نخستین قطار باری در چارچوب مراسم گشایش راه‌آهن خواف – هرات امروز ۲۰ آذر ماه ۱۳۹۹ بطور رسمی حرکت خود را از خواف در جنوب شرقی خراسان رضوی به مقصد هرات واقع در غرب کشور افغانستان آغاز کرد.
افتتاح این خط آهن با مراسمی از طریق ارتباط ویدیوکنفرانس با حضور حسن روحانی و اشرف غنی روسای جمهوری اسلامی ایران و افغانستان مورد بهره‌برداری قرار گرفت.
قطار باری امروز با سرعت ۱۶۰ کیلومتر در ساعت و حمل ۶۱۲ تن سیمان با شعار “دوملت با یک فرهنگ و تاریخ” به سوی هرات در انتهای مسیر ۲۲۵ کیلومتری خط ریلی خواف – هرات حرکت کرد تا بطور عملی بخشی از کریدور بازرگانی بین‌المللی شرق – غرب برای توسعه و تحول این منطقه فعال شود.
مرکز شهرستان ۱۵۰ هزار نفری خواف در فاصله ۲۶۷ کیلومتری جنوب شرقی مشهد واقع است. این شهرستان نوار مرزی ۱۲۳ کیلومتری با افغانستان دارد.
طراحی و اجرای راه‌آهن ۲۲۵ کیلومتری خواف – هرات که تاکنون برای ایران ۲۰ هزار میلیارد ریال هزینه یا سرمایه‌گذاری در بر داشته و همچنین برای آن “گذرگاه شمتیغ” به عنوان دومین پایانه مرزی بین ایران و افغانستان پس از دوغارون، در شهرستان خواف ساخته و تجهیز شده است، در قالب تعهد جمهوری اسلامی ایران مبنی بر مشارکت در بازسازی کشور افغانستان از سال ۱۳۸۶ آغاز شده بود.
۷۸ کیلومتر از مسیر ریلی خواف – هرات در قالب دو قطعه در داخل خاک ایران توسط مهندسان و کارشناسان کشورمان اجرا شده است. ۶۶ کیلومتر نیز به عنوان قطعه سوم این مسیر ریلی از نقطه صفر مرزی “شمتیغ” شهرستان خواف تا ایستگاه “روزنک” افغانستان ادامه یافته است.
متولی ساخت قطعات سوم و چهارم این مسیر ریلی که قطعات یکم تا سوم آن به طول ۱۴۴ کیلومتر تا ایستگاه روزنک امروز ۲۰ آذر ۱۳۹۹ بهره‌برداری شد، کشور افغانستان است تا راه آهن خواف – هرات را به مزارشریف و مرز آن کشور با ازبکستان امتداد دهد. قطعه چهارم این خط ریلی مرکب از دو بخش شامل ۸۵ کیلومتر است که بر اساس وعده دولت افغانستان عملیات اجرایی آن همزمان با افتتاح راه آهن خواف – هرات توسط پیمانکاری از کشور قزاقستان آغاز خواهد شد.
همچنین هفت ایستگاه، ۳۴۷ پل کوچک و بزرگ در طول مسیر ۲۲۵ کیلومتری راه‌آهن خواف – هرات ساخته شده که پل ۳۶۰ متری هریرود یکی از آنها است.
راه‌آهن خواف – هرات سبب احیای “جاده ابریشم” از طریق ریلی و اتصال خط آهن چین به ایران از طریق افغانستان می‌شود.
گرچه همه کنترلهای مربوط به سرعت و انتقال بار در این مسیر ریلی انجام و به پایان رسیده اما فعالیت بخش مسافربری راه آهن خواف – هرات هنوز نیازمند هماهنگی های دوجانبه نهایی بین ایران و افغانستان در خصوص فروش بلیت و جابه‌جایی مسافر است.
پیش از افتتاح رسمی، نخستین محموله صادراتی جمهوری اسلامی ایران شامل ۵۰۰ تن سیمان با هدف بررسی مشکلات و نقاط قوت خط ریلی خواف – هرات روز ۱۲ آذر ماه جاری با استقبال گرم مسوولان افغانستان، با قطار باربری از خواف به هرات حمل شد.
