار میگیرد.
مقامهای ایرانی با شدّت به سرکوب معترضانی پرداختهاند که بنا به گفتهی شماری از کارشناسان سازمان ملل ازجمله مورد بازداشتهای اتفاقی، خشونت جنسی و جنسیّتی، و سوءاستفادهی بیش از حدّ از قدرت قرار گرفته یا ناپدید شدهاند.
کارشناسان ازجمله با توجه به گفتههای آلیس جی ادواردز Alice J Edwardsگزارشگر ویژهی سازمان ملل در امور شکنجه، خواهان بازرسی مستقل از واقعهها و پیگرد قضایی مسئولان شده است.
معترضان در مکانهای مختلفی، ازجمله اوین در تهران زندانی شدهاند. اوین بدنامترین زندان برای شکنجه است که پیش از حکومت آخوندها نیز از سوی سازمان امنیّت یا ساواک شاه، محل شکنجهی سیستماتیک بود و حتا برخی از مذهبیهایی که بعدها به قدرت رسیدند، در میان آنان بودند.
انوشه آشوری Aniisheh Ashoori بازرگان بریتانیایی-ایرانی پس از آنکه بیش از چهار سال به اتهام جاسوسی برای اسرائیل در اوین زندانی بود و به تازگی آزاد شد، در یک مصاحبه میگوید بدترین روزهای او در آن زندانِ بدنام چهل و پنج روزی بود که در انفرادی مورد شکنجهی روانی قرار داشت. او میگوید:
“یکی از بازجوها که مسئولیت اصلی بازجویی مرا داشت، در حالی که بیشتر وقتها میتوانستم حس کنم کسان دیگری آنجا در اتاقهای کوچک بازجویی بودند، مرا تهدید میکردند که خانوادهام را مورد آزار قرار خواهند داد.”
او میگوید لامپ سلول سراسر شبانهروز روشن بود تا از خوابیدن او جلوگیری شود. او پیوسته از سلولهای دیگر چنان صدای جیغ و فریاد میشنیده که به فکر خودکشی میافتاده است.
بیخبری از بازداشت شدگان
رسانههای عمومی خبر میدهند که وابستگان هزاران تن از تظاهرکنندگانِ بازداشت شده در بیرون زندانها جمع شدهاند بدون آنکه به آنها بگویند افراد خانوادهشان چرا بازداشت شده و یا در چه وضعیّتی هستند.
سازمان جهانیِ حقوق بشریِ “نگهبان حقوق بشر” بسیار نگران چگونگی اوضاع ایران است.
تارا سپهری فَر Tara Sepehri Far کارشناس ویژهی ایران در سازمان نگهبان حقوق بشر در یک مقاله منتشر شده در سایت این سازمان میگوید:
“دستگاه امنیّتی سرکوب ایران برای درهم شکستن این مقاومت گسترشیابنده، با به کار بردن هرگونه روشی، ازجمله خشونت مرگزا، بازداشت، و نادیده گرفتن حق مبارزان حقوق بشر و ژورنالیستها از هیچ اقدامی علیه تظاهرکنندگان فروگزار نمیکند. اما هر خشونت تازهای تنها تأکیدی است بر اینکه چرا ایرانیان خواهان دگرگونیهای بنیادی در یک حکومت خودکامهی فاسد هستند.”
***
«دیگنیتی» انستیتوی ضدّ شکنجه دانمارک (Dignity- Danish institute against Torture) با چهل سال سابقه دارای بزرگترین کتابخانه و مرکز اسناد شکنجه و پیامدهای شکنجه در جهان است. این مؤسسهی مستقلِ حقوق بشری با حدود بیست کشور جهان در این زمینهها همکاری دارد.
بزرگترین و مهمترین مشخصۀ مرکز اسناد و کتابخانه دیگنیتی که درجهان بی همتاست، پایگاه اینترنتی آن است که شامل بیش از ۵۰.۰۰۰ سند، گزارش، مقاله، کتاب، فیلم، عکس و ادبیات شنیداری در مورد شکنجه، پیامدهای شکنجه، درمان و توان بخشی قربانیان شکنجه است. در کتابخانه و سایت دیگنیتی سندهای بسیاری از ایران موجود است که به طور عمده به زبانهای فارسی و انگلیسی قابل دسترسی هستند. این پایگاه برای کسانی که در زمینههای مربوط به شکنجه کار میکنند ابزار بی نظیری است، چون تنها پایگاه اینترنتی جهان است که مطالب مربوط به شکنجه را در زمینههای گوناگون درمانی، روانی، اجتماعی، سیاسی و… به ثبت رسانده و در اختیار همگان میگذارد و همزمان مرجعها، گزارشها، اطلاعیهها، مقالههای گاهنامههای کوچک، فیلم و موردهای شنیداری و غیره را که در جایی به ثبت نرسیده، گردآوری میکند.
کتابخانه و مرکز اسنادِ دیگنیتی از راه پایگاه اینترنتی خود دستیابی سریع به مطالب را برای همگان امکانپذیر ساخته و تا جایی که ممکن است مطالب علمی را به زبان انگلیسی زیر پوشش قرار میدهد. علاوه بر این آنچه را که در زمینه شکنجه و موضوعات جانبی آن تولید میشود و مهم و قابل اعتماد است، بدون توجه به اینکه به چه زبانی یا مربوط به چه کشوری هستند یا آنکه موازین آکادمیک در آنها رعایت شده یا نه، به ثبت میرساند.
فعالیتهای انستیتوی ضد شکنجه دانمارک علاوه بر توانبخشیِ جاندربردگانِ از شکنجه، پژوهش و بررسی، گردآوری سند، پیشگیری از شکنجه و خشونتهای سیستماتیک، و البته همکاری در پروژههای جهانی در این زمینههاست.
توان بخشی قربانیان شکنجههای جسمی و روانی که به دیگنیتی مراجعه میکنند، با همیاری تیمی متشکل از روانشناس، فیزیوتراپ و مشاوران اجتماعی صورت میگیرد. در صورت لزوم، روانپزشک این مرکز نیز به یاری تیم میشتابد.