پنجاه‌وسومین نشست سالانه «مجمع اقتصاد جهانی» روز دوشنبه در داووس آغاز شد و تا ۲۰ژانویه (۳۰ دی‌ماه) ادامه خواهد داشت. به گزارش رسانه های بین المللی، مهم‌ترین مسائل در دستور کار این اجلاس بحران‌های انرژی و مواد غذایی، تورم بالای جهانی، سرمایه‌گذاری در تکنولوژی‌های در حال ظهور و همچنین خطرات ژئوپولیتیک کنونی برای اقتصاد جهان خواهد بود. گزارش امسال داووس که با همکاری گروه بیمه زوریخ و شرکت خدمات مارش مک لنان تهیه و منتشر شده است، می‌افزاید جنگ اوکراین و همه‌گیری کرونا باعث بحران انرژی، ناامنی غذایی و تورم فزاینده‌ای شد که تقریبا گریبانگیر همه کشورهای جهان شده است.
بنا بر این گزارش، تاثیر بحران افزایش هزینه‌های زندگی بر جمعیت آسیب‌پذیر جهان به حدی است که تحمل آن به‌شدت دشوار است. بحران‌های دو سال آتی که در این گزارش بیشترین اشاره به آنها شده شامل بلایای طبیعی، رویارویی ژئواکونومیک، آسیب به انسجام اجتماعی، جرایم سایبری گسترده، مهاجرت ناخواسته در مقیاس بزرگ و بحران‌های منابع طبیعی در کنار تغییرات اقلیمی است.
به گزارش بلومبرگ، از میان رهبران گروه هفت، اولاف شولتز، صدراعظم آلمان، تنها کسی است که از روز چهارشنبه در مجمع جهانی اقتصاد امسال شرکت می‌کند. لیو هه، معاون نخست‌وزیر چین نیز سخنرانی خواهد کرد. سران اتحادیه اروپا، ناتو، فنلاند، یونان، اسپانیا، فیلیپین، آفریقای‌جنوبی و کره‌جنوبی از دیگر چهره‌های مهم سیاسی حاضر هستند.
از طرف ایالات‌متحده نیز مارتی والش، وزیر کار، کاترین تای، نماینده تجاری و کریستوفر ری، مدیر دفتر تحقیقات فدرال، شرکت خواهند کرد.
حداقل ۱۰۰ میلیاردر از نقاط مختلف جهان در این مجمع شرکت خواهند کرد که بیشتر آنها از ایالات‌متحده هستند و چهره‌هایی مانند لارنس فینک از شرکت بلک‌راک و استفان شوارتزمن از بلک استون در میان آنها هستند.
میلیاردرهای هندی و عربستانی هم به تعداد زیاد حضور خواهند داشت. وال‌استریت نیز با حضور جیمی دایمن، مدیر اجرایی جی‌پی مورگان، دیوید سالامن از گروه گلدمن ساکس و جین فریزر از سیتی گروپ، در کنار همتایان خود از بنک آو آمریکا، مورگان استنلی، یوبیاس گروپ و دویچه بانک، در این اجلاس حضور خواهد داشت.
براساس این گزارش، از روسیه کسی حضور نخواهد داشت چون نه از چهره های دولتی دعوت شده و نه نمایندگان اقتصادی، ولی هیاتی به سرپرستی همسر رئیس جمهوراوکراین به سوئیس سفر کرده و در بخش سخنرانان هم جای ویژه ای برای وی در نظر گرفته شده است. چندین پنل نیز به آینده ارزهای دیجیتال و رمزنگاری شده اختصاص داده شده است، گرچه سقوط کریپتو می‌تواند به معنای کمتر شدن سرمایه‌داران عصر جدید باشد
همزمان با گردهمایی نخبگان جهان در دهکده کوچک داووس در سوئیس برای شرکت در مجمع اقتصاد جهانی، سوالاتی مطرح می‌شود که آیا آنها می‌توانند راه‌حل‌های موثری برای شکست‌های جهانی از جمله نابرابری، فقر، بحران‌های مواد غذایی و انرژی، و تغییر اقلیم پیدا کنند یا خیر؟ موضوع نشست امسال «همکاری در جهان چند پاره» نام دارد؛ عنوانی که خبر از چالش پیش روی جهانی می‌دهد که امروز بیش از همیشه متحد نبودنش آشکار است. در این نشست بیش از ۲۷۰۰نفر از ۱۳۰کشور جهان از جمله ۵۰رئیس کشور و دولت شرکت دارند. مجمع اقتصاد جهانی امسال همچنین شاهد بالاترین مشارکت تجاری خواهد بود؛ به‌طوری‌که بیش از ۱۵۰۰رهبر از ۷۰۰سازمان برای حضور در این نشست ثبت‌نام کرده‌اند.
ثروتمندان جهان در حالی در داووس دورهم جمع شده اند که سال۲۰۲۲ برای برخی از آنها سالی تلخ بود که در آن سهام بخشی از شرکت‌ها (و بیشتر شاخص‌های بورس) سقوط کرد. بخشی دیگر از این ثروتمندان با بهره گیری از شرایط ناشی از کرونا و جنگ به ثروت بی سابقه دست یافتند. حالا افزایش نرخ بهره در بسیاری کشورها باعث شده است نگرانی درباره رکود اقتصادی بیشتر شود. جنگ روسیه و اوکراین نیز باوجود گذشت حدود یک‌سال همچنان ادامه دارد و نگرانی‌ها درباره عواقب غیرقابل پیش‌بینی آن نیز همچنان در کانون توجه است.
کنشگران هم مطابق معمول بخشی از ماجرا به‌شمار می‌روند. اگرچه نمایش همایش میلیاردرها برای رسانه ها جالب تر از حضور کنشگران است اما گزارشگران می دانند که دوربین را نمی توان برای تمام مدت به روی فعالان و کنشکران زیست محیطی و ضد سرمایه داری بست. شماری از کنشگران اقلیمی به داووس رفته‌اند تا به نقش شرکت‌های بزرگ نفت در این نشست اعتراض کنند و خواهان اقدام برای مقابله با بحران اقلیمی شوند.
پیام داووس بدون برف به رهبران
در هفته پیش رو، جایی که داووس خود را برای بزرگ‌ترین گردهمایی سالانه اقتصادی دنیا در فصل زمستان آماده می‌کند؛ سوال اساسی این نیست که قرار است رهبران و سیاستمداران و فعالان اقتصادی درباره چه چیزی صحبت کنند. پرسش این است که آیا اینجا به اندازه‌ای برف خواهد آمد که بتوان در آن اسکی کرد؟ «بلومبرگ» با طرح این سوال، در گزارشی با عنوان « داووس بی‌برف به حاضران در نشست تمام آن چیزی را که باید بدانند، می‌گوید»، می‌نویسد: « اگرچه این شهر در ارتفاع ۱۵۶۰ متری قرار دارد، اما موج گرمای نادر زمستانی امسال موجب شده تا دمای شهر سوییس در اوایل ژانویه بسیار گرم باشد. دامنه‌های کوهستانی سوییس پوشیده از علف‌های مرده و قهوه‌ای شده و کوهنوردان همراه با سگ‌هایشان در حال قدم زدن هستند. البته بارش برف درست به موقع برای حاضران در نشست شروع شد و دامنه‌ها را دوباره پر کرد و محل برگزاری نشست را دوباره با همان تصویر آشنای همیشگی همراه کرد. اما این اتفاقات، نشانه چیزهایی است که در منطقه داووس در راه است، جایی که اتمسفر سریعتر از اکثر نقاط سیاره گرم می‌شود. » به نوشته «بلومبرگ» علی‌رغم دهه‌ها تغییر فزاینده در دمای هوای کره زمین، خطرات ناشی از گرمایش جهانی تا همین اواخر برای سیاستمداران جهان در اولویت نبود. از سال ۱۹۷۱ تاکنون، داووس هر ساله رهبران تجاری و سران کشورها را گرد هم می‌آورد. اما با نگاهی به گذشته می‌توان دید که چالشی به نام «تغییر اقلیم» اولین‌بار در سال ۲۰۱۴ بررسی شده است. حالا و در داوس ۲۰۲۳ در کنار بحث درباره هزینه‌های اقتصاد جهانی و وضعیت حساس ژئوپلیتیک، قرار است بیش از یک‌سوم بحث‌های پنل‌های تخصصی به تغییرات اقلیمی اختصاص پیدا کند.
سال سخت جهان
نشست ۲۰۲۳ مجمع جهانی اقتصاد در حالی برگزار می‌شود که یک هفته پیش، کریستالینا جورجیوا، رییس صندوق بین‌المللی پول در اظهاراتی عنوان کرد که « سال ۲۰۲۳ «سال سختی» برای اقتصاد جهان خواهد بود.» او همچنین در ابتدای ژانویه هشدار داده بود که «در سال ۲۰۲۳ میلادی یک سوم از اقتصاد جهانی وارد رکود خواهند شد.» اقتصاد دنیا امروز با چالش‌های بزرگی روبروست. رشد تورم، جنگ اوکراین، افزایش قیمت‌ها، بالا رفتن نرخ بهره و شیوع دوباره کرونا در چین بر اقتصاد جهانی سایه انداخته است. صندوق بین‌المللی پول معتقد است که حتی اگر برخی کشورها شاهد رکود باشند، می‌توان از رکود جهانی جلوگیری کرد اما این موضوع منوط به عدم وجود عوامل منفی مانند ناآرامی‌های فزاینده اجتماعی، رویدادهای آب و هوایی یا بدتر شدن وضعیت جنگ اوکراین است. بانک جهانی هم در گزارشی گفته است که به دلیل افزایش تورم و نرخ سود بانکی، کاهش سرمایه‌گذاری و همچنین اختلال در چرخه توزیع کالا، رشد اقتصادی جهان کند خواهد شد.
گزارش تکان دهنده “آکسفام” از توزیع نابرابر ثروت در جهان
آکسفام که بنیادی برای ریشه‌کن کردن فقر، گرسنگی و بی‌عدالتی است در گزارش جدید خود آمار تکان دهنده ای از نابرابری توزیع ثروت و فقر در جهان منتشر کرده است.
سازمان آکسفام در تحقیقات‌اش به این نتیجه دست یافته است که شرکت‌های بزرگ و ابرثروتمندان از پاندمی کرونا و بحران انرژی بیشترین منفعت را برده اند.
در این گزارش تحت نام «بقای ثروتمندان» که روز دوشنبه همزمان با آغاز همایش سالانه داووس مننشر شد، آمده است که یک درصد ثروتمندترین جمعیت جهان از زمان شروع پاندمی کرونا به بعد حدود دو سوم رشد ثروت جهانی را به خود اختصاص داده اند. به گزارش این سازمان منتقد سرمایه داری، این روند در آلمان حتی آشکارتر است. یعنی ۸۱ درصد رشد مجموعی ثروت حاصل شده در میان سال‌های ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱ در آلمان، متعلق به یک درصد ابرثروتمندان بوده است.
مجموع دارایی‌های تمامی میلیاردرهای جهان از سال ۲۰۲۰ روزانه به طور میانگین حدود ۲.۷ میلیارد دلار افزایش داشته است. یعنی در برابر افزایش هر دلار در درآمد سرانه ۹۰ درصد فقیرترین جمعیت‌های جهان، یک میلیاردر به طور اوسط ۱.۷ میلیون دلار کسب کرده است.
بر اساس گزارش آکسفام دست کم ۱.۷ میلیارد کارگر در کشورهایی زندگی می‌کنند که در آنها میزان تورم یا گرانی نسبت به افزایش معیشت بیشتر است. حدود یک دهم انسان‌های روی زمین یعنی تقریبا ۸۲۸ میلیون نفر از گرسنگی رنج می‌برند. ۶۰ درصد انسان‌های فقیر جهان زنان و دختران هستند.
