به گزارش خبرگزاری های جهان، برگزارکنندگان نمایشگاه بینالمللی کتاب فرانکفورت، در واکنش به عملیات گروههای فلسطین موسوم به “توفان الاقصی” از برگزاری مراسم اهدای جایزهی “لیبراتور”[۱] به “عدنیه شیبلی” Adania Shibli بانوی نویسندهی فلسطینی خودداری می کند.
“عدنیه شیبلی” نویسندهی سرشناس فلسطینی- اسرائیلی است که تحصیلات خود را در دانشگاه اورشلیم آغاز و پس از آن دکترا ی خود را در زمینهی مطالعات فرهنگی در لندن دریافت کرده است. آثار و نوشته های او به بیشتر زبانهای اروپایی ترجمه شدهاند.
“عدنیه شیبلی” امسال برای نوشتن کتابی به نام “یک اتفاق فرعی”[۲] در رابطه با قتل یک دختر فلسطینی به دست سربازان اسرائیلی، برندهی جایزهی انجمن «لیت پروم» شد و قرار بود جایزهاش حدود یک هفته دیگر در جریان نمایشگاه بینالمللی فرانکفورت به وی اهدا شود.
یورگن بوس، مدیر نمایشگاه بینالمللی کتاب فرانکفورت، دربارهی گزارشهای رسانهها در زمینهی اعطای جایزه “لیبراتور” به “عبدیه شیبلی” در روزهای نمایشگاه کتاب گفت: جایزه مذکور هرسال به نویسندگان زن اهدا میشود.
برگزارکنندگان نمایشگاه کتاب فرانکفورت بهانهی لغو مراسم را اینگونه بیان کردهاند: دریافتکننده از سوی یک هیأت منصفه مستقل انتخاب میشود. با توجه به وحشت علیه اسرائیل، برگزارکنندگان این جایزه به دنبال قالب و فضای مناسب برای این رویداد پس از نمایشگاه کتاب هستند.
شوربختانه در دنیای امروز شاهد آنیم که حکومت ها و دولتها بیش از هر زمانی می کوشند پهنه ی ادبیات و هنر و فرهنگ و ورزش را به تابعی از سیاست خارجی و بین اللملی خود تبدیل کنند و این بویژه برای اروپای مدعی دمکراسی و آزادی بیان بسی تاسف آور است.
حال امیدوارم که کتاب خانم “عدنیه شیبلی” ما را ترغیب کند تا بار دیگر نگاهی به سرگذشت غمانگیز مردم فلسطین بیندازیم.
به یاد بیاوریم که با شروع اشغال رسمی فلسطین در بین سالهای ۱۹۴۸ تا ۱۹۵۰، بیش از ۵۳۰ شهر و روستای فلسطینی را ویران کردند. انگیزهی پشتِ بسیاری از این ویرانگریها آن بود که فلسطینیهای آواره نتوانند به خانههای خود بازگردند.
در روز ۱۵ مه ۱۹۴۸ که در ادبیات جهان “روز نکبت” (“Nakba Day”) نامیده می شود، گروههای تروریستی یهودی در برگیرنده ی “هاگانا” و “اشترن” و “پالماخ” حملات وحشیانه و تجاوزگرانه ی خود را با کشتار مردم شهرها و روستاهای فلسطینی آغاز کردند. بر پایه ی آمار موجود، آنها بیش از ۷۰۰ هزار فلسطینی یعنی نزدیک به نیمی از فلسطینیان آن زمان را از خانه و کاشانه خود آواره و ۴۰۰ تا ۶۰۰ روستای فلسطینی را با خاک یکسان کردند.
“ایلان پاپه”، استاد دانشگاه و نویسنده یهودی، در کتاب مشهور خود “پاکسازی ملت فلسطین” تمام این جنایت ها را ثبت کرده است. خواندن این کتاب را به همه توصیه می کنم.
به باور نویسنده، این خشونت ها و تبهکاری ها ـ از کشتارهای گروهی مردم و ویران کردن خانهها و مزارع آنان و دستگیری و شکنجه مردان و تجاوز به زنان و کشتار کودکان تا تحقیر و توهین به کرامت این ملت و حمله به میلیونها آوارهی اردوگاههای آنان در خود فلسطین و در کشورهای همسایه ـ رویدادهای تاریخیای است که در سینه ملت فلسطین و در حافظه تاریخی زنان و مردان و کودکان و نویسندگان این سرزمین ذخیره شده است.
“صبرا” و “شتیلا” و “دیر یاسین” در ذهن نویسندگان این ملت هک شده است. بیان آنها یهودستیزی نیست، بیان واقعیت های تاریخی است.
نویسنده در اینجا و در این فرصت قصد ندارد تاریخ غم انگیز فلسطین را بازگو کند. این، کاری است که شاید در فرصتی دیگربه آن بپردازد.
ولی درک این دشوار نیست که نویسنده متعهدی همچون خانم شیبلی بهنگام نوشتن رُمانهای خود چه حس و حالی دارد.
[۱] – LiBeraturpreis
[۲] – Eine Nebensache
اعتراض ژیژک و جمعی از نویسندگان و ناشران به اقدام نمایشگاه کتاب فرانکفورت
پس از لغو مراسم تجلیل از «عدنیه شیبلی» نویسنده فلسطینی در نمایشگاه کتاب فرانکفورت، اسلاوی ژیژک و گروهی از نویسندگان و ناشران از این نمایشگاه بهخاطر آنچه «خاموش کردن صدای فلسطین» عنوان کردند انتقاد کردند.
به گزارش گاردین، چندین نویسنده و ناشر مهم در سراسر جهان «نمایشگاه کتاب فرانکفورت» را پس از تعویق مراسم اهدای جایزه به «عدنیه شیبلی»، نویسنده فلسطینی در پی جنگ اخیر به سرپوش گذاشتن بر صدای فلسطین متهم کردند.
«عدنیه شیبلی» قرار بود در بیستم اکتبر جایزه «LiBeraturpreis» را که هرساله به یک نویسنده زن از آفریقا، آسیا، آمریکای لاتین یا جهان عرب اهدا میشود دریافت کند.
با این حال در جمعهای که گذشت، «لیتپرام» انجمنی که مسوولیت اهدای این جایزه را برعهده دارد، ضمن اعلام تعویق مراسم اهدای جوایز، علت آن را «جنگی که توسط حماس آغاز شده است» عنوان کرد.
«لیتپرام» در بیانیه اصلی که منتشر کرده، اعلام کرده که تعویق مراسم اهدای جایزه تصمیم مشترکی بوده که به همراه نویسنده اتخاذ شده است. اما آژانس ادبی «شیبلی» به «گاردین» اعلام کرد که این تصمیم بدون رضایت این نویسنده اتخاذ شده است و اگر مراسم برگزار میشد، «شبلی» از این فرصت برای بازتاب نقش ادبیات در زمانهای بیرحم و دردناک استفاده میکرد.
به دنبال این اتفاق، بیش از ۳۵۰ نویسنده از جمله «کولم توبین»، نویسنده ایرلندی و «هشام مطر» نویسنده آمریکایی-لیبیایی برنده پولیتزر، «کامیلا شمسی» رماننویس بریتانیایی-پاکستانی و «ویلیام دالریمپل» مورخ بریتانیایی با امضای نامهای سرگشاده خطاب به برگزارکنندگان نمایشگاه کتاب فرانکفورت به عنوان بزرگترین نمایشگاه کتاب جهان گوشزد کردند که این نمایشگاه نسبت به «ایجاد فضایهایی برای نویسندگان فلسطین به منظور اشتراک افکار، احساسات و تعامل آنها با ادبیات در این مقطع بیرحم و وحشتناک مسوول است و نباید آنها را خاموش کند».
اسلاوی ژیژک فیلسوف اسلوونیایی در مراسم افتتاحیه نمایشگاه بر خلاف اظهارات سایر سخنرانان، ضمن اشاره بر محکومیت حمله حماس و تاکید بر حق اسرائیل برای دفاع از خود یادآوری کرد که « ما نباید پس زمینه تاریک فلسطین را فراموش کنیم. تجزیه و تحلیل پیشینه ی وضعیت ضروری است. با مردم فلسطین در غزه منحصراً به عنوان یک مشکل برخورد می شود؛ اسرائیل هیچ نقش مثبتی به آنها در مناقشه خاورمیانه نشان نمی دهد.
ژیژک افزود «تروریسم علیه اسرائیل با تمام ارزش های نمایشگاه کتاب در تضاد است. اما مجازات جمعی میلیون ها نفر در غزه نیز تناقض است. وی تعویق اعطای جایزه ادبی به نویسنده فلسطینی عدنیه شیبلی را «تصمیمی رسواکننده» و فرهنگ حذف توصیف کرد. این فیلسوف سرشناس با اشاره به غیبت اجباری شیبلی در نمایشگاه کتاب گفت « من به حضور در اینجا افتخار می کنم، در همان حال شرمنده هم هستم.»
