جمعه ۱۰ فروردین ۱۴۰۳

جمعه ۱۰ فروردین ۱۴۰۳

پنجاه و دومین جشنواره بین المللی فیلم رتردام، هلند – محمود زهرایی

محمود زهرایی

عباس امینی کارگردان فیلم مرزهای بی پایان جایزه اش را به مادران کشته شدگان خیزش مردم ایران تقدیم نمود.

سرانجام پس از سه دوره تعطیلی و نیمه تعطیلی، فیلم فستیوال بین المللی رتردام، امسال این فیلم فستیوال به روال نرمال همیشگی در تاریخ چهارشنبه ۲۵ ژانویه و با حضور شهردار مراکشی الاصل رتردام، احمد ابوطالب، آغاز بکار کرد.فیلم آغازین جشنواره، فیلم نروژی مونچ به کارگردانی دالس باکن، بود. در این فیلم زندگی عجیب و خاص، مونچ نقاش معروف نروژی به تصویر کشیده شده بود.

در فیلم فستیوال امسال رتردام به روال سالهای گذشته فیلم هایی از ایران و یا با هویت ایرانی نمایش داده شد. ۴ فیلم بلند و یک فیلم کوتاه از ایران و یک فیلم محصول هلند با کارگردانی فیلمساز ایرانی مقیم کشور هلند، و یک فیلم محصول آلمان با کارگردانی فیلمساز ایرانی مقیم ایران.

در بخش اصلی مسابقه جشنواره، تنها فیلم عصب کشی امیر توده روستا شرکت داشت و‌بقیه فیلم ها  در بخش های فرعی لایم لایت, هاربر، نمایش بزرگ و آینده روشن حضور داشتند.

اولین فیلم ایرانی نمایش داده شده در جشنواره، فیلم آنسوی حصارهای لاله زار ساخته آمن فیض آبادی بود که در بخش فرعی هاربر به نمایش درآمد. فیلم از گفتگوی زنی ناشناس با مغازه دار وسایل الکتریکی فروشی در خیابان لاله زار شروع میشود و این دیالوگ های بعضا گنگ و نامفهوم که اساس فیلم را تشکیل میدهد. بعدا در منزل متروک و خالی از سکنه ای توسط همان مرد و زن اما اینبار نه در مکالمه رو‌در رو، بلکه به شکل جدا از هم، ادامه می یابد. در لابلای این مکالمات، گروه موسیقی، قطعات نه چندان گوشنوازی را اجرا میکنند. فیلم فاقد دیالوگ‌ دلنشین و انسجام و هارمونی خوب و تصویرهای گیرا و جذاب و موسیقی دلنشین است.

در بخش فرعی لایم لایت فیلم خرس نیست آخرین ساخته جعفر پناهی نمایش داده شد. این فیلم که در جشنواره فیلم ونیز حضور داشت و علاوه بر تصاحب جایزه ویژه هیات داوران جشنواره، تحسین گسترده منتقدان بین‌المللی و ایتالیایی را هم به همراه داشت، در جشنواره فیلم هلند هم مورد توجه ویژه تماشاگران و منتقدان سینما قرار گرفت. جعفر پناهی که در ایران از فیلمسازی محروم شده و دو‌ روز پیش بدنبال اعتصاب عذای خشک و فشارهای بین المللی از زندان آزاد شده است، با چهارمین فیلم در خفا ساخته خود، به فیلم فستیوال هلند برگشته است. در این فیلم جعفر پناهی خود نیز ایفای نقش میکند و حضورش در فیلم همچون دیگر فیلم ها حضوری گرم و‌ تاثیرگذار است. کارگردان ممنوع الکار و ممنوع الخر‌وج برای ساختن فیلمی در ترکیه به یکی از روستاهای مرزی میرود و قصد دارد فیلم را از راه دور و از طریق ارتباطات اینترنتی کارگردانی کند. همزمان با تهیه فیلم در ترکیه، اتفاقاتی در روستای محل اقامت کارگردان می افتد که قصه فیلم اصلی را تحت الشعاع قرار میدهد. در ترکیه زن و شوهری در تلاش برای فرار از کشور با کمک قاچاقچی هستند. در روستای مرزی که مردمی به شدت سنتی دارد، اتفاقی ساده، کارگردان را گرفتار مشکلی میکند که خود آغازگر همزمان فیلمی دیگر با بازیگری و کارگردانی، کارگردان میشود. هر دو فیلم که با نماها و اتفاقات ساده شروع شده در ادامه به شکلی اجتناب‌ ناپذیر به سمت اتفاقات پیچیده تر و تراژدی حرکت می‌کنند. در فیلم «خرس نیست» هیچ خرسی وجود ندارد و این موضوع ریشه در یک‌ دروغ بازدارنده برای نزدیک نشدن مردم روستا به جاده های مرزی دارد. برنده نخل طلای کن و خرس طلایی برلین که در لایه های پنهان فیلمش نوعی مبارزه با خرافات میباشد، با انتخاب این اسم برای فیلمش، این خرافات را هم به چالش کشیده است. با خودکشی زن فراری در ترکیه و کشته شدن جوان عاشق در روستای ایران، هردو فیلم با پایانی تراژدیک بهم گره میخورند.

فیلم آن بعد از ظهر ساخته فیلمسازجوان و تازه کار ایرانی-هلندی خانم نفیس نیا در بخش آینده روشن فیلم فستیوال به نمایش درآمد. اولین فیلم بلند این کارگردان جوان، داستان دو پناهنده را به تصویر کشیده که یکی بعد از سالها، جواب اقامت گرفته و‌ دیگری در مواجهه با جواب منفی، در حال فرار از دست پلیس برای برگشت به ایران است. کل فیلم ماجرای بحث و شاید درددلی این دو جوان و حسرت ها و ناامیدی های آنهاست. مرد جوان که مانع ورود زن فراری به داخل خانه است، خود در تدارک جمع آوری وسایل خانه و خودکشیست. مکالمه از پشت در بسته و بدون حضور فیزیکی در کنار هم ادامه دارد. این فیلم که با هزینه کشور هلند ساخته شده هرچند ممکن است توجه به مسئله پناهندگی را کمی بالاتر در لیست توجهات مردمی قرار دهد، اما فیلم حاوی هیچ‌ پیام تازه و تاثیرگذاری نیست و مکالمات بیهوده طولانی شده است.فیلم بلند متوسطی که می توانست فیلم کوتاه خوبی باشد

فیلم خائن کشی ساخته کارگردان قدیمی و شناخته شده که در بخش هاربر به نمایش درآمد از دیگر فیلم های شرکت کننده در این جشنواره  بود. آقای کیمیایی به همراه پسرش که خود یکی از بازیگران فیلم است, به دعوت جشنواره عازم هلند بود که در فرودگاه توسط ماموران امنیتی ممنوع الخروج اعلام شد.خالق فیلم های قیصر و گوزن ها که در سال ۲۰۲۱ نیز نسخه ترمیم شده فیلم «گوزن‌ها»یش هم در این جشنواره به نمایش درآمده بود، با آخرین ساخته اش به این جشنواره دعوت شده بود. کیمیایی اینبار به سراغ واقعه ای تاریخی رفته و گوشه تاریک و البته کمتر شناخته شده ای از وقایع دوران مصدق را به تصویر کشیده است.  گروهی تصمیم می‌گیرند برای کمک به قرضه ملی که توسط مصدق اعلام شده، از بانک ملی در فرصت کوتاه کسوف دزدی کنند. دزدی‌ای که با درگیری شدید همراه است و پولهای دزدیده شده ناپدید و عملکرد عاملان اصلی این دزدی در هاله ای از ابهام قرار میگیرد و بوی خیانت رفاقت ها را تهدید میکند.
فیلمی که روایت گنگ آن نه تنها تماشاگران خارجی جشنواره که اطلاعات کمتری از تاریخ ایران و آن دوره تاریخی داشتند، که حتی ایرانیان را هم دچار سردرگمی نمود. مسعود کیمیایی که در این فیلم قدرت شگفت انگیزی در امر فضاسازی و تصویرسازی از خود نشان داده، با فیلمنامه ای گنگ و سردر گم فیلم را تباه نموده و بقول منقدی؛ یک اجرای مقتدرانه که به پای فیلمنامه‌ای گنگ حرام شده است. طراحی صحنه چشمگیر ، فیلمبرداری و نورپردازی متناسب و تیم بازیگری توانا و حرفه ای در غیاب فیلمنامه ای خوب، فیلم را در حد یک فیلم‌ کانگستری تنزل داده.

فیلم عصب کشی از امیر توده روستا که تنها فیلم شرکت کننده در بخش رقابتی ببر جشنواره بود، در کودکستانی در تهران تهیه و فیلمبرداری شده است. بازیگران اصلی این فیلم، دختران و‌ پسران کودکستانی هستند. حضور کودکان در هر فیلمی پیام آور شادی و طراوت است، اگر مجبور به تکرار دیالوگ های تعیین شده کارگردان نباشند. فیلمی که اگر شیطنت ها و شیرینکاری های کودکانه این چنین آغشته به دنیای بزرگسالان نمی شد، میتوانست بعد از فیلم ‌موفق پات، تجربه موفق دیگری برای کارگردان باشد.
عباس امینی که فیلم های قبلیش در فستیوال برلین و بسیاری از فستیوالهای دنیا به نمایش درآمده، با فیلم مرزهای بی پایان در بخش نمایش بزرگ جشنواره فیلم رتردام شرکت نمود. این فیلم که در مناطق مرزی ایران و افغانستان تهیه شده، داستان معلم روستاهای مرزی بلوچستان و خانواده افغان را که به تازگی از افغانستان وارد ایران شده اند، به تصویر میکشد. احمد، زندانی سیاسی تازه آزاد شده از زندان و معلم تبعیدیست. که به تدریس  بچه ها و‌اهالی روستاهای بلوچستان مشغول است. همسرش به خاطر فعالیت های سیاسیش همچنان در زندانی در تهران به سر میبرد. احمد که در کلاسهای درسش در کنار کتب درسی، مسائل اجتماعی و انسانی را هم برای دانش آموزانش بیان میکند، در مواجهه با خانواده افغان ناخواسته درگیر مشکلات آنها میشود و این مشکلات او را در مسیری ناخواسته قرار میدهد. در خانواده پناهندگان افغان پیرمرد مریض و ناتوانی وجود دارد که دختر جوان پانزده ساله ای که همسر اوست، با کمک جوان بلوچ قصد فرار دارد که دستگیر و در خطر قتل ناموسی قرار میگیرد.آنها با کمک و به همراه  احمد از آنجا می گریزند و سپس به ترکیه می روند. فیلم سرشار از سکانس های زیبا و پر هیجان و المنت های انساندوستانه است. این فیلم مورد توجه ویژه تماشاگران قرار گرفت و جایزه بخش نمایش بزرگ را از آن خود کرد. آقای امینی پس از دریافت جایزه، این جایزه را به مادران کشته شدگان خیزش اخیر مردم ایران تقدیم کرد. در این فیلم هم به مانند فیلم خرس نیست جعفر پناهی، سنت ها و تعصبات ویرانگر به چالش کشیده شده است.

جایزه مردمی جشنواره به فیلم زیبای دالوا ساخته کارگردان فرانسوی، امانویل نیکو، تعلق گرفت.

سرانجام این جشنواره پس از ۱۱ روز و نمایش ده ها فیلم بلند و کوتاه از کشورهای مختلف، در تاریخ شنبه ۴ فوریه و با نمایش فیلم اختتامی رتبه همه هند، ساخته وارون گروفر، به پایان رسید.

در حاشیه برگزاری فیام فستیوال، ایرانیان به دعوت کانون فیلمسازان مستقل ایران ( ایفما) در یکی از شبها، اکسیونی مقابل محل برگزاری فستیوال داشتند. آنها با در دست داشتن عکسهای کارگردانان و بازیگران زندانی درایران، خواهان آزادی آنها شدند. رییس جشنواره هم برای لحضاتی به این اکسیون پیوست. همچنین رییس ژوری بخش رقابتی جشنواره در برنامه توضیح جوایز، ضمن یاد کردن از مردم ایران و فیلمسازان و بازیگران زندانی در ایران، از حاضرین خواست تا یک دقیقه ایستاده برای این زندانیان کف بزنند.

https://akhbar-rooz.com/?p=191760 لينک کوتاه

0 0 رای ها
امتیازدهی به مقاله
اشتراک در
اطلاع از
guest

0 نظرات
بازخورد (Feedback) های اینلاین
مشاهده همه دیدگاه ها

خبر اول سايت

آخرين مطالب سايت

مطالب پربيننده روز


0
افکار شما را دوست داریم، لطفا نظر دهید.x