در سال ۲۰۲۳، تصویر فراخوان صلح حزب چپ اروپا (EL) بر روی قصر هوفبورگ در وین انداخته شد، اما در بیستمین سالگرد تاسیس خود، این حزب اروپایی با یکی از سختترین بحرانهای خود مواجه است. این ائتلاف که در حال حاضر بیش از ۴۰ حزب عضو، ناظر و شریک دارد، در طول دو دههای که از عمرش میگذرد، چندین بحران را پشت سر گذاشته است. مانند اختلاف سال ۲۰۱۸ بین نیروهای چپ فرانسه به رهبری ژان-لوک ملانشون و حزب سیریزا از یونان. در آن زمان، چپ فرانسه به نخستوزیر وقت یونان سیریزا، آلکسیس سیپراس، انتقاد می کرد که دستورالعملهای ریاضتی اتحادیه اروپا و صندوق بینالمللی پول را اجرا میکند. اگرچه خواسته اخراج سیریزا عملی نشد، اما روابط دوستانه بین چپهای یونان و فرانسه نیز به وجود نیامد.
اما اکنون خطر خروج واقعی برخی احزاب مهم و قدرتمند از این ائتلاف وجود دارد. کمی پس از انتخابات اروپا در ماه ژوئن، هیئت مدیره چپ اروپایی نامهای از بلوک چپ پرتغال دریافت کرد که در آن اعلام شده بود بلوک ده اسکرهدا از ائتلاف خارج می شود. پس از آن، نامهای مشابه از ائتلاف چپ فنلاند به هیات مدیره رسید. این حزب یکی از بهترین نتایج را در انتخابات کسب کرده بود. والتر بایر، رئیس چپ اروپایی، این اقدامات را هماهنگشده توصیف کرد: “این اقدام به دلیل آن است که در ماه فوریه در کپنهاگ، تعدادی از احزاب دیدار کردند و در حاشیه این کنفرانس توافق کردند که از چپ اروپایی خارج شده و تلاش کنند یک حزب چپ جدید در اروپا تأسیس کنند.” با این حال، این حرکت تنها توسط اقلیتی از احزاب حاضر در پایتخت دانمارک حمایت شد.
گروه موسوم به «اکنون مردم» برای اولین بار چنین جلسه ای را برگزار نکرده است. این ائتلاف (اکنون مردم) از انتخابات اتحادیه اروپا در سال ۲۰۱۹، به وجود آمده است و کلید آن را ملانشون زده است. در نوامبر ۲۰۲۳، یک نشست دیگر برگزار شد. در نشست ماه فوریه، هشت حزب عمدتاً از کشورهای اسکاندیناوی و همچنین حزب چپ آلمان، برنامهای برای یک «اروپای چپ سبز» تصویب کردند. اما نکات آن چندان تفاوتی با برنامه چپ اروپایی نداشت – از دستمزدهای عادلانه، تجارت منصفانه، حق مسکن تا مبارزه برای صلح.
اختلافها از مدتها پیش آشکار شده بود. بهویژه پس از حمله پوتین به اوکراین، در بین احزاب چپ اروپایی اختلافاتی بر سر نحوه برخورد با درگیری روسیه و اوکراین و به تبع آن ارزیابی ناتو بروز کرده بود. در حالی که احزاب چپ و چپ سبز در شمال اروپا به دلیل نزدیکی به این درگیری، ناتو را به عنوان ضامن امنیت میبینند و از ارسال تسلیحات به اوکراین حمایت میکنند، احزاب چپ جنوب اروپا دیدگاه کاملاً متفاوتی دارند. در کنگره انتخاباتی اواخر ۲۰۲۲ در وین، این اختلافات داخلی تا حدودی کنترل شد و در بیانیه پایانی با محکومیت تجاوز روسیه به عنوان یک جنایت و درخواست آتشبس فوری، یک نقطه مشترک پیدا شد. با این حال، ائتلاف چپ فنلاند که اکثریت فراکسیون پارلمانی اش چند ماه قبل از آن، به عضویت فنلاند در ناتو رأی داده بود، در وین اعلام کرد از این پس نمیخواهد عضو کامل چپ اروپایی باشد، بلکه به عنوان حزب ناظر در آن حضور خواهد داشت.
بایر رئیس چپ اروپایی تصریح می کند مسئله صلح مسئله اصلی حزب چپ اروپا است. او قطعنامه پارلمان اروپا که در آن راه اوکراین به ناتو برگشتناپذیر اعلام شده و از کشورهای عضو خواسته شده حداقل ۰.۲۵ درصد از تولید ناخالص داخلی خود را برای تضمین پیروزی نظامی اوکراین اختصاص دهند، نادرست می داند هرچند که تعدادی از احزاب چپ به آن رأی دادهاند. موضوع مورد اختلاف نه محکومیت تجاوز روسیه است و نه ارسال تسلیحات، بلکه پرسش اساسی این است که آیا این جنگ تا زمانی که اوکراین پیروزی نظامی کسب کند، ادامه خواهد یافت؟ بایر معتقد است پایان جنگ در میدان نبرد نامشخص است و از این رو باید به دنبال یک راهحل سیاسی-دیپلماتیک و پایان دادن به جنگ بود.
اما پشت این اختلافات بر سر جنگ اوکراین، یک مشکل ساختاری نیز در حزب چپ اروپا وجود دارد. مکانیسمهای کاری این حزب دیگر با وضعیت و ساختار فعلی ائتلاف مطابقت ندارند، مانند اصل اجماع سفت و سخت. بایر می گوید انتقاداتی وجود دارد که بهویژه احزاب کمونیستی که در انتخابات اتحادیه اروپا نسبت به رقبای ملی خود نتایج بدتری کسب کردهاند، در نهادهای چپ اروپایی بیش از حد نماینده دارند.
منبع: n.d – برگردان برای اخبار روز: فرهاد صفاری
