چرا ما از پس ج.ا. برنمی‌آییم؟ – هوشنگ کوبان

برخی از تحلیلگران ایرانیِ مخالف با جمهوری اسلامی که درضمن با سیاست‌های اسرائیل نیز به صورت جدی مخالفت می‌ورزند، در تحلیل‌هایی که از ۷ اکتبر ۲۰۲۳ به این سو ارایه کرده‌اند، بسیار نگران این نکته هستند که نکند در نقطه‌ای همسو با سازمان «تروریستی» حماس بنمایند. و همین به تنهایی نشان از این واقعیت دارد که این تحلیلگران نه چیزی از تاریخ منطقه و نه از تاریخ جنبش‌های ضداستعماری در نیمه‌ی جنوبی جهان می‌دانند. 

جنبش‌های ضداستعماری را در نیمه‌ی جنوبی جهان فیلسوفان اخلاق جلو نبردند. مردم عادی و جان‌به‌لب رسیده سازمان‌های آزادی‌بخش را در آفریقای جنوبی، الجزایر، نیجریه، فلسطین و بسیاری دیگر از نقاط جهان برپا کردند، و همه یک هدف مشترک داشتند: دفع استعمارگر. اگر تاریخ مبارزه‌ی هر کدام از این سازمان‌ها را بخوانیم، به موارد بسیار زیادی برمی‌خوریم که احیاناً از خطوط قرمزِ اخلاقیِ ما عبور کرده و دست به خشونت‌های افراطی نیز زده باشند. اما این در جوهر قیام‌های ضداستعماری است. مردم ستم‌دیده‌ی این کشورها چنان سرکوب وحشیانه‌ای در طول دهه‌ها یا سده‌ها متحمل شده‌اند که وقتی سرانجام علیه زور به پا می‌خیزند، ممکن است بخشی از رفتار انقلابی‌شان، به صورت واکنشی و در چارچوب اصل مقابله به مثل باشد. می‌توانم در ادامه مثال‌های بسیاری از این را در قیام‌های ضداستعماری مردم آفریقا، الجزایر و امریکای لاتین بیاورم تا دیده شود نمونه‌ی ۷ اکتبر موردی استثنایی نیست. اما برای جلوگیری از اطناب به موضوع مهم دیگری نوشته را ارتقا می‌دهم. 

امروز در جنبش ضداستعماری مردم فلسطین تردیدی وجود ندارد که سازمان حماس جلودار مبارزه است. جلودار است چون پایگاه سفت و‌محکمی در میان مردم ستمدیده‌ی خود دارد. ما در تحلیل‌مان بهتر است به جای دخالت دادن پارامترهای اخلاقی خود، کوشش کنیم از نگاه مردم فلسطین به رویدادها نظر افکنیم، اگر می‌خواهیم چیزی بر دانسته‌های خود بیافزاییم.

مهم‌ترین برتری مبارزان حماس نسبت به دشمن خود، ایمان خلل‌ناپذیرشان به پیروزی نهایی است. این ایمان البته ریشه در ایمان مذهبی دارد وگرنه محال بود شصت نفر از خانواده‌ی کسی را بکُشند، پسران و نوه‌هایش را ترور کنند، و ما باز هربار که او را در برابر دوربین تلویزیون می‌بینیم، لبخند بر لب داشته باشد. همسر اسماعیل هنیه، حاجا ام العابد، بالای تابوت شوهرش در حالیکه اشک می‌ریخت، می‌گفت: «به شهیدان غزه سلام برسان حبیب من در این جهان و جهان پس ازین.»

این جمله، جمله‌ی عمیقی است. و تاکنون مشابهش را من از زبان نزدیکان جان‌باخته‌ای در کشور اسلامیِ خودمان نشنیده‌ام. 

بسیاری از ما مخالفان رژیم در ایران در یک نقطه با ایادی و سران رژیم مطابقت داریم و آن نداشتن ایمان به مواضع ظاهری‌مان است. البته جمع کثیر زندانیان سیاسی‌مان را از این گزاره مستثنی می‌کنم. این فقدان ایمان، همان چیزی که زمانی فروغ فرخزاد نیز به نبودش پی برده بود، مهم‌ترین عاملی است که ما را از سازمان‌یابی و‌تشکل بازمی‌دارد. 

به سازمان حماس، نحوه‌ی شبکه‌ی تشکیلاتی‌اش، بخش‌های سیاسی و نظامی‌اش، نفوذش در لایه‌های مختلف اجتماعی و فعالیت‌های دو جانبه‌ی رو زمینی و زیرزمینی‌اش اگر توجه خود را معطوف کنیم، نکات بسیار آموزنده‌ای برای‌مان خواهد داشت. تمام این سازمان‌دهی زیر سرکوب وحشیانه‌ی رژیم آپارتاید و غیرانسانی اسرائیل صورت پذیرفته است. و این نشان می‌دهد بهانه‌ای که بسیاری از ما در تحلیل‌های سترون خود می‌آوریم که: به علت سرکوب ج.ا. امکان تشکل وجود ندارد، بنیانی عینی و قابل قبول ندارد. ما نمی‌توانیم تشکل پیدا کنیم، چون امر سیاسی برای‌مان حالتی پست‌مدرن پیدا کرده و تبدیل به یک بازی تبلیغاتی و پوچ شده است. ما ایمان‌مان را به مبارزه علیه ستم از دست داده‌ایم. علت این که پس از چهل و شش سال ظلم بی‌وقفه هنوز رهبری برای مبارزات پیدا نشده، در بی‌ایمانی خود ماست. اول لنین، گاندی، و یا ماندلا پیدا نشدند؛ اول ایمان برای مبارزه متولد شد، و رهبران پس از آن مبارزه را جلو بردند.

…. 

پاسخ تهران به ترور هنیه چه خواهد بود؟- خامنه‌ای گفته: «خون‌خواهی». پس سوال این است که آیا حمله‌ی هوایی این خواسته را برآورده می‌کند یا نه. کاملا پیداست که از این راه نمی‌شود یکی از سران رژیم اسرائیل را کشت و خون‌خواهی کرد. به نظر من در شرایطی که همه منتظرند ایران با گروه‌های متحدش دست به یک عملیات نظامی بزند، می‌توان روی این ترجیح تهران هم درنگ کرد که چه بسا ج.ا. در کشوری دورافتاده یک سوءقصد به جان یک دیپلمات اسرائیلی ترتیب دهد: یک بمب‌گذاری در اتومبیل یا خانه‌ی یک سفیر یا دیپلمات. این جوری هم حرف خامنه‌ای محقق  و هم خطر جنگ مرتفع می‌شود.

چاپ کن