جمعی از زنان محبوس در زندان اوین در روز هشتم مارس – ۱۷ اسفند – به مناسبت روز جهانی زن مراسمی برگزار کردند که جزییاتی از آن تاکنون در دست نبود. بی‌بی‌سی فارسی حدود ۱۰ روز بعد از این مراسم به بخشی از محتوای سخنرانی‌های این مراسم دست یافته است.
از حاضران بیشتر شناخته شده در این مراسم می‌توان به نرگس محمدی، بهاره هدایت، فریبا کمال‌آبادی، گلرخ ایرایی، سپیده قلیان، و همچنین فرشته مثنی، زهرا زهتابچی و ویدا ربانی اشاره کرد.
گلرخ ایرایی: انقلاب مهسا پایه‌های استبداد و سلطه که در عرف و سنت ریشه دارند، را شکست
گلرخ ایرایی، فعال مدنی و حقوق بشری که برای نوشتن داستانی منتشر نشده درباره سنگسار با حکمی غیابی به ۶ سال زندان محکوم شده و از قبل اعتراضات سراسری ۱۴۰۱ در زندان اوین محبوس بوده در این مراسم گفته: «مهمترین مشخصه اعتراضات اخیر در هم شکستن ساختارهای پوسیده عرف و سنتی است که آثار مخرب آن از دیرباز با جسم و ذهنمان تنیده شده است».
خانم ایرایی که به همراه همسرش، آرش صادقی، دیگر زندانی سیاسی و وجدان، سال‌هاست که «مقیم اوین» است همچنین گفته: «نسل جوانی که خشمش از قتل مهسا به خیزشی با شعارهای سرنگونی‌خواهانه بدل شد، کل رژیم را مورد هدف قرار داد و با شعارهای مترقی، ساختارهای مبتنی بر سکسیسم (جنسیت‌گرایی) که ریشه در عرف و سنت داشت و در قوانین ارتجاعی رژیم فعلی رسمی و قانونی اعلام شده بود را در هم شکست. در خیزش انقلابی اخیر برگ مهمی از تاریخ ورق خورد و تابوهایی که پایه‌های استبداد و سلطه بر آن استوار بود در هم شکست.»
گلرخ ابراهیمی ایرایی ابتدا در شهریور ماه سال ۱۳۹۳ همراه همسرش آرش صادقی برای چند هفته بازداشت شد. اتهامات او در آن زمان “توهین به مقدسات” و “اجتماع و تبانی علیه نظام” بود که ظاهرا به پیش‌نویس کتابی مربوط می‌شد که در جریان بازداشت آرش صادقی در خانه آنها کشف شده بود.
فریبا کمال آبادی: وحدتی ایجاد شده که زنان جلودار آنند
فریبا کمال آبادی، زندانی بهایی که حدود ۷ سال پیش هم انتشار عکسی از فائزه هاشمی در خانه آنها و در زیر تصویر عبدالبهاء، یکی از شخصیت های اصلی آیین بهایی خبرساز شده بود در مراسم روز زن زندان اوین گفته: «می‌خواهم به موضوع این جنبش بر اساس مفهوم وحدت بپردازم. خاصیت ذهنی در انسان وجود دارد که برای فهم عالم و پدیده‌ها دست به طبقه‌بندی هر چیزی می‌زند و این ویژگی به پیدایش و رشد علم کمک کرده است، اما مشکلاتی را نیز به بار آورده و باعث تنازع و اختلاف در عالم انسانی شده است. ما باید بیاموزیم که به جای دیدن زن یا مرد، انسان را ببینیم. به نظر من ویژگی جنبش اخیر توجه به وحدت بود. مردم ایران نشان دادند که از تفاوت‌های مبتنی بر قومیت، جنسیت و غیره عبور کرده‌اند و این نشانه بلوغ است اما باید توجه کرد که زنان در صف مقدم این جنبش قرار دارند.»
ویدا ربانی: اجازه دهید از دختران زندان قرچک بگویم که دسترسی به رسانه ندارند
ویدا ربانی، روزنامه‌نگار زندانی که دو سال پیش به علت انتشار توییت‌های مرتبط با اعتراضات آبان سال ۱۳۹۸ بازداشت و هم اکنون در زندان اوین است در این مراسم گفته: «در این روز من می‌خواهم از تجربه منحصر به فرد زندگی با دختران بازداشتی زندان قرچک بگویم. دختران بسیار شجاع‌تر و در عین حال آسیب‌دیده‌تر از آنها که چهره‌های آشنا و دسترسی به رسانه دارند. دخترانی که در حیاط دلگیر و مملو از جمعیت قرچک سرود زن و شعار “زن، زندگی، آزادی” سر می‌دادند. با شجاعت در برابر مسئولان از آسیب‌ها و تعرض‌هایی که به آنها شده‌بود حرف می‌زدند و اعتراض می‌کردند. این زنان آینده خیزش‌های پیاپی در ایران را برای من امیدبخش کرده‌اند. این روز را به همه زنان آزادی‌خواه ایران و به ویژه خواهران شجاع و فداکارم در زندان زنان قرچک تبریک می‌گویم».
بهاره هدایت: “زن، زندگی، آزادی” شعار بالادستی براندازی بود
بهاره هدیت، فعال دانشجویی که در چند سال گذشته بارها به زندان افتاده و در جریان اعتراضات به هدف قرار دادن هواپیمای اوکراینی توسط سپاه پاسداران به چهار سال حبس محکوم شده، گفته از نظر او اعتراضات سراسری ۱۴۰۱ «امتداد گسلی است که از آبان سال ۱۳۹۸ آشکارتر شده و دیگر پرشدنی نیست».
«سال ۹۶ برای نمایاندن این گسل، طلیعه بود و از ۹۸ به بعد این گسل پر نشد و مردم فکر کردند که بقای ما با بقای حکومت در تضاد است. اتفاقاتی که بعد از سال ۹۸ پی در پی رخ می‌دهد را باید در امتداد گسل ۹۸ دید. جنبش “زن، زندگی، آزادی” شعار ایجابی پدید آورده است. پیش‌تر، شعارهای سلبی علیه حکومت بیشتر بود ولی شعاری که همه‌گیر شود و مورد اقبال عمومی قرار گیرد وجود نداشت، ولی در جنبش “زن، زندگی، آزادی” شعارهای امیدبخش داده شد. این جنبش تفرق نداشت و آینده‌ای را ترسیم کرد که شعار بالادستی آن براندازی بود.»
بهاره هدایت عضو سابق شورای مرکزی دفتر تحکیم وحدت (شاخه علامه) است و در جریان رویدادهای دهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری ایران (خرداد ۸۸) هم به علت همراهی با جنبش‌سبز در دی‌ماه سال ۱۳۸۸ بازداشت شده بود.
او اسفند سال ۱۳۹۰ زمانی که زندان بود جایزه هرالد ادلستام سوئد را به دلیل “شجاعت فوق العاده و تعهد به عدالت فعالانه در برابر نقض حقوق بشر در ایران” دریافت کرد.
زهرا زهتابچی: مردم باید به مقاومت ادامه دهند
زهرا زهتابچی، زندانی سیاسی که از سال ۱۳۹۲ در زندان اوین به سر می‌برد و به گفته هم‌بندان دیگر او همچون آتنا دائمی، ۱۴ ماه نخست بعد از بازداشت را در سلول انفرادی به سر برده و در ۹ سال گذشته هم با محدودیت‌های فراوانی از جمله مخالفت با مرخصی و آزادی مشروط روبرو بوده، در مراسم روز زن امسال در زندان اوین گفته: «در قیام سال‌های ۹۶، ۹۸ و ۱۴۰۱ من بیرون نبودم و از نزدیک نیز شاهد نبودم اما باید بگویم اگر قرار است آزادی را بگیریم (چون آزادی دادنی نیست و گرفتنی است) باید هزینه بدهیم. هیچ چیزی را نمی‌توان بدون هزینه دادن به دست آورد و باید تا انتها پیش رفت».
«بین سال‌های ۹۶، ۹۸ و ۱۴۰۱ فاصله خیزش‌ها کمتر شده و گستره آن نیز وسیع‌تر شده و عمق بیشتری پیدا کرده و همه اقشار و سطوح جامعه را در بر گرفته‌است. این حرکت‌ها باید ادامه پیدا کند. در تقابل با حکومت دیکتاتوری که عقب‌نشینی نمی‌کند مردم باید به مقاومت ادامه دهند.»
آن طور که درباره علت بازداشت و سابقه سیاسی خانم زهتابچی گزارش شده، پدر او در خرداد سال ۱۳۶۰، تنها یک روز پس از بازداشت اعدام شده است و دیگر اعضای خانواده او هم در همان سالها به زندان افتاده‌اند.
آتنا دائمی بنابر اطلاعاتی که در مدت ۵ سالی که با خانم زهتابچی هم‌بند بوده کسب کرده گفته او را در مهر ماه سال ۱۳۹۲ در حالی که «مشغول چسباندن عکس مریم رجوی در نزدیکی یک دانشگاه بوده» بازداشت و به مدت ۱۴ ماه در سلول انفرادی حبس می‌کنند. به گفته خانم دائمی زهرا زهتابچی از شهریور ۱۳۹۳ به بند زنان اوین منتقل و کمی بعد از حکم ۱۲ سال زندان به اتهام محاربه مطلع می‌شود.
حکمی که در دادگاه تجدیدنظر سپری کردن ۱۰ سال آن اجباری می‌شود و به این ترتیب او اکنون در حال سپری کردن ماه‌های پایانی محکومیت خود است.
روز گذشته هم سپیده قلیان، دیگر زندانی سیاسی که تنها چند ساعت پس بعد از آزادی از زندان اوین دوباره بازداشت شد در اینستاگرام به نام خانم زهتابچی اشاره کرد و نوشت: «بعد از ۴ سال و ۷ ماه از پرونده هفت‌تپه آزاد شدم. این‌‌بار به امید آزادی ایران اومدم بیرون. به امید آزادی خیلی زود عزیزانم سپیده کاشانی، نیلوفر بیانی، زهرا زهتابچی، بهاره هدایت، گلرخ ایرایی، ناهید تقوی و همه زندانیان سیاسی…».
فاطمه مثنی: جنبش “زن، زندگی، آزادی” پژواک صداهایی بود که از ۴۴ سال پیش در جامعه شنیده نشد
فاطمه مثنی، زندانی سیاسی که او هم به اتهام همکاری با سازمان مجاهدین خلق بارها زندانی شده و از زمان آخرین بازداشت در سال ۱۳۹۱ در زندان اوین است در مراسم هشتم مارس – ۱۷ اسفند – گفته به نظر او «سالها پیش جامعه صدای ما زنان را نمی‌شنید و حرکتی نمی‌کرد. برخی فکر می‌کردند که این مشکل فقط مشکل بخشی از جامعه است، اما کم کم دیدند که جلو در هر خانه ای نشست. در این جنبش همه با هم همصدا شدند.»
از پرونده خانم مثنی اطلاعات زیادی در دست نیست اما خبرگزاری هرانا که اخبار نقض حقوق‌بشر در ایران را دنبال می‌کند، دو سال پیش از حکم مصادره خانه فاطمه مثنی و همسرش حسن صادقی خبر داده بود.
هرانا در بهار سال ۱۳۹۹ نوشته بود: «منزل فاطمه مثنی و حسن صادقی، زوج زندانی سیاسی توسط ستاد اجرای فرمان امام مصادره شد. آنها پیش‌تر به حکم دادگاه انقلاب علاوه بر مجموع ۳۰سال حبس به مصادره محل کسب و محل سکونت محکوم شدند. این منزل تنها سرپناه فرزندان و مادر سال‌خورده و بیمار خانم مثنی بود».
آرش صادقی، فعال مدنی و زندانی سیاسی که به همراه همسرش، گلرخ ایرانی، در زندان است بهار ۱۳۹۸ در نامه‌ای با اشاره به سرکوب‌های دهه ۶۰ – علیه فعالان چپ و اعضای سازمان مجاهدین خلق – و فشاری که بر خانواده زندانیان و اعدام‌شدگان در آن سالها وجود داشت، از فاطمه مثنی و همسرش حسن صادقی به عنوان نمونه‌هایی از قربانیان آن سالها یاد کرده بود.
سپیده قلیان: ما حاشیه‌نشین‌ها خیلی هوای یکدیگر را داریم
سپیده قلیان، فعال کارگری که روز گذشته تنها برای چند ساعت آزاد شد و در همان لحظات اول آزادی هم شعارهای تندی علیه علی خامنه‌ای سرداد به طوری که چند ساعت بعد دوباره توسط ماموران لباس شخصی در اتوبان قم بازداشت شد در این مراسم گفته : «من یک حاشیه‌نشین و فعال اتنیکی هستم، ما حاشیه‌نشین‌ها خیلی هوای یکدیگر را داریم. یادم می‌آید در بازداشتی که در پرونده هفت تپه داشتم به خاطر عکسی که از یک کارگر کرد در صفحه‌ام گذاشته بودم و “ژن، ژیان، آزادی” را نوشتم خیلی من را مورد اذیت و آزار قرار دادند. اما اکنون شاهد هستیم که این شعار از حاشیه و از کردستان به مرکز آمده و مردم سراسر کشور یک صدا آن را فریاد می‌زنند. این جنبش نشان داد که حاشیه و مرکز با یکدیگر هم‌پیمان شده‌اند و این برای ما خیلی اهمیت دارد. به اعتقاد من جنبش با این ویژگی‌ها یک فرصت است و قطعا ادامه پیدا خواهد کرد.»
به گفته حاضران در مراسم روز زن در بخش زنان زندان اوین «جلسه به اینجا که رسید سپیده با امید و حرارت اضافه کرد: همین رولت خامه‌ای که برای امشب درست کرده‌ام را پس از پیروزی، در میدان ساعت اهواز برای میلیون‌ها ایرانی خواهم پخت.»
اتفاقا خانم قلیان روز گذشته – چهارشنبه ۲۴ اسفند – به همراه اعضای خانواده در حال رفتن به دزفول و اهواز بود که که در جاده قم – اراک، چند ماشین نیروهای امنیتی آنها را متوقف کردند و این فعال مدنی را بازداشت کردند.
بنابر گزارش‌ها چند شاهد عینی که روز گذشته درحال فیلم گرفتن از صحنه بازداشت خانم قلیان بودند نیز بازداشت شده‌اند.
سپیده قلیان از محکومان پرونده اعتراضات نیشکر هفت تپه خوزستان بود که تا کنون بارها بازداشت شده و دوران حبسش را در زندان‌های مختلف ایران گذرانده است.
او در مجموع به ۱۹ سال و شش ماه زندان محکوم شده بود که بعدها اعلام شد پنج سال آن قابل اجرا خواهد بود.
خانم قلیان گفته بود که حاضر به نوشتن عفونامه نیست چون خودش را “گناهکار” نمی‌داند.
نرگس محمدی: مبارزه ما نه بر اساس تضاد و دشمنی بلکه بر اساس نگرش زیستی ماست
نرگس محمدی، فعال سیاسی و حقوق بشر هم که در روز زن بخشی از سخنان او در قالب پیامی به معترضان از زندان اوین بیرون آمده بود و طی آن از حامیان اعتراضات زن زندگی آزادی خواسته بود «روز زن خیابان را با نمادهای زنانه تسخیر کنید» در این مراسم یک بار دیگر تاکید کرده که «پایان حیات جمهوری اسلامی» با توجه به «اراده و باور مردم» ایران نزدیک است.
«من سرسختانه بر این باورم که اراده و باور مردم برای پایان بخشیدن به حیات جمهوری اسلامی، پایان بخشیدن به نظم و سیستم و نگرشی است که زندگی انسان و حیات واقعی زنده و پویای جامعه را به اضمحلال و فروپاشی رسانده است. بر همین اساس ما خواهان ایجاد نظم و سیستمی برای تحقق آزادی، برابری و دموکراسی هستیم. جنبش انقلابی “زن، زندگی، آزادی” تصویر واضح و پاسخ روشنی به ۱- ضرورت ۲- چگونگی ۳- هدف از گذار از جمهوری اسلامی به دموکراسی است. نقش زنان در این گذار بس تعیین کننده است. ضروری است هر زنی و هر مادری در هر مکانی از ایران، برای گذار مسالمت آمیز از نظام استبدادی دینی زن‌ستیز به نظامی پایبند به تحقق «زندگی انسانی» و «برخوردار از حقوق بشر گامی پیش نهد.»
جزییات و تصاویری از این مراسم در بخش زنان زندان اوین و تعداد شرکت‌کنندگان و یا دیگر سخنرانان آن در دست نیست و نقل قول‌هایی که در بالا می‌خوانید هم پس از حدود ۱۰ روز، به دست بی‌بی‌سی فارسی رسیده است.
منبع: بی بی سی
خبرها، گزارش ها و ویدئوهای بیشتر را در تلگرام اخبار روز ببیند
1378 -1401 (2000 – 2023) * کپی رايت