غزه بار دیگر وارد سال تحصیلی جدیدی شده است، اما این بار هم بدون مدرسه. کودکان غزه به جای حضور در کلاس‌های درس، به جمع‌آوری آوار ساختمان‌های تخریب شده برای فروش آن‌ها جهت ساخت قبر مشغول‌اند. این وضعیت، پیامدهای جدی و ناگوار برای آینده آن‌ها خواهد داشت.
عزالدین قدح، نوجوان ۱۴ ساله‌ای که به همراه سه خواهر و برادر خود که کوچک‌ترینشان تنها چهار سال سن دارد، هر روز آوارهای ساختمانی را جمع‌آوری می‌کنند تا با فروش آن‌ها به دستمزدی ناچیز دست یابند. او با افسوس می‌گوید: «همسالان ما در کشورهای دیگر در حال تحصیل و یادگیری هستند، اما ما مجبوریم برای گذران زندگی کارهایی انجام دهیم که فراتر از توان ماست.»
به گزارش آسوشیتدپرس، کودکان غزه نه تنها به دلیل محرومیت از آموزش، بلکه به خاطر زندگی در شرایط سخت و طاقت‌فرسا در معرض آسیب‌های جسمی و روانی قرار دارند. بسیاری از آن‌ها بدون کفش در جاده‌های خاکی به دنبال آب می‌گردند یا در صف‌های طولانی منتظر دریافت غذا از مراکز خیریه هستند.
کارشناسان سازمان‌های امدادرسانی هشدار داده‌اند که محرومیت طولانی‌مدت از تحصیل می‌تواند آسیب‌های جدی و بلندمدتی بر رشد شناختی، اجتماعی و عاطفی کودکان غزه بگذارد. به گفته تس اینگرام، سخنگوی منطقه‌ای یونیسف، کودکانی که برای مدت طولانی از مدرسه دور می‌مانند، در خطر جدی ترک تحصیل دائمی قرار دارند.
در حال حاضر بیش از ۹۰ درصد از مدارس غزه به دلیل بمباران‌های اسرائیل آسیب دیده‌اند و حدود ۸۵ درصد آن‌ها نیاز به بازسازی اساسی دارند. دانشگاه‌های غزه نیز به کلی ویران شده‌اند.
از جمعیت ۲.۳ میلیون نفری غزه، ۱.۹ میلیون نفر مجبور به ترک خانه‌های خود شده‌اند و در اردوگاه‌های موقتی که اغلب فاقد آب و سیستم بهداشتی هستند، یا در مدارس و پناهگاه‌های دولتی و سازمان ملل زندگی می‌کنند.
مؤمن قدح، پدر چهار کودک، از زندگی در کنار قبور مردگان در قبرستانی در خان‌یونس خبر می‌دهد. او و فرزندانش به دلیل حملات مداوم، خانه خود را ترک کرده و اکنون در یک چادر در این قبرستان زندگی می‌کنند. بچه‌هایش هر روز ساعت ۷ صبح شروع به جستجو و جمع‌آوری آوار می‌کنند تا از این راه درآمدی کسب کنند.
او می‌گوید که قبلاً فرزندانش دانش‌آموزان برتری بوده‌اند و از تحصیل لذت می‌بردند، اما اکنون به دلیل نبودن مدرسه و شرایط طاقت‌فرسای زندگی، کودکانش دچار آسیب‌های روحی و جسمی شده‌اند. وی با حسرت می‌گوید: «وقتی دست‌های زخمی و خسته‌شان را می‌بینم، برایشان گریه می‌کنم.»
با وجود تلاش‌های سازمان‌های امدادی برای ارائه آموزش‌های موقت، نتایج هنوز محدود است. یونیسف و دیگر نهادهای کمک‌رسان، ۱۷۵ مرکز آموزشی موقت را راه‌اندازی کرده‌اند که حدود ۳۰ هزار دانش‌آموز با کمک ۱۲۰۰ معلم داوطلب در آن‌ها آموزش می‌بینند. این کلاس‌ها شامل سوادآموزی، ریاضی، بهداشت روانی و فعالیت‌های عاطفی-اجتماعی است.
اما کمبود لوازم آموزشی مانند مداد، کاغذ و کتاب، مانع از موفقیت بیشتر این برنامه‌ها شده است. کمک‌های بشردوستانه به دلیل تمرکز بر نیازهای فوری مانند غذا و دارو، نتوانسته‌اند به اندازه کافی وسایل آموزشی به دست کودکان غزه برسانند.
برنامه دیگری که در ماه آگوست توسط آنروا، سازمان امدادی سازمان ملل متحد، آغاز شد، به کودکان فرصت‌هایی برای بازی، هنر، موسیقی و ورزش ارائه می‌دهد. هدف از این برنامه، فراهم کردن فضایی برای کودکان است تا با دوستان خود ارتباط برقرار کنند و برای مدتی از شرایط سخت و نگران‌کننده فاصله بگیرند.
این جنگ ویرانگر علاوه بر زیرساخت‌های آموزشی، زندگی اجتماعی و روانی کودکان غزه را نیز به شدت تحت تأثیر قرار داده است. بر اساس گزارش‌های موجود، بیش از ۴۰ هزار فلسطینی در این جنگ کشته شده‌اند و تقریباً تمام ۱.۱ میلیون کودک غزه به کمک‌های روان‌شناختی نیاز دارند.
اسرائیل هدف از این حملات را نابودی حماس و جلوگیری از تکرار حملات مشابه حمله ۷ اکتبر می‌داند، اما این جنگ علاوه بر غزه، بر زندگی کودکان فلسطینی در کرانه باختری نیز تأثیر گذاشته است. مدارس در این منطقه نیز به دلیل حملات و محدودیت‌های حرکتی با مشکلات زیادی مواجه شده‌اند.
والدین در غزه در میان هرج و مرج و جنگ تلاش می‌کنند تا به فرزندان خود حتی به صورت غیررسمی نیز آموزش دهند، اما بسیاری از آن‌ها از آینده مبهم و تاریک فرزندانشان نگران‌اند.
در یک مدرسه در دیرالبلح، کلاس‌های درس به پناهگاه‌هایی برای خانواده‌های آواره تبدیل شده‌اند و کودکان در حیاط مدرسه در چادرهای موقتی زندگی می‌کنند. ام احمد، مادربزرگ نه نوه خردسال، در حالی که به نوه‌هایش نگاه می‌کند، با نگرانی می‌گوید: «آینده کودکان ما از دست رفته است. آنچه سال گذشته آموخته‌اند کاملاً فراموش شده است و اگر به مدرسه برگردند، باید از اول شروع کنند.»
این بحران آموزشی تنها یکی از پیامدهای جنگ طولانی و ویرانگر اسرائیل با حماس است که آینده کودکان غزه را در هاله‌ای از ابهام فرو برده و آن‌ها را از حق اولیه خود برای آموزش و رشد محروم کرده است.
