اسرائیل، حماس، آمریکا، قطر، مصر و جمهوری اسلامی بازیگران درگیر در بحران منطقه ای غزه همه ادعا دارند که آتش بس می خواهند ولی هفته ها نشست و برخاست هیات های نمایندگی اسرائیل و حماس با میانجیگری آمریکا، قطر و مصر نه تنها به جایی نرسیده بلکه هر روز و با هر اقدام نظامی اسرائیل بر شمار کشته های غیرنظامی در غزه افزوده می شود. حالا ماراتون مذاکرات که قرار است از روز یکشنبه در قاهره دنبال شود روی موضوع محورهای فیلادلفیا و نتساریم گره خورده است. نتانیاهو حاضر به عقب نشینی از این دو منطقه نیست و حماس بر خروج کامل ارتش اسرائیل از خاک غزه تاکید دارد.
آمریکا در دور جدید مذاکرات دوحه اقدام به ارائه پیشنهاد جدیدی به طرفین منازعه کرد که به گفته اعضای ارشد حماس تکرار خواستههای زیادهخواهانه نتانیاهو به زبانی دیگر بود. در طرح اصلاح شده، نیروهای ارتش اسرائیل از محور فیلادلفیا عقب نشینی نمیکنند، بلکه تنها تعداد نیروهای نظامی در این منطقه کم میشود. همچنین کنترل گذرگاه رفح به نیروهای تشکیلات خودگردان واگذار خواهد شد. دیگر موضوع مورد مناقشه تداوم حضور و نظارت ارتش اسرائیل بر کریدور نتساریم بود.
از نگاه حماس این مسیر که غزه را به دو بخش شمالی و جنوبی تقسیم میکند میتواند مقدمهای برای تفکیک مناطق مختلف غزه و پیاده سازی ایده کرانه باختری در این منطقه باشد. نتانیاهو در دیدار با خانواده اسرای اسرائیلی ضمن ابراز تردید در خصوص تحقق توافق آتشبس با حماس اعلام کرد که تحت هیچ شرایطی از محور فیلادلفیا و نتساریم عقب نشینی نخواهد کرد. پافشاری طرف اسرائیلی بر این «خط قرمز» و برخی شروط دیگر مانند داشتن حق وتو نسبت به زندانیان فلسطینی آزاده شده در روند تبادل اسرا سبب شد تا حماس با انتشار بیانیهای رسمی از رد پیشنهاد آمریکا برای آتشبس در غزه خبر دهد.
پیشنهاد آمریکا برای اعمال تغییراتی در توافق آتشبس؛ سفر هیئتی از حماس به قاهره
خبرگزاری فرانسه شنبه سوم شهریور به نقل از یکی از رهبران حماس آورد که هیئتی از این جنبش بدون شرکت در مذاکرات قاهره برای آتشبس با اسرائیل در نوار غزه، راهی پایتخت مصر خواهد شد.
این منبع به خبرگزاری فرانسه گفت: «هیئتی از حماس روز شنبه عازم قاهره میشود و با مقامات ارشد سرویس اطلاعاتی مصر به منظور اطلاع از تحولات مذاکرات مربوط به توافق تبادل اسرا و اتشبس در غزه، دیدار خواهد کرد.»
این منبع تاکید کرد که این سفر، «به معنای مشارکت در این دور از مذاکرات نیست» که به احتمال زیاد یکشنبه صورت خواهد گرفت.
منبع مزبور افزود که حماس و گروههای همراه آن، بر شروط خود در مورد توافق آتشبس، إصرار دارند که عبارتند از است: توقف دائمی و همه جانبه جنگ، عقبنشینی کامل ارتش اسرائیل از جمله از نوار مرزی با مصر(کریدور فیلادلفی) و کریدور نتساریم، بازگشت بی قید و شرط آوارگان، تضمین بازسازی نوار غزه و مبادله حقیقی اسرای فلسطینی در زندانهای اسرائیل.
نشریه «تایمز اسرائیل» نیز نوشت فشارها برای نهاییکردن توافق برای آزادی گروگانهای باقیمانده توسط حماس و پایان دادن به درگیریها در غزه به اوج خود رسیده است.
این رسانه اسرائیلی نوشته که گمان میرود ۱۰۵ گروگان از ۲۵۱ گروگان ربوده شده توسط حماس در ۷ اکتبر در غزه باقی ماندهاند.
همزمان با حضور مذاکرهکنندگان در قاهره، جو بایدن، رئیس جمهوری ایالات متحده، روز جمعه تلفنی با رهبران قطر و مصر گفتگو کرد تا روند دستیابی به توافق آتشبس در غزه و آزادی گروگانها را تسریع کند.
خبرگزاری رویترز روز جمعه دوم شهریور به نقل از کاخ سفید گزارش داد جو بایدن که تعطیلات خود را در کالیفرنیا سپری میکند، ضمن نظارت بر مذاکرات آتشبس غزه در تماس با شیخ تمیم بن حمد آل ثانی و عبدالفتاح السیسی، تازهترین تلاشهای دیپلماتیک برای به نتیجه رساندن آتشبس در غزه و توافق آزادی گروگانها را بررسی کرده است.
از سویی سازمان رادیو و تلویزیون اسرائیل گزارش داد که ایالات متحده، پیشنهادی را در مورد برخی جزئیات توافق آتشبس در نوار غزه ارائه کرده است.
به گفته منابع این سازمان، پیشنهاد آمریکا که به گفته آنها، زیربنای نشست یکشنبه در قاهره خواهد بود، شامل کاهش چشمگیر شمار نیروهای اسرائیلی در کریدور فیلادلفی (صلاح الدین) در مرز با مصر به شکلی است که تنها تعداد کمی در پستهای نظارتی باقی میمانند.
این پیشنهاد همچنین شامل افزایش تعداد گروگانها از ۳ به ۴ نفر میشود که هر هفته توسط حماس آزاد خواهند شد.
سازمان رادیو و تلویزیون اسرائیل افزود که پیشنهاد آمریکا، کاهش قابل توجه شمار اسرای فلسطینی که اسرائیل در ارتباط با آزادی آنها از حق وتو برخوردار خواهد شد را شامل میشود.
محور فیلادلفیا برگ بازی قدرت برای نتانیاهو
محور فیلادلفیا به یکی از مهمترین نکات اختلافی در مذاکرات آتشبس غزه تبدیل شده است. نتانیاهو با آگاهی بر این که حماس و مصر استقرار ارتش اسرائیل در این منطقه را نمی پذیرند بر آن پافشاری می کند تا بهانه ای برای عدم توافق و تداوم جنگ که حضور وی در راس قدرت را تضمین می کند داشته باشد.
مصریها با پیشنهاد اسرائیلی مبنی بر استقرار نیروهای نظامی رژیم در خط مرزی مصر- نوار غزه مخالفت کرده و این ایده را برخلاف توافق کمپ دیوید می دانند. قاهره در گفت و گوهای مستقیم با تیم مذاکره کننده اسرائیلی بر این نکته تاکید کرده است که اگر دولت این کشور چنین طرحی را بپذیرد باید آماده خشم عمومی و خیزش مردم مصر در اعتراض به واگذاری مرز مشترک با غزه باشد.
محور فیلادلفیا که به محور «صلاح الدین» نیز معروف است، در طول مرز میان نوار غزه و مصر واقع است. طول این محور ۱۴ کیلومتر است و از دریای مدیترانه در شمال نوار غزه تا گذرگاه «کرم ابوسالم» در جنوب این باریکه امتداد دارد.
محور فیلادلفیا حتی در بین رهبران اسرائیل نیز اختلافاتی را ایجاد کرده و نتانیاهو میگوید که حضور نیروهای این کشور در مرز از قاچاق سلاح به غزه جلوگیری میکند و این در حالی است که مقامات ارتش اسرائیل معتقد هستند که مرز فیلادلفیا میتواند از راه دور نظارت شود و سربازان اسرائیل نیز میتوانند در صورت لزوم حملاتی را در آن انجام دهند.
برخی از رسانه های منطقه در باره علت پافشاری نتانیاهو بر کنترل محور فیلادلفیا نوشته اند: از جنبه سیاسی، نتانیاهو میخواهد به جبهه داخلی خود بگوید که با کنترل جاده جداکننده غزه و مصر توانستیم به دستاوردی در نوار غزه دست پیدا کنیم. از منظر امنیتی نیز او میخواهد با کنترل کامل مرزها از قاچاق سلاح از داخل خاک مصر به نوار غزه جلوگیری کند.
شروط نتانیاهو در مذاکرات آتش بس در غزه با برد و باخت وی در عرصه سیاسی گره خورده و او به دنبال توافقی است که قدرت وی را در تل آویو تضمین و نه متزل کند.
