مذاکرات آتشبس غزه که در دوحه جریان داشت، روز جمعه بدون دستیابی به توافق نهایی پایان یافت و تصمیم گرفته شد هفته آینده از سر گرفته شود. این مذاکرات به دنبال پایان دادن به جنگی است که میان اسرائیل و حماس از اکتبر گذشته آغاز شده و همچنان ادامه دارد. جو بایدن، رئیسجمهور آمریکا، اعلام کرد “هنوز به نتیجه نرسیدهایم”، اما امیدهایی برای پیشرفت در مذاکرات وجود دارد.
در بیانیهای مشترک که توسط آمریکا، قطر و مصر منتشر شد، آمده است واشنگتن یک پیشنهاد جدید ارائه کرده که بر اساس نقاط توافق در هفته گذشته بنا شده و شکافهای باقیمانده را کاهش می دهد، به نحوی که امکان اجرای سریع یک توافق را فراهم میکند. میانجیگران اعلام کردند در روزهای آینده به کار بر روی این پیشنهاد ادامه خواهند داد.
این بیانیه تأکید میکند “مسیر برای دستیابی به توافق، نجات جانها، تسکین رنج های مردم غزه و کاهش تنشهای منطقهای هموار شده است.”
یک مقام اسرائیلی اعلام کرد هیئت اسرائیلی حاضر در دوحه، روز جمعه به خانه بازمیگردد و انتظار میرود که بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، روز دوشنبه با آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا، دیدار کند. بلینکن قرار است روز شنبه به اسرائیل سفر کند تا “به تلاشهای دیپلماتیک فشرده برای دستیابی به توافق آتشبس و آزادی گروگانها و زندانیان” ادامه دهد.
این دور از مذاکرات، یکی از چندین دور مذاکراتی است که طی ماههای گذشته برای پایان دادن به جنگ در غزه برگزار شده است. این جنگ تاکنون دهها هزار فلسطینی را به کام مرگ کشانده است. گروه حماس به طور مستقیم در این مذاکرات شرکت نداشته، اما از پیشرفت مذاکرات مطلع شده است.
یکی از مقامات ارشد حماس، عزت الرشق، در گفتوگو با رویترز اعلام کرد اسرائیل به توافقات قبلی که در مذاکرات پیشین حاصل شده بود، پایبند نبوده است.
در واشنگتن، بایدن اظهار داشت توافق “بسیار، بسیار نزدیکتر” از قبل از آغاز مذاکرات است، اما افزود: “نمیخواهم پیشبینی کنم … ممکن است نتیجهای به دست بیاید، اما هنوز به آن نقطه نرسیدهایم.”
کاخ سفید اعلام کرد بایدن با امیر شیخ تمیم بن حمد آل ثانی از قطر و به صورت جداگانه با رئیسجمهور مصر، عبدالفتاح السیسی، صحبت کرده است تا در مورد پیشرفتهای حاصلشده گفتگو کند.
یکی از موضوعات اصلی در این مذاکرات، اصرار اسرائیل بر این است که صلح تنها در صورتی ممکن است که حماس نابود شود، در حالی که حماس خواهان آتشبس دائمی به جای آتش بس موقت است. همچنین، مسائل مربوط به ترتیب اجرای توافق، تعداد و هویت زندانیان فلسطینی که در کنار گروگانهای اسرائیلی آزاد خواهند شد، کنترل مرز بین غزه و مصر، و حرکت آزاد فلسطینیان در داخل غزه، از دیگر موانع اصلی در راه دستیابی به توافق نهایی بودهاند.
وضعیت وخیم انسانی در غزه و درخواستهای بینالمللی
روز جمعه، نیروهای اسرائیلی اهداف مختلفی را در نوار غزه، که بسیار کوچک و پرجمعیت است، بمباران کردند و دستورات جدیدی برای تخلیه مناطقی که قبلاً به عنوان مناطق امن برای غیرنظامیان تعیین شده بودند، صادر کردند. اسرائیل ادعا میکند حماس از این مناطق برای شلیک خمپاره و موشک به سوی اسرائیل استفاده کرده است.
با فرار صدها خانواده، سازمان ملل متحد خواستار یک توقف یکهفتهای در جنگ برای اجرای کمپین واکسیناسیون علیه فلج اطفال شد؛ این بیماری در میان آوارگان در حال شیوع است. یک مقام ارشد غربی که به طور ناشناس صحبت میکرد، تأیید کرد حداقل یک مورد فلج اطفال در نوار غزه ثبت شده و غزه را به عنوان “یک بمب زماندار اپیدمی” توصیف کرد.
آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد، روز جمعه خواستار تضمینهای ملموس از طرفهای درگیر در غزه شد تا بتوان به طور انسانی توقفهایی را برای کمپین واکسیناسیون فلج اطفال فراهم کرد. وی افزود بهترین واکسن برای پایان دادن به این بحران، صلح و یک آتشبس انسانی فوری است.
نگرانیهای منطقهای از تشدید جنگ
هیئت اسرائیلی شامل رئیس سازمان جاسوسی دیوید بارنیا، رئیس سرویس امنیت داخلی رونن بار و رئیس گروگانهای نظامی نیتزان آلون بود.
کاخ سفید در این مذاکرات ویلیام برنز، رئیس سازمان سیا، و برت مکگورک، نماینده ویژه آمریکا در خاورمیانه، را فرستاده بود. نخستوزیر قطر شیخ محمد بن عبدالرحمن آل ثانی و رئیس اطلاعات مصر عباس کامل نیز در این مذاکرات شرکت داشتند.
حماس بار دیگر اعلام کرد ادامه عملیات نظامی اسرائیل مانعی برای پیشرفت در مذاکرات آتشبس است. این مذاکرات در سایه نگرانی از تشدید درگیریهای منطقهای برگزار شد، چرا که ایران تهدید به انتقام از اسرائیل به دلیل ترور رهبر حماس، اسماعیل هنیه، در تهران در ۳۱ جولای کرده است.
ایالات متحده کشتیهای جنگی، زیردریاییها و هواپیماهای جنگی برای دفاع از اسرائیل و دفع حملات احتمالی به منطقه اعزام کرده و می گوید امیدوار است توافق آتشبس در غزه بتواند خطر یک جنگ گستردهتر را کاهش دهد.
اما یک مقام ارشد حماس، سامی ابو زهری، آمریکا را متهم کرده سعی دارد برای اسرائیل زمان بخرد در حالی که “هیچ نیت واقعی برای توقف جنگ” ندارد و ادامه دادن به این درگیری “یک نسخه برای انفجاری بیسابقه در منطقه” است.
