بعد از اصرار و پافشاری بیوقفۀ زلنسکی، قدرتهای غربی چند هواپیمای اف-۱۶ به ارتش اوکراین تحویل دادند. رئیس جمهوری اوکراین تعداد هواپیماهای دریافتشده را فاش نکرد اما گفت که باز هم «ناکافی» است. برخی منابع از تحویل ۱۶ فروند سخن گفتهاند. دولت اوکراین امیدوار است که به کمک این جنگندهها، حریم هوایی کشور را در برابر حملات روسیه امنتر سازد.
روز یکشنبه ۱۴ مرداد / چهارم اوت، ولودیمیر زلنسکی رئیس جمهوری اوکراین گفت: «بالاخره واقعیت پیدا کرد. این واقعیت آسمان ماست، اف-۱۶ها به اوکراین رسیدند.»
از همان آغاز تهاجم نظامی روسیه در زمستان ۲٠۲۲، دولت اوکراین خواستار کمک نظامی بیشتر غربیها و از جمله دریافت هواپیماهای جنگندۀ اف-۱۶ شده بود. زلنسکی یادآوری کرد که برای دریافت این هواپیماها، «ما صدها جلسه و مذاکره را پشت سر گذاشتیم و بارها در پاسخ شنیدیم: “محال است”، اما این تقاضا حالا به واقعیت تبدیل شده.»
جنگندههای آمریکایی اف-۱۶ یکی از حساسترین ابزار جنگی است که تاکنون غربیها در اختیار اوکراین قرار دادهاند. نخستین انتظار اوکراینیها از این هواپیماها، تأمین امنیت حریم هوایی کشور است. اف-۱۶ها میتوانند با زدن موشکها و پهپادهای روسیه کلّ سامانۀ دفاع هوایی اوکراین را تقویت کنند. علاوه بر این، جنگندههای اف-۱۶ میتوانند تهدیدی جدی برای تأسیسات و پایگاههای نظامی روسیه باشند و حتی ضربه زدن به برخی اهداف غیرقابل دسترس در خاک روسیه را ممکن سازند.
با اینحال، از یکی دو هفتۀ قبل که موضوع تحویل اف-۱۶ها جدی شد، مسکو هشدار داد که این هواپیماها را در خاک اوکراین نابود خواهد کرد. مقامات روس مدعیاند که ورود اف-۱۶ به میدان جنگ، هیچ تأثیر مهمی در جبههها نخواهد داشت.
بدون شک یکی از عوامل تعیینکننده، تعداد هواپیماهاست. خبرنگار خبرگزاری فرانسه گفته است که به چشم خود چهار فروند اف-۱۶ را در اوکراین دیده است. زلسنکی قبلاً گفته بود که برای مقابله با قدرت هوایی روسیه، به دستکم ۱۲٠ یا ۱۳٠ هواپیمای اف-۱۶ نیاز دارد. اما متحدان غربی اوکراین قول دادهاند که حداقل صد فروند را طی چند سال آینده در اختیار این کشور قرار دهند. تحویل این هواپیماها البته باید با آموزش خلبانان و کادر فنی هماهنگ باشد که این خود روندی طولانی و پیچیده دارد.
معلوم نیست کدام کشور هواپیماها را به اوکراین تحویل داده است. حدود یک ماه قبل، آنتونی بلینکن وزیر امور خارجۀ آمریکا گفته بود که نخستین اف-۱۶ها احتمالاً از دانمارک یا هلند به اوکراین فرستاده خواهد شد. منابع نظامی آمریکایی میگویند در حال حاضر حدود ۲٨٠٠ هواپیمای اف-۱۶ در اختیار کشورهای مختلف است. نخستین عملیات نظامی شناختهشده که با استفاده از اف-۱۶ صورت گرفت، بمباران رآکتور هستهای «اوسیراک» عراق بود که در سال ۱٩٨۱ توسط اسرائیل انجام شد. پاکستان و کرۀ جنوبی از دیگر کشورهای غیرغربی هستند که به اف-۱۶ مجهزند.
آمریکا بعد از اف-۱۶، هواپیماهای اف-۲۲ و اف-۳۵ را ساخت. به غیر از کشورهای اروپایی عضو ناتو، اسرائیل نیز تا چهار سال دیگر صاحب هواپیماهای اف-۳۵ خواهد شد.
نیروی هوایی اوکراین اساساً از جنگندههای ساخت روسیه تشکیل شده است. اما اکثر این پرندهها (میگ ۲٩ و جت سوخوی) فرسودهاند و در برابر قوای روسیه چندان کارآیی ندارند. حال، کییف امیدوار است با صاحب شدن جنگندههای آمریکایی تحولی در جبهههای جنگ ایجاد کند.
