هنری کیسینجر، وزیر خارجه پیشین آمریکا روز شنبه در حالی ۱۰۰ ساله شد که نظریات و عملکردش در عرصه بین‌المللی همواره مناقشه برانگیز بوده است. در حالی که نخبگان سیاسی مدافع سیاست های آمریکا صدمین سالگرد تولد کیسینجر که مصادف با ۲۷ این ماه است جشن می گیرند، کاربران کشورهای مختلف در شبکه های اجتماعی در جهان خواهان محاکمه وی به عنوان جنایتکار جنگی هستند.
هواداران هنری کیسینجر از او به عنوان سیاستمداری «آینده‌نگر» ستایش می‌کنند و منتقدانش وی را به دلیل نقش‌آفرینی در جنگ ویتنام یک «جنایتکار جنگی» می‌دانند.
رئیس پیشین دستگاه دیپلماسی ایالات متحده یکی از نزدیکان ریچارد نیکسون، رئیس‌جمهوری پیشین این کشور بود. او به مدت شش سال در دولت‌های دو رئیس‌جمهوری جمهوریخواه، ریچارد نیکسون و سپس جرالد فورد در مقام مشاور امنیت ملی آمریکا فعالیت کرد. هنری کیسینجر چهار سال نیز در همین دولت‌ها به عنوان وزیر خارجه ایالات متحده مشغول به کار بود.
نفوذ هنری کیسینجر در عرصه سیاست خارجی آمریکا پس از حضورش در مقام‌های دولتی نه تنها کاهش پیدا نکرد بلکه گسترش نیز یافت. هیلاری کلینتون، یکی از جانشینان هنری کیسینجر با وجود اینکه عضو حزب رقیب او بود اما از وی به عنوان «دوست» خود ستایش کرد.
هیلاری کلینتون گفته است که در دوره فعالیتش در مقام وزیر خارجه آمریکا بر روی «توصیه‌های» هنری کیسینجر حساب می‌کرد.
منتقدان و تحسین‌کنندگان کیسینجر چه می‌گویند؟
هنری کیسینجر تئوریسین مکتبی در عرصه سیاست خارجی بود که نگاهی «عملگرا» به بحران‌ها و معضلات بین‌المللی داشت. «سیاست واقع گرایانه» که هنری کیسینجر به عنوان مجری آن شناخته می‌شود پایبندی به اصول اخلاقی و ایدئولوژیک را در عرصه سیاست خارجی رد می‌کند.
منتقدان هنری کیسینجر از نقش او در کودتای سال ۱۹۷۳ در شیلی که منجر به سرنگونی حکومت سوسیالیستی سالوادور آلنده شد انتقاد می‌کنند. جنگ ویتنام، بمباران کامبوج و به رسمیت شناختن اشغال تیمور شرقی از نظر منتقدان هنری کیسینجر از دیگر نقاط تاریک کارنامه او است.
رید برودی، از وکلای مدافع حقوق بشر درباره هنری کیسینجر می‌گوید: «برای من جای هیچ شک و شبهه‌ای باقی نیست که سیاست او منجر به مرگ صدها هزار نفر شد و دموکراسی را در چند کشور نابود کرد.»
این وکیل مدافع حقوق بشر از اینکه هنری کیسینجر هرگز مجبور به پاسخگویی بابت اقداماتش نشد ابراز تاسف می‌کند.
مونتاسیر مامون، تاریخ‌نگار در دانشگاه داکا نیز معتقد است که هنری کیسینجر در سال ۱۹۷۱ «فعالانه از نسل‌کشی در بنگلادش» حمایت می‌کرد.
در مقابل طرفداران هنری کیسینجر از دستاوردهای او از جمله بهبود روابط با چین در دهه ۱۹۷۰ و نقش او در مذاکرات صلح ویتنام ستایش می‌کنند.
در سال ۲۰۰۱ میلادی، کریستوفر هیچنز نویسنده کتاب محاکمه هنری کیسینجر خواستار محاکمه وی به عنوان جنایتکار جنگی به خاطر جنایاتش علیه بشریت در سالهای ۱۹۶۹ تا ۱۹۷۳ شد وقتی که مشاور امنیت ملی بود.
کیسینجر در سال ۱۹۶۹ در مقام مشاور امنیت ملی به ریچارد نیکسون رئیس جمهور وقت آمریکا توصیه کرد که مناطق مرزی بین ویتنام و لائوس را با خشونت مورد حمله قرار دهد تا موقعیت کامبوج در مذاکرات ضعیف شود که باعث شد ۹۰۰ هزار غیرنظامی در این دو کشور کشته شدند.
سازمان های بین المللی حقوق بشر مانند دیده بان حقوق بشر تخمین زده اند که تعداد قربانیان در کامبوج ۶۰۰ هزار غیرنظامی و در لائوس ۳۰۰ هزار نفر بوده است.
وی از سال ۱۹۷۳ تا ۱۹۷۷ وزیر امور خارجه دولت های نیکسون و جرالد فورد بود.
نویسنده اتهامات زیادی را علیه کیسینجر مطرح کرد، مانند قتل عمد غیرنظامیان در هندوچین (ویتنام، کامبوج، …)، توطئه برای کشتار و اعدام های دسته جمعی در بنگلادش، شرکت در برنامه ریزی برای کشتن یک مقام ارشد دولت شیلی که در وضعیت جنگی با ایالات متحده نبود.
هیچنز او را متهم کرد که شخصاً در توطئه ترور رئیس جمهور قبرس، تسهیل و حمایت از نسل کشی در تیمور شرقی و ربودن و ترور یک روزنامه نگار در واشنگتن دی سی مشارکت داشته است.
کیسینجر متهم به مشارکت در جنگ های هند و چین و عملیات اسپیدی اکسپرس است که در آن ۱۱ هزار غیرنظامی در منطقه شین هوا کشته شدند.
طی دو دههٔ گذشته کوهی از مدارک، اسناد، گفت‌وگوها و مکالمات تلفنی، گزارش‌های خارج شده از رده‌بندی محرمانه و تلگرام سفارت‌ها منتشر شده‌اند که بر نقش کیسینجر در جنایات ویتنام، بنگلادش، کامبوج، آفریقای جنوبی، لائوس، خاورمیانه و آمریکای لاتین دلالت دارند.
1378 -1401 (2000 – 2023) * کپی رايت