آمریکا، بریتانیا، آلمان و فرانسه در بیانیهای مشترک نسبت به انتقاد دو روز پیش آژانس بینالمللی انرژی اتمی از ایران به دلیل تغییرات اعلام نشده در تاسیسات فردو، واکنش نشان دادهاند و آن را نقض آشکار تعهد ایران در برابر انپیتی و توافق هستهای موسوم به برجام ارزیابی کردهاند.
به گزارش بی بی سی این بیانیه که روز جمعه – سوم فوریه – مشترکا از سوی این چهار کشور غربی امضاءکننده برجام منتشر شده، به خبری اشاره دارد که روز چهارشنبه از سوی آژانس بینالمللی انرژی اتمی اعلام شد و طی آن آژانس از ایران به دلیل اعمال تغییرات اعلام نشده در اتصال بین دو مجموعه (آبشار) ماشینهای پیشرفته غنیسازی اورانیوم با خلوص تا ۶۰ درصد در فردو انتقاد کرد.
آژانس میگوید اتصال دو آبشار از مجموعه ماشینهای سانتریفیوژ غنیسازی اورانیوم «بدون اطلاع بازرسان» انجام شده در تاسیسات غنیسازی فردو در نزدیکی قم صورت گرفته است.
در بیانیه روز جمعه آمریکا، بریتانیا، آلمان و فرانسه هم با اشاره به همین انتقاد آمده: «ما این گزارش آژانس را مدنظر خواهیم گرفت و همانطور که آژانس تصریح کرده، این تغییرات اعلام نشده در تناقض با تعهدات ایران به پیمان منع گسترش سلاحهای اتمی – انپیتی – است».
در ادامه بیانیه این چهار کشور آمده: «این دلیل که ایران میگوید این تغییرات به اشتباه اعمال شده، ناکافی است. ما اعمال ایران را بر مبنای بیطرفی و گزارشهای عینی از سوی آژانس قضاوت میکنیم و نه قصد و نیت ایران از انجام آنها».
آژانس میگوید تغییرات اعلام نشده از سوی ایران را بازرسان آن روز ۲۱ ژانویه برابر با اول بهمن در جریان بازرسیهای سرزده از فردو متوجه شدهاند.
خبرگزاری رویترز میگوید نسخهای از گزارش محرمانه آژانس بینالمللی انرژی اتمی به کشورهای عضو شورای حکام را رویت کرده که آژانس در آن گفته بازرسان مشاهده کردهاند که نحوه اتصال بین دو آبشار سانتریفیوژهای آی ار-۶ به شکل اساسی تغییر کرده بدون اینکه ایران آن را به آژانس بینالمللی انرژی اتمی اطلاع داده باشد.
با اشاره به همین گزارش آمریکا، بریتانیا، فرانسه و آلمان در بیانیه خود «یادآوری کردهاند» که تهیه اورانیوم با غلظت بالا در تاسیسات فردو ایران فارغ از «هرگونه منطق و دلیل» مرتبط با برنامههای هستهای غیرنظامی است.
در پایان این بیانیه بلوک اروپایی امضاءکننده برجام و آمریکا یک بار دیگر از ایران خواستهاند که به تعهدات بینالمللی خود در قبال پیمان ان پی تی که به آن پیوسته وفادار بماند و همچنین به همکاری کامل با آژانس انرژی اتمی در تحقیقات و نظارت بر سایت هستهای فردو تن دهد.
تاسیسات اتمی فردو در دل کوهی در نزدیکی قم در جنوب تهران قرار دارد. ایران ابتدا وجود این تاسیسات را به آژانس اعلام نکرده بود اما در دوره ریاست جمهوری باراک اوباما این موضوع افشا شد.
در جریان مذاکرات اتمی ایران و قدرتهای جهانی، قرار شد ایران غنی سازی اورانیوم ۲۰ درصد را در این مرکز متوقف کند و با همکاری دولت های اروپایی از این مرکز برای تولید ایزوتوپ های پایدار استفاده شود.
پس از خروج آمریکا از توافق هستهای برجام، ایران در مراحل مختلفی تعهدات اتمی خود را کنار گذاشت و از جمله غنیسازی اورانیوم در فردو را از سرگرفت.
بر اساس گزارش رویترز در حال حاضر در این مرکز ماشینهایی برای غنیسازی با خلوص ۶۰ درصد هم نصب شده است.
چهار کشور غربی غلط می کنند که در امور داخلی یک کشور دیگر از جمله حق غنی سازی در چهارچوب مقررات بین المللی دخالت می کنند.