تنها چند ماه پیش به آلمان پناهنده شد و اکنون به عنوان امید اسکار آلمان مطرح است: محمد رسولاف، کارگردان ایرانی، با فیلم خود «دانه انجیر معابد» که درباره اعتراضات سیاسی در وطنش ساخته شده، برای آلمان در رقابت برای کسب جایزه اسکار بهترین فیلم بینالمللی شرکت میکند. این خبر توسط German Films، نمایندگی خارجی فیلمهای آلمانی، در مونیخ اعلام شد. «دانه انجیر معابدِ» رسولاف از میان دوازده فیلم دیگر به عنوان نماینده آلمان برای اسکار امسال انتخاب شد.
مانی تیگنر، تهیهکننده فیلم، به خبرگزاری آلمان گفت: «من بسیار خوشحالم که هیئت داوران جرات کردند به این نکته توجه کنند که افرادی با پیشینه مهاجرت هم میتوانند در اینجا احساس کنند در خانه خود هستند.»
رسولاف، تیگنر و دو تهیهکننده دیگر فیلم در بیانیهای مشترک اعلام کردند: «این فیلم که داستانی از سرکوب، امید و مقاومت را روایت میکند، نتیجه همکاری منحصر به فرد افرادی با واقعیتهای زندگی و پیشینههای مهاجرتی متفاوت است. این فیلم نشان میدهد تبادل فرهنگی در یک جامعه آزاد و باز چقدر میتواند قدرتمند باشد.»
«دانه انجیر معابد» روایت تأثیرات اعتراضات سیاسی در ایران بر یک خانواده است. در توجیه انتخاب این فیلم توسط هیئت داوران آمده است: «این فیلم یک رواننگاری از تئوکراسی ایران است که بر اساس خشونت و پارانویا بنا شده است.» رسولاف «به طرز ماهرانهای شکافهای درون یک خانواده را که نمادی از شکافهای درون جامعه ایرانی هستند، روایت میکند. فیلمی که بهطور استادانهای کارگردانی و به طرز تاثیرگذاری بازی شده و صحنههایی خلق میکند که در ذهن میمانند.»
این فیلم عمدتاً در آلمان تولید شده و بنابراین میتواند برای این کشور در رقابتها شرکت کند. «دانه انجیر معابد» نه تنها از نظر سیاسی فیلمی بسیار مهم است، بلکه پر از هیجان و احساسات با شخصیتهای چندلایه است.
فیلمبرداری مخفیانه در ایران
«دانه انجیر معابد» که به طور مخفیانه فیلمبرداری شده، داستان اعتراضات در ایران پس از مرگ دختر جوان کردی به نام ژینا مهسا امینی در سپتامبر ۲۰۲۲ را روایت میکند. وضعیت کشور از طریق تنشهای درون یک خانواده به تصویر کشیده میشود. از یک سو، پدر سختگیر و مذهبی به نام ایمان (با بازی میثاق زارع) که به تازگی به عنوان بازجو در دادگاه انقلاب اسلامی مشغول به کار شده، به همراه همسرش نجمه (با بازی سهیلا گلستانی) قرار دارند. از سوی دیگر، دو دختر نوجوان آنها که با اعتراضات همدردی میکنند.
رسولاف که در سال ۲۰۲۰ برای فیلم «شیطان وجود ندارد» برنده خرس طلایی جشنواره برلین شده بود، به عنوان یک فیلمساز بسیار منتقد در ایران شناخته میشود و در گذشته نیز دستگیر شده بود. او اخیراً در کشورش به چندین سال حبس محکوم شد و در ماه می به طور مخفیانه ایران را ترک کرد.
تشویقهای ایستاده در جشنوارهها
چند روز بعد، رسولاف به هامبورگ رسید، جایی که دخترش در آنجا مشغول تحصیل در رشته پزشکی است و طبق گفته تهیهکننده تیگنر، از سال ۲۰۱۲ عمدتاً در آنجا زندگی میکرده است. رسولاف از آنجا به طور منظم به تهران سفر میکرد تا اینکه در یکی از این سفرها از خروجش جلوگیری شد و چندین سال در ایران گرفتار شد. تیگنر گفت: «ما خوشحالیم که اکنون او دوباره به سلامت در هامبورگ است و میتواند برای نامزدی اسکار رقابت کند.»
در جشنواره فیلم کن، رسولاف برنده جایزه ویژه هیئت داوران شد. در اکران اولیه فیلم در ماه می، او طولانیترین تشویقهای ایستاده جشنواره فیلم امسال را دریافت کرد – بیش از دوازده دقیقه پس از پایان فیلم تماشاگران به طور پرشوری او را تشویق کردند. برخی از تماشاگران اشک در چشمانشان بود. حتی در هنگام ورودش به سالن سینما – چند روز پس از فرارش – رسولاف و تیمش با تشویقهای ایستاده چند دقیقهای مورد استقبال قرار گرفتند.
